ABD'de 2025'in ilk dört ayında 8.485 boğmaca vakası bildirildi; bu sayı geçen yılın neredeyse iki katı. Uzmanlar, düşen aşılama oranlarına dikkat çekiyor.
ABD’de bakteriyel bir solunum yolu enfeksiyonu olan boğmaca (pertussis) vakalarında ciddi bir artış yaşanıyor. 2025’in ilk dört ayında bildirilen 8.485 vaka, geçen yılın aynı dönemine göre neredeyse iki kat artış gösterdi. Uzmanlar, aşılama oranlarındaki düşüş ve azalan bağışıklama hizmetlerinin bu yükselişte belirleyici olduğunu vurgularken, özellikle bebekler için ciddi risklerin bulunduğuna dikkat çekiyor.
ŞİDDETLİ ÖKSÜRÜK VE SOLUNUM DURMASINA YOL AÇABİLİYOR
Boğmaca, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için hayati risk taşıyor. Şiddetli öksürük nöbetleriyle kendini gösteren hastalık, solunum durması, zatürre ve nöbet gibi ağır komplikasyonlara neden olabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl dünya genelinde 5 yaş altı çocuklarda yaklaşık 24 milyon boğmaca vakası görülüyor ve bu enfeksiyon 160 binden fazla çocuğun ölümüne neden oluyor.
KOVID-19 ÖNLEMLERİ VAKALARI DÜŞÜRMÜŞTÜ, ŞİMDİ TIRMANIŞTA
2020–2022 yılları arasında pandemi önlemleri (maske kullanımı, sosyal mesafe ve kapanmalar) nedeniyle boğmaca vakalarında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Ancak bu durum geçici oldu. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 2024 yılında 35 binden fazla vaka tespit edildiğini açıkladı. Bu sayı, pandemi öncesi olan 2019 yılına göre neredeyse iki kat fazla.
2024 Ekim ile 2025 Nisan ayları arasında ABD'de iki bebek, bir çocuk ve bir yetişkin boğmaca nedeniyle hayatını kaybetti.
AŞI ORANLARI DÜŞÜYOR, BAĞIŞIKLIK ZAYIFLIYOR
Boğmaca, 1914’ten bu yana etkili bir aşıyla önlenebilen bir hastalık. Ancak son yıllarda ABD’de aşılama oranlarında gerileme yaşanıyor. Anaokulu çağındaki çocuklarda boğmaca aşısı oranı 2019–2020 döneminde yüzde 95 iken, 2023–2024 döneminde bu oran yüzde 92’ye düştü. Ergenlerdeki hatırlatma dozlarının yapılma oranı ise çok daha düşük.
Uzmanlar, 1990’larda tam hücreli boğmaca aşılarından, yan etkisi daha az olan ancak bağışıklığı daha kısa süren hücresiz aşılara geçilmesinin de koruyuculuğu etkilediğini belirtiyor. Tam hücreli aşılar 10–12 yıl koruma sağlarken, hücresiz aşıların etkisi 3–5 yıl ile sınırlı.
AŞISIZ BİREYLERDE BULAŞMA ORANI YÜZDE 80
Boğmaca, aşısız kişilere bulaştığında yüzde 80’e varan enfeksiyon riski taşıyor. Özellikle henüz aşılanmamış 6 haftalık altı bebekler, en yüksek risk grubunda yer alıyor. Uzmanlar, gebelikte yapılan aşının annenin bağışıklığını bebeğe aktardığını ve doğumdan itibaren koruyuculuk sağladığını belirtiyor.
CDC’nin önerdiği aşı takvimi şu şekilde:
Çocuklar için: 2, 4, 6, 15 ay ve 4 yaşında olmak üzere toplam 5 doz.
Ergenlikte: 11–12 yaşlarında hatırlatma dozu.
Yetişkinlerde: En az bir ek doz.
Özel gruplar için: 65 yaş üstü yetişkinler, hamile kadınlar, bebeklerle temas edecek kişiler ve bakım verenler de mutlaka hatırlatma dozlarını yaptırmalı.
