Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2021 yılında Bütçe’den yapılan transfer ödemesi 252 milyar liraydı. Bu para 2022 yılında 389 milyar liraya yükseldi. Biz bunu dolar bazında verelim:
Sosyal Güvenlik Kurumuna bütçeden yapılan ödeme 2008-2022 dönemi 15 yılda toplam 488,4 milyar dolar oldu. Bu durumda yılda 32,5 milyar dolar para yatırım-kalkınma yerine SGK açıklarına gitmiş demektir.
Bu açık hangi şartlarda gerçekleşti?
1-Ekonomi nispeten iyi durumdaydı (2010-2017) ve istihdam görece yüksekti
2- Nüfus artış hızı 2015’e kadar iyi sayılabilecek seviyedeydi.
Şimdi durum ne?
Ekonomiyi söylemiyorum bile... Ama daha derin sorun var: 0-5 yaş nüfus 2018 yılından 2022 yılına 798 bin kişi azaldı... Yani geriden çocuk gelmiyor...
Kimse evlenip çocuk yapmıyor. Hatta maalesef ki ülkemizde birçok bölgede doğum oranları Avrupa Birliğinin bile gerisine düşmüştür.
Soru şu: Geriden çocuk gelmiyorsa ileriki yıllarda kim çalışıp emeklilerin maaşını ödeyecek?
2017-2022 yıllarında 0-5 yaş grubu çocuk nüfus 798 bin kişi azaldı ya, işte tam o dönemde 60+ yaş nüfus 1 milyon 789 bin kişi arttı.
Bilmem anladınız mı?
Sorarım size... Bu çocuklarımızın günahı ne?
***
Belirli yaş grubunu da ifade eden bir başka durum daha var. Efendim 1 Eylül 1999’dan sonra işe girenler yandı...
Onlara emeklilik şartı sadece 1 günle vurmuyor. Onlar hem daha düşük maaş alacak hem de daha çok çalışacaklar.
Tekrar sorarım size: 1 Eylül sonrası işe girenlerin günahı ne?
***
Bakın aslında durum keşke bu kadar basit olsa...
Mesela 1 Eylül 1999’dan önce işe girdiniz ama
Kadınsanız 20 yıl
Erkekseniz 25 yıl çalışacaksınız...
Hadi pozitif ayrım diye bunu geçelim... İyi ama SGK’lı iseniz 5 bin gün yeterken Bağkur’lu olanlar 9 bin gün prim yatırmak zorunda...
Burada da soralım: Bağkur’lu olanların günahı ne?
***
İnanın saymak bitmeyecek bir günah tablosu karşımızda.
Ama daha büyük günahlar da var...
Mesela A kişisi yüksek ücretli bir işte çalıştı ve çalışma dönemi de ağırlıklı olarak 1 Eylül 1999 öncesine ait. Bu -A- kişisi 25 yıl çalıştı ve 45 yaşında artık emekli olacak.
Gelelim B kişisine... Ağırlıklı çalışma dönemi 99 sonrası ama daha düşük ücretle daha uzun süre çalıştı.
Devlete ödediği prim ise aslında A kişisi ile aynı tutarda...
B kişisi iki açıdan büyük kayıpta: 1-Çalışma süresi 99 öncesi olduğundan daha yüksek maaş bağlanacak. 2-Ve asıl durum da şu: Kimsenin emekliliğinde emekli maaşı alacağı süreye bakılmıyor...
Sanki 60 yıl prim ödemiş gibi maaş bağlanıyor.
Bu durumu şöyle izah edeyim: A ve B kişisi aynı tutarda prim ödüyor ama A kişisi 45 yaşında emekli oluyor. Oysa B kişisi daha uzun süre çalışıp daha düşük maaşla ama toplamda aynı prim tutarını ödeyerek 55 yaşında emekli oluyor.
Bizim muhteşem emeklilik sistemini kuranlar var ya... Kimsenin emeklilik sürecinde alacağı maaş süresini hesaba katmamışlar. Mesela örneğimizde olduğu gibi iki kişiden gidelim. Ortama ömür 80 yıl kabul edersek A kişisi 45 yaşında emekli olup yaklaşık 35 yıl emekli maaşı alacak. Oysa B kişisi 55 yaşında emekli olup 25 yıl emekli maaşı alacak.
İşte bu emekli maaşı alınma süresi hesaba hiç katılmamış.
Sormak lazım: Aynı prim tutarını ödeyip daha düşük emekli maaşı alanların günahı ne?
***
Kısaca ne diyelim bu duruma...
Ülkeyi yıkmak istesek başka ne yapılabilirdi? Bugün çalışan da günahkâr emekli olan da günahkâr...
Adaletsizlik her yerinde...
