Parlamenter demokrasilerde, hükümeti oluşturan parti veya partilerin, icraat başarıları ya da toplumsal destekleri şüpheli hale geldiğinde istifa ederler veya istifa etmeye zorlanırlar.
Hükümeti destekleyen parti/ler’de toplum nezdinde güven tazelemek için seçime gitmeye razı olurlar. Seçimden güçlenerek çıkan hükümet partileri mesela Adalet Partisi, olduğu gibi sandığa gömülüp yok olma eşiğine gelen partiler de olmuştur mesela Demokratik Sol Parti ve Anavatan Partisi.
Başkanlık sisteminin geçerli olduğu sistemlerde, seçilen başkanlar genellikle görev sürelerini doldururlar çünkü iktidarın meşruiyeti yasama meclisinde değil genel seçimle tesis edilir. Bu yüzden başkanların partisi bölünse bile istifaya mecbur edilmeleri zordur.
ÖNGÖRÜLERDE ZİHİNSEL TIKANIKLIK
İktisatçılar ve analistler, kurumlar veya piyasalar tarafından üretilmiş verileri analiz ederek gelecek dönemler hakkında öngörüler geliştirmeye çalışırlar.
Futbol tabiriyle anlatmak gerekirse, iktisatçılar ve analistler, oynanacak maçları önce kendi zihinlerinde oynar ve sonra sahaya çıkarak öngörüde bulunurlar.
İsabetli ya da değil, daha iki hafta önce ekonomi, varlık fiyatları ve piyasaların geleceğiyle ilgili iddialı öngörüler yapılabiliyordu.
Naci Ağbal’ın görevden alınması, iktisatçıların öngörüde bulunma yeteneklerini adeta felç etti.
Sayın Kavcıoğlu’nin kişiliğinden ve yeteneğinden bağımsız olarak ne yapabileceği şüphelidir, yapacaklarının objektif esaslara dayalı olacağı şüphelidir hatta gelecek ay görevde kalacağı şüphelidir.
Yanlış para ve maliye politikalarının, bankalarda bulunan döviz rezervlerini çok kısa bir zamanda erimeyeceğinin bir garantisi yoktur. Çünkü döviz kurlarının yükselişini engelleyecek etkili ve inandırıcı herhangi bir savunma bendi ve para politikası aracı kalmadı.
Bugün malını satanın yarın bu malı, aynı fiyatla, yerine koyabileceği de şüphelidir.
Yurtdışından mal mukabili veya vadeli akreditifle; yurt içinde de çek ve senetle mal alabilenlerin, yarın, bu yöntemlerle mal tedarik etmeleri de şüpheli hale gelmiştir.
Bugün yüksek faizlerden şikâyet eden işletmeler, yarın bu oranları mumla aramak durumunda kalabilirler. Yüksek faiz oranlarını geçtik, kredi limitlerinin düşürülmeyeceğinin bir garantisi var mı, bu da şüpheli.
Bankaların önce kendi finansal sıhhatlerini güvence altına almaya çalışacakları bir döneme girmiş olabiliriz.
Cumhurbaşkanının 2020 yılında faizleri enflasyonun altına indirme denemesi, tabir caizse, Türkiye ekonomisini uçurumun kenarına kadar getirmişti, direkten dönüldü.
Sayın Berat Albayrak’ın istifası ve Sayın Cumhurbaşkanının ekonominin sıhhati için gerekirse “acı ilaç içeceğiz” demesi, piyasalara, fantastik teorilerin artık toprağa gömüldüğü konusunda umut vermişti.
Ne yazık ki bu imkânsız teori, Sayın Kavcıoğlu’nun atanmasıyla adeta diriltildi.
Geçen haftalarda iyileşme umudu veren ekonomi artık, acı ilacın bile etki edemeyeceği kadar kötüleşmiş olabilir.
İktidarın bileşenleri de dâhil, neredeyse herkes, işlerin düzelmesi ve Başkan Erdoğan’ın sağduyulu davranması için artık sadece dua ediyor.
ÖNERİSİZLİĞİN ÇIKMAZLARI
Sanayici, esnaf, tüccar, yatırımcı ve en yoksulların, yani işyeri ve maaşı olanlarla, işi ve düzenli geliri olmayanların zorunlu sosyal koalisyonu niteliğindeki Ak Parti’ye henüz ciddi bir alternatifi oluşmadı.
Muhalefet partilerinin “Ak Parti kötü biz iyiyiz” iddiası toplumda bir yankı bulamıyor.
Çünkü toplumun iyi ve kötü algısı ile muhaliflerin dayatmaya çalıştığı iyi ve kötü kavramları örtüşmüyor.
Mesela İstanbul’daki konut ve işyerlerinin, belki de yarısının, geçerli mevzuatla sorunu var.
Gerçek hayatta bir karşılığı olmayan “hijyen ve teorik” bir dürüstlüğün ve kurgusal iktisadi adaletin; toplumun başına bela olma ihtimali, yararlı olma ihtimalinden daha yüksektir.
İstifa etmeyecek hükümete, alternatif olabilecek kadar tutarlı ve dengeli bir muhalefet hareketinin olmayışı, felç olmuş zihinlerin çaresizliğini pekiştiriyor.
Muhaliflere muhalefet etmemenin cezası alternatifsiz kalmaktır.
