Acaba ekonomi yönetimi, iktisatçılar ve piyasa oyuncuları “yabancı yatırımcı” derken aynı olguyu mu kastediyorlar?
1) Greenfield yatırımcılar: Bir yatırımcının başka bir ülkede, sıfırdan başlayarak yatırım yapması anlamına gelir. Bu tip yatırımcılar Türkiye’yi çoktan unuttu. Bunun başlıca sebebi de Gümrük Birliğidir. Dünyanın neresinde ürettirirse ürettirsin, ürünlerini, Türkiye pazarına gümrüksüz olarak satabilenler, Doğu Avrupa varken niçin gelip yatırım yapsın?
2) Brownfield yatırımlar: Halihazırda ürün ve hizmet üretmekte olan şirketlerin çoğunluk hissesinin yabancı yatırımcılar tarafından satın alınması. Mesela Türk Bankaları ve İletişim şirketlerinin tamamı Brownfield yatırımlarla yabancılar tarafından devralınmıştı. Devralınmaya değecek ve devredilmeye hazır şirket kalmayınca, bu tip yatırımlar da çok küçüldü.
3) Yatırım Almak: Genellikle digital alanda faaliyet göstermeyi hedefleyen, büyümeye başlamış ve startup niteliğindeki firmalardan hisse satın almak. YEMEK SEPETİ, GETİR, TRENDYOL, HEPSİBURADA vs. gibi.
4) Azınlık Hissesi: Büyüyeceği veya değerleneceği umuduyla, yabancı yatırımcıların yönetimi devralmaksınız, azınlık hissesi satın almalarıdır.
5) Uzun Vadeli Hisse Senedi: BİST’ten, uzun vadede değerleneceği umuduyla hisse senetleri almak.
6) Carry Trade Yatırımları: Genellikle vadesi bir yıldan kısa “vurgun yap-kaç” niteliğindeki para girişleridir.
Üzülerek belirtmeliyim ki, son yıllarda yabancı yatırımcı tabirini kullananların çoğunluğu, ilk beş maddeyi değil, carry trade’i yani sıcak parayı kastediyor. Türkiye’ye “Sıcak Para” girince TL dövize karşı değerlenir, borsalar yükselir, faizleri düşer ve ithalatı artarak geçici bir ferahlama sağlar.
Bugün Türk Hazinesi dolarda %6 ile firmalar da %8 faizle dış borç alıyor; buna rağmen bu vurgun yap-kaç’çı sermaye, bunları değil, daha fazla kazanacağı ve hızla çıkabileceği yatırımları tercih ediyor.
Bu vurgun yap-kaç sermaye hiç ihtiyaç duyulmayan dönemlerde gelir ve aşırı iyileşme sağlayarak ekonominin dengelerini bozar; en çok ihtiyaç duyulan bir anda da ülkeyi terk eder.
Fakat gidişleri adeta lanetlidir; ekonomik yıkımlara ve krizlere sebebiyet verirler; artlarında tam bir ekonomik enkaz bırakarak giderler.
Yabancı yatırımcı denilen bu güruh, Türkiye gibi, istikrarsız ve kırılgan bir ekonomiye eninde sonunda sadece zarar verirler.
Gelmesinler.
Sıcak parayla ayakta duran, bu ekonomik yapı ve zihniyetin kurucu failleri ile saat gibi işleyen mekanizmalarını dönüştürmeden bu nasıl mümkün olacak?
Bir ay önce AYDEM YENİLENEBİLİR Enerji şirketi, daha önce yaptığı yatırımlar için aldığı kredileri kapatmak ve yeni yatırımlar yapabilmek için yurtdışından 750 milyon dolar borçlandı, vadesi beş buçuk yıl ve faizi %7,95 oldu.
Dünyada, yenilenebilir enerji alanında bu kadar yüksek faiz var mı diye araştırdım, yok. Kırılganlığı bize en yakın ülke olan Endonezya’nın benzer konudaki faizleri %2,36 olmuş. Avrupa’da bu oran %0,3 ile %2 arasında değişiyor.
Bu ağır şartlara rağmen firma yetkilileri, memnun ve sevinçli görünüyorlar.
Çünkü yatırım yaparken Türk bankalarından aldıkları kredilerin vadesi kısaydı ve bu krediler yeniden yapılandırılmıştı. Bu borçları kapatacakları ve önleri açılacağı, yani yeni yatırım yapacakları için mutluydular. İlaveten kendilerinden önce borçlanmış ZORLU ENERJİ VE LİMAK %9,5 faizle borçlanabilmişti.
Anlaşılır gibi değil fakat bankalar da %8’le yapılandırdıkları bu krediyi tahsil ettikleri için memnunlar.
Öyle anlaşılıyor ki, Türk yatırımcılar Endonezyalı ya da Avrupalı yatırımcılarından farklı olarak, Türkiye’de yatırım yapma suçunu işlemişler.
Çünkü ekonomi kötü yönetildiği için Türkiye’nin reytingleri düşük ve CDS sigorta oranları yüksek, firmalar yüksek faiz yoluyla bunun bedelini ödüyorlar.
Kurgulayan fail irade dönüşmeden veya değişmeden, yerli yatırımcılar için Türkiye’nin sınırları adeta kâbustur.
Türkiye ekonomisinin 450 milyar dolar dış borç için her yıl ödediği 25 milyar dolar faiz sebep ve enflasyon ve sanayisizleşme ve işsizlik ve, ve, ve, neticedir.
