Depremler, sadece fiziki yapılar üzerinde değil, insan zihninde de derin izler bırakır.
Kaygı, korku, yas ve suçluluk gibi duygular, bir deprem felaketinin ardından en sık karşılaşılan psikolojik tepkiler arasında yer alır.
Bu yoğun duygusal karmaşa, bireylerin normal yaşam akışını önemli ölçüde etkileyebilir.
BEYİN NEDEN SÜREKLİ SALLANIYOR GİBİ HİSSEDER?
Haberturk'te yer alan habere göre, deprem sonrası birçok kişi, sürekli olarak bir sarsıntı yaşandığı yanılgısına kapılır.
Bu durum, hem fiziksel hem de psikolojik faktörlere dayanır.
Vücudumuzdaki denge sistemi, iç kulaktan, gözlerden ve uzuvlardan gelen bilgileri işleyerek dengemizi korur.
Beyin bu verileri hafızasında tutar ve çevresel hareketleri öngörmek için kullanır.
Ancak deprem gibi sıra dışı ve sarsıcı bir olay, bu hassas denge mekanizmasını geçici olarak bozabilir.
Örneğin, bir aracın gürültüsü veya ani bir titreşim, beyinde tehlike algısını tetikleyebilir ve bu da kaygı düzeyini artırabilir.
Bu durum, beyne gerçekte olmayan sarsıntı sinyalleri göndermesine neden olur.
DEPREM SONRASI KAYGIYLA BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Deprem sonrası yaşanan kaygı, doğal bir tepki olsa da, bu durumun uzun süreli olması ve günlük yaşamı engellemesi sağlıklı değil.
Uzmanlar, bu zorlu süreçte başa çıkmak için çeşitli yöntemler öneriyor:
Güvenli Alanlarda Bulunun: Kendinizi güvende ve huzurlu hissettiğiniz yerlerde vakit geçirmek, beyninize rahatlama sinyali gönderir.
Yaşananları Tekrar Tekrar Anlatmaktan Kaçının: Travmatik anıların sürekli olarak dile getirilmesi, kaygıyı daha da pekiştirebilir.
Rutinlerinize Geri Dönün: Günlük alışkanlıklarınızı sürdürmek, zihinsel dengeyi yeniden kurmanıza yardımcı olur.
Keyifli Etkinliklere Yönelin: Hobilerinizle ilgilenmek veya sevdiğiniz aktiviteleri yapmak, kaygıyı azaltarak zihninizi meşgul eder.
Dikkatinizi Başka Noktalara Odaklayın: Deprem anısı aklınıza geldiğinde, hemen dikkatinizi başka bir şeye verin.
Nefes Egzersizleri Yapın: Ayaklarınızı yere sağlam bir şekilde basarak derin nefes alıp vermek, o anki kaygıya odaklanmanızı önler.
Profesyonel Yardım Alın: Eğer kaygı seviyenizle tek başınıza başa çıkamıyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanından destek almak önemli.
Aynı büyüklükteki depremler neden farklı şiddette hissediliyor? Prof. Dr. Okan Tüysüz açıkladı
ENKAZDAN KURTULANLARIN PSİKOLOJİSİ
Deprem enkazından kurtulan kişiler, birbirine zıt duyguları aynı anda yaşayabilir.
Bu duygusal karmaşa, çaresizlik, ölüm korkusu, yakın kaybının acısı gibi yıkıcı hislerle birlikte hayatta kalmanın getirdiği şükür ve mutluluk duygularını içerebilir.
Bu bireylerde sıkça görülen bir diğer durum ise, neden kendilerinin hayatta kaldığını sorgulamalarına yol açan hayatta kalma suçluluğu sendromu.
UZUN VADELİ PSİKOLOJİK ETKİLER
Enkazdan kurtulan kişilerde ilk ay içinde görülen korku, öfke ve uyku bozuklukları gibi tepkiler, akut stres tepkisi olarak değerlendirilir.
Bu durum, travmatik bir olaya verilen doğal bir cevap.
Ancak bu belirtiler bir aydan uzun sürerse, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) veya depresyon gibi daha ciddi psikolojik rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.
Bu sürecin seyri, bireyin dayanıklılığına, sosyal çevresinden aldığı desteğe ve yaşamını yeniden kurma becerisine bağlı.
Marmara fayının parçalı yapısı, beklenen depremin büyüklüğünü düşürecek!
YAKINLARINI KAYBEDENLERE YAKLAŞIM
Depremde yakınlarını kaybedenler, doğal bir yas sürecine girerler.
Bu süreç, ilk olarak bir şokla başlar, ardından öfke, derin üzüntü ve depresif ruh haliyle devam edebilir.
Her birey bu süreci farklı bir yoğunlukta ve hızda yaşar.
Bu kişilere destek olmak için, onları konuşmaya zorlamak yerine, hazır olduklarında dinleyici olmak ve duygularını ifade etmelerine olanak tanımak gerekir.
"Sen şanslısın, en azından sen kurtuldun" gibi iyi niyetli olsa da yanlış anlaşılacak sözlerden kaçınmak, onların acısını hafifletmeye yardımcı olur.
ORGAN KAYBI YAŞAYANLARIN PSİKOLOJİSİ
Depremde uzuv veya fonksiyon kaybı yaşayan bireyler, yeni bedensel durumlarına adapte olmakta zorlanabilir ve yoğun bir yas, kaygı ve depresyon yaşayabilir.
Onlara yaklaşırken temel ihtiyaç, anlayış göstermek.
Kendilerini ifade etmeleri için alan açılmalı, ancak her şeyi onlar adına üstlenerek yetersizlik duygularını artırmaktan kaçınılmalı.
Destek verirken, bireyin özerkliğine ve sınırlarına saygı duyulmalı.
