Türkiye’de yeterince başarılı olamayan ve Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in, fon yönetim şirketlerini eleştirerek, “Vatandaş para koyuyor, devlet yüzde 25 katkı yapıyor ama dönem sonunda yüzde 25 getiri bile yok. Bir çok kurum devlet katkısını bile buharlaştırıyor” dediği Bireysel Emeklilik Sistemi’nde şimdi de otomatik katılım dönemi başlatılıyor. Şimşek, Türkiye’de tasarruf oranlarını artırmak için Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) otomatik katılım uygulamasına dönük mevzuat çalışmalarını başlattıklarını ve taslağı en kısa zamanda Meclis’e sunmayı planladıklarını bildirdi.
Şimşek, 2013’te getirilen yüzde 25 devlet katkısı ile sistemdeki kişi sayısının 3 milyondan bu yılın mart ayı itibarı ile 6 milyon kişiye yükseldiğini bildirdi. İş yeri bazlı özel emeklilik planlarına yönelik bir uygulama olan oto-katılımın da çalışanların ilk kez işe başladıklarında veya iş değiştirdiklerinde otomatik olarak bir emeklilik planına dahil edilmesi ve ilgili kişilere belirli şartlar çerçevesinde plandan çıkma imkanı verilmesi esasına dayandığını anlatan Şimşek, şunları söyledi: “Otomatik katılım uygulamalarının çalışanların katılımı üzerindeki etkilerini görebilmek amacıyla 2014 yılında bir pilot uygulama başlattık. Pilot uygulamaya Bursa, İstanbul ve Tekirdağ illerinden toplam 7 işveren ve 604 çalışan katıldı. Pilot proje kapsamında çalışanlar, işverenleri tarafından otomatik olarak, anlaşma yapılan emeklilik şirketi aracılığıyla, BES’e dahil edilirken ve çalışanlara bireysel emeklilik mevzuatına uygun olarak 60 gün içinde sistemden ayrılma imkanı verildi. Söz konusu süre sonunda 604 çalışandan yalnızca 4’ü bu hakkı kullanırken, çalışanların yüzde 99’u sistemde kalmayı tercih etti.”
ABD’DE BAŞARILI ÖRNEK
Birçok ülkede hayata geçirilen uygulamanın, İngiltere, Yeni Zelanda, ABD gibi ülkelerde başarılı örneklerinin bulunduğuna işaret eden Şimşek, pilot projesi başarıyla sonuçlanan oto-katılımın Türkiye’de de bireysel emeklilik sisteminin kapsayıcılığının artırılması amacıyla kullanılabilecek bir uygulama olacağının değerlendirildiğini kaydetti. Bu kapsamda oto-katılım ile 6 milyon olan BES’teki katılımcı sayısının hızlı bir şekilde artması ve daha fazla kişinin sistemden yararlanmasının beklendiğini vurgulayan Şimşek, geçen ay itibarıyla devlet katkısı dahil 51 milyar lira olan sistemdeki fon büyüklüğünün oto-katılım ile birlikte ivme yakalayarak yurt içi tasarrufların artışına önemli derecede katkıda bulunacağının öngörüldüğünü bildirdi. Şimşek, oto-katılım sisteminin, emekliliğe yönelik tasarruf yapmayı özendirici yapısı nedeniyle de son derece önemli olduğunu vurguladı.
‘DEVLET KATKISI BUHARLAŞIYOR’ DİYE ELEŞTİRMİŞTİ
Başbakan Yardımcısı Şimşek, geçtiğimiz ay fon yönetim şirketlerinin BES performansını ‘zayıf’ olmakla eleştirmişti. Şimşek, şunları söylemişti: “Birçok kurum devlet katkısını bile buharlaştırıyor. Vatandaş para koyuyor, devlet yüzde 25 katkı yapıyor ama dönemin sonunda yüzde 25 getiri bile yok. Bunun sorgulanması lazım. İlk uyarımı yaptım. Sonra oturup başka ne tür tedbirler alınır onlara bakacağız.”
TBMM’YE SUNULACAK
BES’te otomatik katılım sisteminin Türkiye genelinde uygulamaya konulmasını öngördüklerini hatırlatan Şimşek, bu kapsamda mevzuat çalışmalarını başlattıklarını bildirdi. Uygulamanın hayata geçirilebilmesi için Hazine Müsteşarlığınca dünya uygulamaları incelenerek Türkiye’deki otomatik katılım sisteminin kurgusunun emeklilik şirketleri de dahil tüm paydaşlarla istişare edildiğini anlatan Şimşek, taslağı en kısa sürede TBMM’ye sunmayı planladıklarını sözlerine ekledi.
SİSTEM NASIL İŞLİYOR?
BES’te en az 10 yıl prim ödemek ve 56 yaşını doldurmak koşulu bulunuyor. Aylık gelirin en az yüzde 10-15’i kadarı prim ödemeye ayrılabiliyor. Sisteme 18 yaşında giren ve 56 yaşında emekli olacak bir kişinin asgari üç aylık 237 lira katkı payı ödemesi gerekiyor. Devletin sağladığı yüzde 25 katkıyla birlikte emeklilikte oluşacak tahmini tutar 128 bin 416 lira oluyor. Esnek, kamu, altın, hisse senedi gibi çeşitli ürünlerden oluşan fonların yıllık getirileri, yüzde 1.05 ile yüzde 15.00 arasında değişiyor.
