KARAR Jürisi Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Prof. Dr. Mustafa Ertürk ve Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün 2022’de İslami ilimler alanında öne çıkanları okurlarımız için değerlendirdi. Jürimizin seçimlerinden Prof. Dr. Mehmet Görmez’in ‘Gençliğin Anlam Arayışı’, Hacı Mehmet Altuntaş’ın ‘Cahiliye’de ve Hz. Peygamber Zamanında Kan Davası’, Mehmet Azimli’nin editörlüğünü üstlendiği Cahiliyye Serisi, Seyithan Can’ın ‘Transhümanizm ve İnancın Geleceği’ gibi eserlerinin olduğu 14 kitaplık bir okuma listesi çıktı.
SALİHA SULTAN
Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Prof. Dr. Mustafa Ertürk ve Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün’dan oluşan jüri, bu yıl İslami ilimler alanında öne çıkan eserleri KARAR okuyucuları için süzgeçten geçirdi.
Prof. Dr. Mehmet Görmez’in ‘Gençliğin Anlam Arayışı’, Hacı Mehmet Altuntaş’ın ‘Cahiliye’de ve Hz. Peygamber Zamanında Kan Davası’, Mehmet Azimli’nin editörlüğünü üstlendiği Cahiliyye Serisi, Seyithan Can’ın ‘Transhümanizm ve İnancın Geleceği’ gibi eserleri öne çıktı.
PROF. DR ŞABAN ALİ DÜZGÜN
ŞİÎ DOKTRİNİNE GÜNCEL BİR BAKIŞ
Mahsa Tayyar, Kutsanmış Saltanat: Zerdüştlükte ve Şiilikte İlahi Işığın Taşıyıcıları, Mana Yayınları: Tayyar bu eserinde İran’ın kadim dini Zerdüştlüğün hangi kanallar vasıtasıyla onların İslam anlayışına sirayet edip dönüştürdüğünü anlatmaktadır. Allah’ın yeryüzündeki hücceti olmadan insanların kendi kendilerini idare edemeyecekleri, mutlaka bir İmama bağlı olmaları gerektiği yönündeki Şiî doktrin, buradan aynı zamanda Mehdi inancını da üretmiştir. Tarih boyunca sürekli muhalefette kalmanın getirdiği savunma refleksi ve agresiflik Şii siyasetinin ve din anlayışının temel karakterini oluşturmuş görünmektedir. Günceli anlamaya yardımcı olması anlamında kitap değerli veriler sunmaktadır.
Mehmet Kuru, Osmanlının Para ile İmtihanı, Fol Yayınları: 600 yıllık tarihi boyunca Osmanlı İmparatorluğu, doğal olarak, mali, askeri, toplumsal, siyasi birçok başarıyı da başarısızlığı da yaşamıştır. Osmanlı İmparatorluğunun genel olarak değerlendirmesine de ışık tutacak şekilde, bu kitap 16. yüzyıl itibariyle İmparatorluğun yaşadığı mali krizi ve bu krizi aşma çabalarına mercek tutmaktadır. Mehmet Kuru, 16. ve 17. yüzyıllarda yaşanan krizlere hem devlet hem halk nezdinde ne tür çözümler üretilmeye çalışıldığını irdelemektedir.
Nazif Muhtaroğlu, Aklın Üç Yüzü: Eleştirel Çok-Yönlü ve Yenilikçi Düşünce, Bilge Kültür Sanat Yayınları: Muhtaroğlu eserinde aslında düşüncenin temel karakterini yani içerdiği eleştirelliği, çok yönlülüğü ve yenilikçi oluşunu vurgulayarak, düşünceyi üreten ‘çok’lu yapılara dikkatimizi çekiyor. Bu çoklu yapı bazen Doğu ile Batı, bazen soyut ile somut, bazen yerel ile evrensel olarak kendini gösterir. Ama düşünceyi tanımlamayı engelleyen en önemli özellik esere göre herhalde tek düzeliliktir. Bir felsefeci olarak Muhtaroğlu düşünceyi, felsefeyi, mantığı herkese erişilebilir bir karakterde okuyucuya sunmaktadır.
İki çeviri: Luc Ferry’in Dergah Yayınları’ndan çıkan ‘Hak: Eskiler ve Modernler Arasındaki Yeni Tartışma - Siyaset Felsefesi’ ve Norman Stone’un Ketebe Yayınları’ndan çıkan ‘Dönüşen Avrupa 1878-1919’ çevirileri de bu yılın dikkate değer çalışmalarından.
PROF. DR. MUSTAFA ÇAĞRICI
İNSANIN TANRI NEZDİNDEKİ YÜCELİĞİ
Hacı Mehmet Altuntaş, Cahiliye’de ve Hz. Peygamber Zamanında Kan Davası, KURAMER Yayınları: Kitap, İslam’ın doğduğu çağda kan davası töresi bağlamında Arap toplumunu sosyal, kültürel ve dini yönler başta olmak üzere farklı yönleriyle değerlendiriyor. Kan davalarının güvenlik temelli olarak toplumsal yapının oluşumundaki etkileri, kabile ve onun alt birimlerinin şekillenmelerinde bu törenin kitapta ayrıntılı olarak inceleniyor. İslam’ın doğuşuyla birlikte Hz. Peygamber’in bu töreye karşı takındığı tutum incelenirken törenin kendisinin de İslami mücadeledeki etkisi üzerinde de duruluyor. Günümüze değin fazlaca bir değişikliğe uğramadan varlığını sürdüren töre ve onun üzerine oturduğu inanışlar için zengin bir kültür kaynağı olan bu eser sosyal antropoloji tarihine katkısı yönüyle de ayrıca bir öneme sahip.
Şaban Ali Düzgün, Tanrı’nın Gözbebeği İnsan, Otto Yayınları: İnsanın yaratılma amacı üzerine yazılmış olan eser Tanrı’nın insanı seçmesi ve ona yüklediği değer üzerine yoğunlaşmaktadır. Yazar insanın biricikliği ve onun diğer varlıklara nazaran Tanrı nezdindeki yüceliğini farklı yönleriyle değerlendirmektedir.
Mehmet Görmez, Gençliğin Anlam Arayışı, Otto Yayınları: Gelişen teknolojiyle birlikte özellikle gençlerimizin oldukça kontrolsüzce maruz kaldığı sanal dünyanın onlar için oluşturduğu güçlük özellikle anlam dünyamız bağlamında değerlendiriliyor ve gençlerin kendilerini nasıl koruyacaklarının yollarını gösteriyor. Bu kitap Mehmet Görmez hocanın genç neslimizin sanal tehditlere karşı savunmasızlıkları ve sanal dünyanın her yönden esen rüzgarlarıyla çeşitli şekillerde savruluşlarını kendisine dert edinmesiyle oluşan çabanın bir sonucu. Eserin özellikle genç kuşaklarımıza ulaştırılması önemli.
Russell Stannard, 21. Yüzyıl İçin Tanrı, Fol Yayınları: Şaban Ali Düzgün’ün çevirdiği eser geçmişten günümüze insanlığın tanrı algısını incelerken günümüz içinse tanrının yerinin neresi olması gerektiği ve onu nasıl algılamamız gerektiği üzerine kurgulanmış. Farklı ülke ve dinlerden çeşitli alanlarda yoğunlaşmış bilim ve düşünce insanlarının tanrının varlığı ve evren konusundaki değerlendirmeleriyle kitap kapsamlı bir inceleme sunmaktadır.
PROF. DR. MUSTAFA ERTÜRK
DÖNEME İLGİ DUYANLARA DETAYLI ÇALIŞMA
Mehmet Azimli (ed.), Cahiliye Dönemi Serisi, Fecr Yayınları: Azimli’nin editörlüğünü yaptığı altı kitaplık ‘Cahiliye Döneminde’ serisi, mezkûr dönemin gündelik, kültürel, sosyal, ekonomik ve dinî hayatını uzman yazarlar tarafından kaleme alınan müstakil kitaplarla masaya yatırıyor. İlahiyat ve İslami ilimlere ilgi duyanların ihmal etmemeleri gereken bir konuda bu kadar detaylı çalışmaların yapılması sevindirici. Serinin yazarları ise Mahmut Kelpetin, Hanefi Palabıyık, Korkut Dindi, M. Fatih Duman ,Adem Apak ve Mehmet Azimli.
Hüseyin Hansu, Hadisçilik ve Kur’âncılık Kıskacında Kur’ân ve Hadis, HİKAV Yayınları: Hansu’nun günümüzdeki kronik problemlerden biri olan, dini yaşamada yalnızca Kur’an’la yetinme eğilimi olan Kur’ancılığı incelediği bu kitabı, yılın tartışılmaya en layık kitaplarından biri olabilir. Hansu, bu eserinde Kur’ancılık düşüncesinin kökenlerini Kur’ancıların kendi eserlerinden yola çıkarak ortaya koymaya çalışıyor. Amacının tenkit değil, yalnızca tasvir olduğunu söyleyen yazarın üslubunda eleştiri emareleri bulunsa da eser, Kur’ancılık söyleminin doğuşunu, gelişimini ve özellikle Türkiye’deki uzantılarını/yansımalarını görmek için mutlaka okunması gereken bir çalışma olma özelliğini koruyor.
Ceyda Gürman, Tâbiûn Dönemi Tefsiri ve Medineli Müfessirler, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: Gürman aslı doktora tezi olan bu kitabında tefsir ilminin tâbiûn dönemindeki durumunu inceleyerek bu akıllarda olan bu soruya cevap vermeye çalışmıştır. İslami ilimlerin teşekkül süreci olan bu dönemde Kur’an-ı Kerim’in anlaşılma ve yorumlanma faaliyetinin kimler tarafından ve nasıl gerçekleştirildiğini gösteren bu kitap, tefsir ekollerinin mahiyetini ve bir topluluğun ekol sayılması için gerçekleşmesi gereken şartları gibi teorik meseleleri ele almasıyla dikkat çekiyor.
Seyithan Can, Transhümanizm ve İnancın Geleceği- Transhümanizm Üzerine Kelâm Polemikler-, Tezkire Yayınları: İnsanın fiziksel ve bilişsel yeteneklerinin yapay zeka ve diğer teknolojik vasıtalarla artırılması ve insan bedeninde ve ruhunda meydana gelecek her türlü olumsuzluğu ortadan kaldırmaya yönelik çağdaş bir hareket diyebileceğimiz Transhümanizm hakkında yapılan bu çalışmada muhtemel öngörüler sunulmakta ve bu durumun inanç üzerindeki etkilerine dair kelami meseleleri gündeme getirmektedir.
Topgül, Muhammed Enes. İsnâdı Okumak: Hadis Tarihinin Anlaşılmasında İsnâdın Rolü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları: Topgül, kitabında isnâdın iki temel unsuru olan râvileri ve rivayet lafızlarını hadis tarihini anlama aracı olarak kullanmayı deniyor. En geniş hadis koleksiyonlarından olan Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’ini esas alan çalışmada rivayet lafızlarının sayıları istatistiğe dökülerek hadis tarihine dair bazı çıkarımlara varılıyor. Aynı şey râviler üzerinden de denenerek kadın, meçhul ve aynı aileye mensup râvilere dair analizler yapılıyor. İlahiyat alanında benzerine çok rastlanmayan bu kitap, hadis tarihi çalışmalarının vardığı son noktayı göstermesi açısından da önem arz ediyor.
