Tüm ürünlerin zam artışına tabi olduğu temmuz ayına dair enflasyon verileri perşembe günü açıklanıyor. Eski Merkez Bankası Baş Ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara'ya göre, 100 yılın temmuz ayı rekoru kırılabilir...
Hem global hem de iç piyasa, merkez bankalarının faiz kararları sonrası haftayı sorunsuz kapattılar. Ancak bu haftanın hareketli geçmesi bekleniyor. İç piyasaların, TCMB'nin yeni başkanı Hafize Gaye Erkan'ın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği ve büyük takdir kazanan 'Başkan Yardımcıları Operasyonu' sonrası moral buldu. Ancak bu moral Perşembe günü bozulabilir. Çünkü Perşembe, yani 3 Ağustos’ta, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), iğneden ipliğe tüm ürünlere zam gelen temmuz ayı enflasyonunu açıklayacak.
Temmuz ayına dair enflasyon tahminleri oldukça karamsar. Daha önce düşük tahminlerin ağırlıkta olduğu AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler bile Temmuz ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 9,07 artacağını öngörüyorlar. Ekonomistlerin Temmuz ayı enflasyon tahminlerinin ortalaması (yüzde 9,07) dikkate alındığında, bir önceki ay yüzde 38,21 olan yıllık enflasyonun yüzde 47,27'ye çıkacağı hesaplanıyor. Ayrıca, aynı ekonomistlerin 2023 sonu enflasyon tahmini temmuzda yüzde 42,07'den 61,01'e yükseldi
Merkez Bankası Başkanı Erkan, 2023'ün üçüncü enflasyon raporunu açıklarken yaptığı sunumda, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 22,3'ten yüzde 58'e çıkardı. Bu da Temmuz ayında yaşanan ‘kusursuz fırtına’nın Perşembe günü TÜİK tarafından da kaydedileceğinin bir işareti olabilir.
'Yıl sonu enflasyon tahminimi yüzde 56’ya yükseltiyorum' diyen Merkez Bankası eski baş ekonomisti ve Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hakan Kara da ilk faiz artışının sınırlı kalması ve zamlar nedeniyle enflasyon tahminini artırmıştı.
Bir takipçisinin “Temmuz enflasyonunun patlayacağını söyleyenler var hocam. Fiyatlar Genel Seviyesini etkileyen zamlar tabii ki var. Siz de bu görüşe katılıyor musunuz hocam” sorusuna Prof. Dr. Kara şu yanıtı vermişti:
Temmuz enflasyonunun patlama yapacağını söyleyenler var hocam. Fiyatlar Genel Seviyesini etkileyen zamlar elbette mevcut.
— Yağız Mert Uğurlu (@YagizMertUgurlu) July 16, 2023
Siz de bu görüşe katılıyor musunuz hocam?@ali_hakan_kara
Aynı dönemde akaryakıt zamlarının ardından Prof. Dr. Kara, enflasyon tahminini de artırmış ve görüşlerini paylaşmıştı:
Faiz artışının ilk adımının sınırlı kalması ve bütçe tedbirlerinin tasarruftan ziyade vergilere yüklenmesi nedeniyle yıl sonu (resmi) enflasyon tahminimi %45’ten %56’ya yükseltiyorum. pic.twitter.com/vT2ApyHbLP
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) July 7, 2023
Fakat, Prof. Dr. Kara'nın enflasyon tahminini yükselttiği tarihte, akaryakıt zamlarının bu kadar sık olacağını tahmin etmek mümkün değildi. Merkez Bankası'nın geniş veri setine dayanarak yaptığı revizyon, Prof. Dr. Kara'nın Temmuz ayının ilk haftasındaki tahmininin üzerine çıktı, bu da enflasyon cephesinde durumun ciddiyetini gösteriyor.
Ekonomist ve eski gazeteci Doç. Dr. Orhan Karaca, Şubat 2017’de başlayan 2. yüksek enflasyon döneminin 77 aydır devam ettiğini belirtti ve sosyal medyada şu mesajı verdi:
Türkiye'de Aralık 1970'te başlayan 1. yüksek enflasyon dönemi Nisan 2004'e kadar tam 401 ay sürmüştü. Bizim kuşağın çocukluğu ve gençliği bu ortamda geçti. Şubat 2017'de başlayan 2. yüksek enflasyon dönemi ise 77 ayı doldurdu. İnşallah ilki kadar sürmez ama henüz sonu görünmüyor. pic.twitter.com/pq7by3BDFD
— Orhan Karaca (@Dr_OrhanKaraca) July 18, 2023
Eğer Temmuz ayı enflasyonu beklentilerin altında açıklanırsa, TÜİK'in güvenilirliği büyük zarar görecek. Ancak, gerçeğe yakın bir enflasyon oranı açıklandığında, rasyonel politikaların uygulanmaya başlayacağına dair özellikle MB'deki son atamalarla artan beklenti daha da yükselecek. Ancak rasyonel politikalara dönüşün ne ölçüde mümkün olacağını, Para Politikası Kurulu'nun 24 Ağustos 2023'te faizleri değerlendirmek üzere yapacağı toplantıdaki kararla göreceğiz. Temmuz ayı enflasyonunun rekor kırması belki de 'Yüzde 20 Duvarı’nın aşılmaya yardımcı olabilir.
ABD'DE TARIM DIŞI İSTİHDAM VERİSİ ÖNEMLİ
Temmuz ayında politika faizini 25 baz puan arttırarak enflasyonla mücadelede taviz vermediğini gösteren ABD Merkez Bankası Fed Jerome Powell, düzenlediği basın toplantısında, “Veriler gerektirirse Eylül'de faiz oranını yeniden artırmamız mümkün, ancak sabit de bırakabiliriz. Dikkatli bir şekilde karar vereceğiz.” demişti.
Fed enflasyonla mücadeleden vazgeçmeden ancak ekonomiyi de durgunluğa sokmayacak bir politika için bu hafta piyasalarla birlikte perşembe günü haftalık işsizlik başvurularını, cuma günü tarım dışı istihdam ve işsizlik oranını yakından takip edecek.
Avrupa ise geçen hafta faizi 25 baz puan arttırıp “Gelecek toplantı da pas da geçebiliriz, artırabiliriz de” diyen Avrupa Merkez Bankası’nın ardından İngiltere’yi izleyecek. İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) politika faizini 25 baz puan artırması bekleniyor.
UZMANLAR YATIRIM KONUSUNDA UYARIYOR
Enflasyonun rekor seviyeye ulaşması nedeniyle uzmanlar yatırımcıların hesaplarını buna göre yapması gerektiği uyarısında bulunuyor. Yatırımcıların altın, dolar ve faize para yatırırken enflasyon hesabına mutlaka dikkat etmesi konusunda birleşiyor.
