Heyecanla zam oranlarını bekleyen yaklaşık 15 milyon emeklinin yüzü bu haberi okuduktan sonra düşecek. Yapılacak zamla ilgili senaryolar dönerken zam bekleyenler hayal kırıklığına uğrayabilir. Son 20 yılın en kötüsü...
Türkiye genelinde yaklaşık 15 milyon emeklinin merakla beklediği zam oranları açıklanmaya hazırlanırken, 2023 yılı emekliler için son 20 yılın en zorlu zamanını yaşatıyor. Resmi verilere göre en düşük emekli maaşının asgari ücrete oranı, 2003 yılından bu yana hiç bu kadar düşük seviyeye inmemişti.
20 YILDA EMEKLİ MAAŞINDAKİ DEĞER KAYBI
2003 yılında en düşük 4a emekli maaşının asgari ücrete oranı 1,47 iken, 2023 yılının ikinci yarısında bu oranın 0,66'ya gerilediği belirlendi. Yani, en düşük emekli maaşı artık asgari ücretin üçte ikisine denk geliyor.
Hükümetin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından tamamlanan miktarla birlikte en düşük emekli maaşı 7 bin 500 liraya ulaşıyor. Ancak, yapılan zam oranının yüzde 50 olması durumunda, milyonlarca emeklinin alacağı fiili zammın bu rakamın altında kalması bekleniyor. Böyle bir durumda bazı emeklilerin maaşı değişmeyebilir.
Euronews'in haberine göre, TÜİK tarafından açıklanan resmi enflasyon oranlarına göre, kasım itibarıyla son beş ayda enflasyon yüzde 34 olarak gerçekleşti.
2023’ün ikinci yarısı itibarıyla SGK verilerine göre, 4a, 4b ve 4c kategorilerindeki en düşük emekli kök aylıkları sırasıyla 7 bin 324 TL, 6 bin 558 TL ve 9 bin 497 TL olarak belirlendi.
KÖK AYLIKLARA YÜZDE 50 ZAM YAPILIRSA
Kök aylıklara yüzde 50 zam yapılsa bile farklı kategorilerdeki emeklilerin maaşlarına yansıyan oranlar ve maaş artışları şu şekilde belirlendi:
4a Grubu: Yüzde 46,5 artışla en düşük emekli maaşı 10 bin 986 lira olacak.
4b Grubu - İlk Grup: Yüzde 31,2 artışla maaşlar 9 bin 837 liraya yükselecek.
4b Grubu - İkinci Grup: Yüzde 3,3 artışla maaşlar 7 bin 744 liraya çıkacak.
4c Grubu: Yüzde 50 artışla en düşük emekli maaşı 14 bin 245 lira olacak.
Eğer hükümet, 7 bin 500 lira olan "takviyeli" maaşı güncellemezse, özellikle 4b'deki emeklilerin maaşlarında artış beklenmiyor. Yüzde 45'in altında bir zam oranı uygulanırsa, 4b grubundaki kök aylıkları 5 bin 163 lira olan emeklilerin maaşı fiilen artmayacak.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI VE TOPLAM EMEKLİ SAYISI
En düşük emekli maaşı, Hazine destekli olarak 7 bin 500 liraya çıkarıldı. Ancak, yüzde 50 zam yapılsa bile en düşük emekli maaşı 11 bin 250 TL olacak.
2023 Mart'ta yapılan düzenleme ile emekli alt sınır aylığı 5 bin 500 TL'ye yükseltildi ve dosya bazında ödenen aylıklar 7 bin 500 liraya çıkarıldı.
SGK'nın Mart 2023 açıklamasına göre, bu düzenlemeden 8,8 milyon emekli vatandaş yararlanırken, toplam emekli sayısının yarıdan fazlası bu artıştan etkilendi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından emekliler için gerçekleştirilen önemli iyileştirmelerle geçmiş yıllara bakıldığında;
2019 Yılı: Emekli alt sınır aylığı, bin TL seviyesindeydi.
2020 Yılı: Bakanlık tarafından yapılan düzenlemeyle birlikte emekli alt sınır aylığı bin 500 TL'ye çıkarıldı.
2022 Yılı Ocak Ayı: Emeklilere yönelik atılan bir diğer önemli adımla alt sınır aylığı 2 bin 500 TL'ye yükseltildi.
2022 Yılı Temmuz Ayı: Artan mali ihtiyaçları göz önüne alarak, Bakanlık tarafından yapılan yeni bir düzenleme ile emekli alt sınır aylığı 3 bin 500 TL'ye çıkarıldı.
2023 Yılı Ocak Ayı: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın kararlı adımları devam ederek, emekli alt sınır aylığı 5 bin 500 TL'ye yükseltildi.
Hükümetin son yıllarda en düşük emekli maaşının düşük kaldığını kabul ederek Hazine desteği sağladığı belirtildi. Ancak, en düşük emekli maaşı hala 7 bin 500 lira seviyesinde bulunuyor.
Eğer hükümet, en düşük maaşı güncellemezse, yüzde 50 zam durumunda dahi emekli maaşlarının asgari ücretin altında kalması söz konusu olabilir. Bu durum, özellikle 4b kategorisindeki emeklileri olumsuz etkileyebilir.
Emeklilerin toplam sayısı, Eylül 2023 itibarıyla dosya bazında 14 milyon 958 bin 820, kişi bazında ise 15 milyon 751 bin 971 olarak belirlendi. Bu rakamın 9,98 milyonu 4a’lı. 2,68 milyonu 4b; 2,29 milyonu ise 4c türünden emekli. Bu rakamlar, emeklilerin son 20 yılda yaşadıkları en zorlu dönemi gözler önüne seriyor.
SON 20 YILIN EN KÖTÜSÜ
2003’te en düşük 4 a emekli aylığının asgari ücrete oranı 1,47 iken 2023’ün ikinci yarısında bu oran 0,66’ya kadar düştü. Yani 2003’te en düşük emekli maaşı asgari ücretin 1,5 katıyken şu an üçte ikisi.
