Rusya'nın 2014 yılında Ukrayna sınırlarındaki Kırım'ı ilhak etmesiyle başlayan gerilim, Rusya'nın 2022 yılında Donbass (Donetsk ve Luhansk) bölgesini bağımsız ülke olarak tanımasıyla zirveye çıktı. 24 Şubat 2022 tarihinde ise Rusya, Ukrayna'nın bazı askeri tesisleriyle başkent Kiev'deki bazı bölgeleri vurdu. İşte, Rusya-Ukrayna savaşı son durum...
Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki Rus yanlısı ayrılıkçı güçleri desteklemesi dolayısıyla 2014 yılından beri Ukrayna ile siyasi ve askeri gerilim yaşayan Rusya, kısaca 'Donbass' olarak adlandırılan özerk bölgenin tek taraflı bağımsızlığını tanıdığını açıkladı. Ulusa sesleniş konuşması yapan Vladimir Putin, Ukrayna'nın Almanya, Fransa, ABD gibi Batı ülkeleri tarafından yönetildiğini söyledi.
RUSYA İLE UKRAYNA ARASINDA NELER OLUYOR?
Dönemin Rusya yanlısı Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, 2013 yılında Avrupa Birliği ile imzalanması planlanan ortaklık anlaşmasını reddetti. Bunun üzerine ülke genelinde başlayan Rusya karşıtı gösteriler, Viktor Yanukoviç'in koltuğunu kaybetmesiyle sonuçlandı. Yerine Avrupa Birliği destekçisi Vladimir Zelenski yeni cumhurbaşkanı oldu.
Bu gelişmelerden rahatsız olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2014 yılında Ukrayna sınırlarında yer alan Kırım'a asker çıkararak işgal etti. Ardından şaibeli bir referandum sonucu Kırım'ı kendi ülkesine kattığını açıkladı. Ayrıca Donetsk ve Luhansk oblastlarından (eyaletlerinden) oluşan Dobass bölgesinde Rusya yanlısı ayrılıkçı güçler, Ukrayna yönetimine karşı ayaklanma başlattı. Rusya'nın desteklediği ayrılıkçı güçler dolayısıyla Ukrayna yönetimi, Donbass'ta fiili olarak hakimiyetini kaybetti.
Mevcut durum 2022 yılına kadar devam ederken, Rusya lideri Vladimir Putin'in Donbass'ı bağımsız ülke olarak tanıdığını açıklamasının ardından yeni bir boyut kazandı. Uzmanlar, Rusya'nın bu hamlesinin, NATO'nun Doğu Avrupa ülkelerindeki genişleme politikasına karşı gerçekleştiği konusunda hemfikir. Putin, ulusa sesleniş konuşmasında, Donbass'ın tarihsel olarak Rusya'nın bir parçası olduğunu, günümüz Ukrayna'sını Rusya'nın inşa ettiğini, fakat Ukrayna'nın şu an dış güçler tarafından yönetildiğini söyledi.
Rusya'nın, 24 Şubat 2022 Perşembe günü Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bir askeri tesisi vurduğu iddia edildi. Fakat Rusya'dan yapılan açıklamada, Donbass bölgesindeki askeri tatbikat sırasında yanlışlıkla Kiev'e füze isabet ettiği belirtildi. Donbass bölgesinde ise Rusya askerleri ve ayrılıkçı güçler ile Ukrayna ordusu arasında sıcak çatışmalar yaşandığına dair haberler ve görüntüler paylaşıldı.
RUSYA İLE UKRAYNA NEDEN SAVAŞIYOR?
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilimlerin tarihçesi aslında Orta Çağ'a kadar gidiyor. Kriz dolu ancak ortak geçmiş nedeniyle Putin iki ülkeyi sık sık 'tek halk' olarak nitelendiriyor.
1991 yılında Sovyet Birliği ardından Rusya, Ukrayna ve Belarus Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurdu. Rusya'nın bu birlik ile amacı hem nufüzunu devam ettirmek hem de ucuz doğal gaz arzı yoluyla ülkeleri yeniden kendisine bağlayabilmekti. Fakat Belarus, Moskova ile yakın bir ittifak kurarken, Ukrayna yönünü giderek Batı'ya doğru çevirdi.
İki ülke arasında 'soğuk' ilişki 2014 yılında kritik eşiğe geldi. Ukrayna'da yaşanan otorite boşluğundan yararlanan Rusya Mart 2014'te Kırım'ı ilhak etti. Ukrayna'nın doğusundaki, Rusya sınırındaki Donetsk'te de Rusya'dan destek alan Rus yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasında da çatışmalar yaşandı. Konumu Avrupa ile Rusya arasında olan Ukrayna'da yaşayan vatandaşlar da Rus ve Batı yanlıları olarak kutuplara bölündü.
Batılı ülkeler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da Batı yanlısı hükümeti devirip yerine Rusya yanlısı bir hükümet getirmeyi planladığını düşünüyor.
Öte yandan Rusya'nın, 1991 yılında dağılan Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan ülkeleri kontrol altına alarak eski gücüne kavuşmak amacıyla bugün Ukrayna'ya savaş açtığı ileri sürülüyor.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞINDA SON DURUM NEDİR?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın doğusundaki Donbass'a özel askeri operasyon başlattıklarını duyurdu. Putin, "Dış güçlere seslenmek istiyorum. Kim Rusya'ya tehdit oluşturmaya çalışırsa, derhal karşılık verilecek" dedi.
Ukrayna İçişleri Bakanlığı 'Rus işgali başladı' dedi. Daha sonra yapılan açıklamada 'Rus donanması denizlerden çıkartma yapıyor' denildi. Putin'in açıklamalarından hemen sonra Ukrayna'nın başkenti Kiev ve doğu liman kenti Mariupol'da patlamalar meydana geldi. Kiev'de siren sesleri duyulurken halk kenti terk etmeye çalışıyor.
