Emeklilik hayali kuranların en büyük isteklerinden biri de yüksek maaş almaktır. Bu konuda ise sigorta ve prim sayısı gibi detaylar belirleyici oluyor. Konuyla ilgili bilgilendirme yapan Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş ise, emekli maaşının yüksek olması için neler yapılabileceğini anlattı. İşte, İsa Karakaş’ın çok önemli açıklamaları…
Milyonlarca çalışan emekli olmanın hayalini kursa da ne yazık ki maaş konusu birçok kişinin bu hayalini kırıyor. Eskiden emekli olayım rahatlarım diyenler şimdi emekli olunca nasıl geçinirim derdinde. Bu kapsamda milyonlarca kişiye seslenen SGK Başuzmanı İsa Karakaş, emekli maaşını yükseltmenin yollarını anlattı. İşte, İsa Karakaş’ın açıklamaları…
EMEKLİ MAAŞINI NELER ETKİLİYOR?
SGK, emekliye ayrılacak çalışanların maaşlarını bağlarken prime esas kazançları, prim ödeme gün sayıları ve aylık bağlama oranlarını esas alır. Fakat, enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde emeklilik dilekçesinin verilme tarihi de maaşı etkilemektedir.
Prim günü, prime esas kazanç, aylık bağlama oranı aynı olan 2 çalışandan bir tanesi Aralık ayı öncesinde, diğeri ise Ocak ayından sonra dilekçe verdiğinde bağlanan emekli maaşları arasında fark oluşmaktadır. Bu doğrultuda 2021 Aralık ayıyla 2022 Ocak ayında emekliye ayrılanın prime esas kazancı, aylık bağlama oranı aynı olan 2 kişinin emekli maaşları arasında %9 oranında fark oluşuyor.
Konu ile ilgili İhlas Haber Ajansı’na konuşan SGK Başuzmanı İsa Karakaş, emekli maaşlarının hangi kriterlere göre oluşturulduğunu ve aradaki farkların nedenlerini anlattı.
PRİM GÜN SAYISI NEDEN ÖNEMLİ?
SGK, emekli maaşı hesaplaması yaparken prime esas kazançları, prim ödeme gün sayısın ve aylık bağlama oranını dikkate alıyor diyen Karakaş, “Çalışırken her ay SGK’ya bildirilen maaşınız, fazla mesainiz, tüm ücretlerin toplamı baz alınıyor. Kazançlarınızın yüksek olması da bağlanacak olan maaşın yüksek olup olmaması açısından bir numaralı etken. Yine prim ödeme gün sayınız. Yani kaç yıl hizmetiniz var, ne kadar prim gün sayınız var, 7 bin gün mü, 8 bin gün mü, 9 bin gün mü, 10 bin gün mü? Bunlar son derece etkilidir. Özellikle 2008 yılından sonra girişi olanlar için ne kadar çok çalışması olursa, aylık bağlama oranı da yüksek oluyor. Dolayısıyla maaşlar da yüksek oluyor” şeklinde konuştu.
AYLIK BAĞLAMA ORANI FARKI
Emekli maaşının belirlenmesinde etkili olan bir başka detayın aylık bağlama oranı olduğunu söyleyen Karakaş, “Sosyal güvenlik kurumu, emeklilik maaşı bağlanması ile ilgili sisteme baktığımız zaman güçlü bir ayrımın söz konusu olduğunu görüyoruz. Birincisi 2000 yılı öncesi çalışmalar. Burada aylık bağlama oranı çok yüksek. 2000 ile 2008 yılı arasına geldiğimiz zaman aylık bağlama oranı biraz düşüyor. 2008 yılından sonra aylık bağlama oranı tamamen düşüyor. Dolayısıyla SGK maaş hesaplaması yaparken bu karma sistem üzerinden maaş bağlanıyor” dedi.
KAMU VE ÖZEL SEKTÖRDE FARK VAR
Özel sektörde çalışanlar ile kamuda çalışanlar arasında yıl kavramının farklı olduğunu belirten Karakaş, “Özel sektöre işçilerinin 1 Ocak 2023 ile 31 Aralık 2023 tarihleri arasında dilekçe verildiği zaman 2023 yılı içerisinde dilekçe verilmiş oluyor. Fakat kamu sektöründe maaşlar genelde ayın 15’inde alındığı için yıl 15 Ocak 2023’te başlıyor 14 Ocak 2024’te bitiyor. Dolayısıyla özel sektör işçileri için 31 Aralık 2023 tarihi ve öncesinde verdikleri takdirde maaşları farklı hesaplanacak. Ama 1 Ocak 2023'ten sonra verdikleri takdirde maaşlarının hesaplanması farklı olacak. Ancak kamu işçilerine baktığımız zaman 31 Aralık 2023 günü geçse bile 14 Ocak 2024 tarihine vermeleri halinde yine 2023'e göre maaşları hesaplanacak” ifadelerini kullandı.
DİLEKÇEYİ O TARİHTEN SONRA VERMEK AVANTAJ SAĞLIYOR
Tüm bunların yanı sıra maaşlarda enflasyonun da etkili olduğunu aktaran Karakaş, “Enflasyon oranı kasım ayı itibariyle yıllık yüzde 61,98'e ulaştı. Yine orta vadeli planda büyüme yani gelişme hızı dediğimiz oran yüzde 4,4 oldu. Bütün SSK'lılar ve Bağ-Kurlar için genelleme yapmak elbette ki yanlış. Ancak genel olarak bir değerlendirme yaptığımızda, aralık ayı enflasyonu da ortaya çıktığı zaman ve bu oran yüzde 65'in üzerinde ve büyüme oranı da yüzde 4,4 ve üzeri olduğunda, özel sektör işçilerinin 1 Ocak 2024 tarihinden sonra direkçe vermelerinin daha avantajlı olduğunu görüyoruz” sözlerine yer verdi.
Yıl sonu enflasyon tahminlerinin %67,22 olduğunu anımsatan uzman isim, Aralık ayı enflasyonu yüksek çıkarsa, yani yüzde 4, yüzde 5, yüzde 6 gibi çıkarsa, tekrar söylüyorum, kişi özelinde değerlendirmek gerekiyor, ancak genel olarak ocak ayında dilekçeyi verenler daha avantajlı olacaktır. Enflasyon yüzde 65 civarında olduğu zaman geçen yılki gibi çok büyük bir fark çıkmayacağını öngörüyoruz. Ancak enflasyon oranı, beklenti anketlerinde olduğu gibi yüzde 67 veya daha yüksek olduğu zaman elbette ki fark açılacaktır” dedi.
KIDEM TAZMİNATINI ARTIRMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Emekliye ayrılacaklara yeni yılda verilecek kıdem tazminatında da fark olacağını söyleyen Karakaş, şöyle konuştu:
“Şu andaki kıdem tazminatına baktığımız zaman 23 bin 498 lira olduğunu görüyoruz. Yani aralık ayında emekli olacak bir işçi, maaşı 50 bin lira da olsa 60 bin lira da olsa kıdem tazminatı 23 bin 498 lira olacak. Bunun üzerinden hesaplama yapılacak. Yine asgari ücret üzerinden çalışan için 13 bin 414,50 lira üzerinden kıdem tazminatı hesaplanacak. Ancak Ocak ayına geldiğimiz zaman, şu anda ki asgari ücretin en az yüzde 50 civarında artması beklentisi de söz konusu. Dolayısıyla Ocak'ta emekli olunduğu takdirde, asgari ücretli olanlar için söylüyorum, asgari ücret üzerinden maaş hesaplanacağı için neredeyse kıdem tazminatları yüzde 50 oranında bir artış söz konusu olacak. Yine çok yüksek maaş alanlar, işçilerin ise, şu anda 23 bin 498 lirayı tavan üzerinden almalarına karşın, enflasyon verilerini göz önünde bulundurduğunda, memur maaş katsayıları dikkate alındığı için kıdem tazminatı tavanında yüzde 50 gibi bir artış söz konusu olacak. Böylece 35 bin lira civarında bir tavan söz konusu olacak.”
