İTÜ Meteoroloji Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Şen, kış aylarının gelmesiyle birlikte sıkça telaffuz edilen "Zemheri" kavramına açıklık getirdi. Şen, 21 Aralık'ta başlayan bu sürecin sanılanın aksine özel bir hava olayı olmadığını, kışın en çetin dönemini ifade ettiğini belirtti.
Sosyal medya hesabından yayınladığı video ile halk arasında "Zemheri" veya "Zemheran" olarak bilinen kavrama dair bilgi veren Prof. Dr. Orhan Şen, bu terimin kültürel kökenlerini ve meteorolojik karşılığını anlattı.
"40-45 GÜN SÜRÜYOR"
Kavramın Arapça ve Farsça kökenli olduğunu belirten Şen, Zemheri'nin "özel bir kış türü" olmadığını vurguladı.
Şen süreci şöyle tanımladı:
"Zemheri, kış ayı demektir. Yaklaşık 40-45 gün sürer. Gün dönümü olan 21 Aralık'ta başlar ve Ocak ayının sonuna kadar devam eder. Yani kışın en yoğun, en sert olduğu aydır."
KELİME KÖKENİ: UĞULDAYAN KIŞ
Terimin etimolojisine de değinen Şen, Farsça'da "Zem" kelimesinin kış, "Heri" kelimesinin ise uğuldayan veya rüzgar yapan anlamına geldiğini belirterek, birleşimin "Kış Ayı"nı ifade ettiğini söyledi.
KIŞ DÖNGÜSÜ NASIL İŞLİYOR?
Prof. Dr. Şen, Anadolu kültüründe yerleşmiş olan kış takviminin sıralamasını da paylaştı. Buna göre; en sert dönem olan Zemheri'nin ardından 15 gün süren "Hamsin" geliyor. Hamsin'den sonra cemrelerin düşmesi ve Nevruz ile birlikte bahar döngüsünün başladığı ifade edildi.
Şen ayrıca, yazın aşırı sıcaklar için kullanılan "Eyyam-ı Bahur" ifadesi gibi, Zemheri'nin de kışın zirve noktasını tanımlayan kültürel bir aktarım olduğunu sözlerine ekledi.
