Günümüzde tüketim harcamalarını karşılamak için borçlandırılıp borcunu ödeyemeyen kişinin önce itibarını ardında da işini, eşini, çevresini kaybettiği ve kölelikten beter bir hayat yaşadığını Amerika örneği vererek anlatmıştık.
Acaba ülkemizde durum nedir?
“…hiç kuşkusuz ki yaklaşık 1 milyon müşteriyi ‘borçlu vatandaş’ statüsünden kurtarıp finansal özgürlüğüne kavuşturmak… Finansal sistemde 5 milyonun üzerinde vatandaşın tahsili gecikmiş kredi borçlusu olduğu tahmin edilmektedir. …önümüzdeki dönemlerde de 1,5 milyon borçluyu finansal özgürlüğüne ulaştırmayı…”
Geçmiş dönemlerde köleler ya satın alınıp serbest bırakılarak ya da yasalarla özgürlüğe kavuşurdu; bugünlerde, görüldüğü gibi, özgürlüğünü kaybedenler, finansal borçlarını ödemeleri şartıyla özgürlüklerine kavuşabiliyor.
Yukarıda alıntıladığım metin Varlık Yönetim Şirketleri (VYŞ) derneği sitesinden alınmıştır. (varlikyonetim.org.tr)
Varlık Yönetim Şirketleri (VYŞ) BDDK’nın düzenlediği ve denetlediği bir iş koludur. Bankaların hem tahsilde zorlandığı hem de defterden silemediği alacakları, bu şirketler, VYŞ’ler, bankalardan satın alarak tahsil etmeye ve bundan para kazanmaya çalışırlar.
İlk dönemlerde bankalar, sorunlu alacaklarını anaparanın %20’si gibi yüksek bir oranla satabiliyorken, son zamanlarda bu oran %3’lere kadar düşmüştü. Yine de fiyat oluşumunda esas belirleyici özellik, alacakların teminat yapısı yani tahsil edilebilme imkânıdır.
Bankaların sorunlu alacaklarını çok düşük fiyatlara satmaya razı olmalarının sebebi finansal görünümlerini güzel göstermektir. Bu sayede takipteki kredi alacakları, %4’lerde gözüküyor.
Bir arkadaşım “bazı bankaların reklam bütçeleri çok yüksek, 100 milyon TL’lik alacaklarını 3 milyona satacaklarına, bu borçlarını silip, bu iyiliğin reklamını yapsalar onlar için daha iyi olur” demişti. Arkadaşıma anlatmıştım, bankalar istese bile kanun ve düzenlemeler borçların silinmesine izin vermiyor çünkü bu suiistimal edilebilir vs.
VYŞ’LER NASIL ÇALIŞIR?
Bir VYŞ anaparası 100 TL olan bir sorunlu alacağı varsayalım ki 8 TL’ye satın almış olsun. Bu durumda borcun aslı olan 100 TL anapara ve o güne kadar işlemiş olan, misal 80 TL, faizi de tahsil etme hakkını satın almış olur. Yani 8 TL’ye satın aldığı bir alacak için 180 TL’ye kadar anapara ve gecikme faizi talep edebilir.
VYŞ’ler avukatları aracılığıyla bu alacaklarını tahsil etmek için borçluları aşırı bir şekilde sıkıştırır ve masaya getirmeye çalışırlar. Masaya gelen borçlularla 8 ila 180 TL arasındaki bir geri ödeme tutarında anlaşırlar.
İşte yukarıda finansal özgürlüğe kavuşturulan kişiler, bu anapara borcu, gecikme faizini, avukatlık ücretini ve masrafları ödeyecek olan borçlulardır.
Diyeceksiniz ki 8 TL’ye satın alıp 180’e satmaya çalışan bu iş kolunda kârlar çok yüksek olmalı. Değil. Bu sektörde de para kazanmak kolay değil. Sitelerinde en son 2019 rakamları var ve zarar etmişler.
Sağ olsunlar, VYŞ’ler önümüzdeki dönemde de bir buçuk milyon kişiyi daha özgürlüğüne kavuşturmayı vaat ediyorlar. Yani bakiye dört milyon borçludan en az bir buçuk milyon kişiyi daha sıkıştırıp masaya oturtacaklar. Haklarıdır.
Geriye kalan bu listedeki bir buçuk milyon ile bu liste dışındaki milyonlarca “özgürlüğü kısıtlı” “kölemsi borçlu”ya ne olacak bilinmez.
Ya da Afrika’da köle avına çıkar gibi abone avına çıkan ve avladıkları aboneleri bin bir tuzakla kendine bağlayan ve ayrılmalarına izin vermeyen, yani bir bakıma zincirleyen Digitürk, Turkcell, Türk TELEKOM gibi şirketlerin kurbanları sahipsizlere, milyonlarca köle adayına ne olacak, bunu da bilen yoktur.
Ramazan ayı zekât dağıtma ayıdır. Unutulmamalıdır ki borçlular, zekât matrahı içinde en az sekizde bir oranında hak sahibidirler yani zekât verecek kişilerden alacaklıdırlar. Zekât matrahını aşsa bile, “alacakları kısmen veya tamamen silmek” eylemi de Kuranı Kerim’de övülmüştür. Ramazan ibadetler için bir fırsatlar ayı.
Borçlandırılanlar, değindiğimiz varlıklı bireylere ilaveten; toplumdan, şirketlerden, bankalardan ve devletten de alacaklıdırlar; irdeleyeceğiz.
