Bundan 5 yıl önce... Erdoğan “Hele siz bu kardeşinize yetkiyi verin...” dediğinde 1 dolar 4,5 liraydı. Ama finansal göstergelerden daha çok reel göstergelere bakacağız.
Mesela 2018 Haziran ayında yıllık enflasyon %12,1 düzeyindeydi. Şimdi yıllık enflasyon %43,7 ama asıl durum şu:
Son 5 yılda (Erdoğan’ın Başkan olduğu dönem) toplam fiyat artışı %273,3 olurken önceki 5 yılda toplam fiyat artışı %53,9 olmuş.
Önceki 5 yılda gıda fiyat artışı %65,1’de kalırken Erdoğan’ın Başkanlık dönemi son 5 yılda gıda fiyat artışı %406,6’ya çıkmış. Tabii ki bunlar TÜİK tüketici fiyatı.
İşin bir de “Üretici fiyatları” kısmı var. Bunu neden veriyorum: Çünkü ÜFE verileri tüketici fiyatlarına göre daha az tartışmalı. Erdoğan Başkan olmadan önceki 5 yılda ÜFE artışı %65,0 iken Erdoğan Başkan olduktan sonra son 5 yıllık artış %533,3’e ulaşmış. ÜFE’ye göre son 5 yılda gıda fiyat artışı ise %584,3 ila adeta çılgına dönmüş oluyor.
***
Şubat 2023 itibari ile ülkemizde kayıtlı çalışanların SGK verilerine göre aylık brüt ücretleri 15.510 lira. Şubat 2018’de bu ücret düzeyi 3.050 liraydı. Ücret artışı TÜFE’nin çok üzerinde görülmesine rağmen gıda fiyatları ile eş değerde gitmiş. Ama TÜFE’ye göre ücret düzeyi fiyat artışlarının gerisinde kalıyor.
Nitekim Mayıs 2018’de açlık sınırı 1.686 lirayken Nisan 2023’de 10,136 liraya çıkarak tam yüzde 500 artış gösterdi. Kısaca çalışanlar açlık yoksulluk sınırının altında çalışmak zorunda kaldılar.
***
2017 yılında ülkemizde 9 milyon 690 bin yoksul varken 2022 yılında bu yoksul sayısı 11 milyon 163 bine çıktı. Sürekli yoksulluk oranı da 2018 yılında %12,7 iken bu oran 2022 yılında %14,0’e çıktı.
Kısaca Başkanlık Sistemi Türkiye’ye yoksulluk getirdi.
***
Erdoğan’ın Başkanlık Sistemi döneminde Türkiye’ye 61 milyar 296 milyon dolar net yabancı sermaye gelirken önceki 5 yıllık dönemde ülkemize gelen yabancı sermaye 170 milyar 108 milyon dolardı.
Kısaca Türkiye yabancı sermayenin güven duymadığı bir ülke oldu.
***
Ya istihdam?
Erdoğan’ın Başkanlık yönetiminde Türkiye Mart 2018-Mart 2023 arası 5 yılda sadece ve sadece 2 milyon 342 bin yeni istihdam oluşturarak işsizliği azaltmadığı gibi %9,8’den yüzde 10,2’ye çıkartmış oldu.
Oysa önceki 5 yıllık dönemde Türkiye 4 milyon 853 bin yeni istihdam alanı yaratarak ekonomik büyümeyi daha sağlam gerçekleştirmişti.
Son 5 yılda işsiz sayısı 3 milyon 121 binden sonra 3 milyon 515 bine yükseldi.
Kısaca Başkanlık Sistemi Millete iş-aş olarak da geri dönemedi.
ÖZET: Türkiye son 5 yılda adeta yerinde sayarak ekonomik açıdan kayıp bir dönem yaşamış oldu. Ne çalışan sayısında elle tutulur bir artış oldu ne de gelirlerde bir artış yaşandı.
Fakirlik arttı, yoksul sayısı yükseldi.
Pahalılık arttı ama ücretler artmadı.
İstihdam önceki 5 yılın yarısı kadar artışta kalırken yoksul sayısına 1,5 milyon kişi daha eklendi. Her 100 yoksula ek olarak 15 yoksul daha bu dönemde katılarak yoksulluk oranını yüzde 14,0’e çıkartmış oldu.
Kişi başına geliri ve gelirin dağılımındaki bozulmayı hiç anlatmıyorum. Özellikle son 5 yıl adeta zenginlerin zenginliklerini katladığı bir dönem olurken orta sınıf ve alt sınıf adeta ezilircesine gelir kaybına uğradı.
Son söz olarak diyebiliriz ki, Erdoğan’ın Başkanlığı Millete fakirlik olarak geri döndü.
Karar Milletindir...
