1990’lı yılların sonu 2000’li yılların başında Türkiye’de gençler bir üniversite kazanma umuduyla kimi son sınıfta kimi okulu bitirince dersanenin yolunu tutardı. Lise yılları kadar dersaneye giden arkadaşlarım ve öğrencilerim oldu.

Okullar “Ben size liseyi bitirme diploması veririm. Üniversiteyi kazandırmak dersanelerin işi” havasında yaklaşımları.

Dersaneler, öğretmenlere devlet okullarına göre fazla ücret verir. Dersane öğretmenleri devlet okullarında çalışan öğretmenlere yetersiz gözüyle işmar atardı. O yıllarda böyle bir atmosfer vardı.

Dersaneler, devlet okullarında emekli olmuş müdür çalıştırırlardı. Emekli müdürler; kanun, nizam, prosedür, resmi işleri bilir, düşük ücret ile çalışmayı da kabul ederlerdi. Dersaneler hem onların diplomalarından faydalanır hem de dersanenin devlet evraklarını onalar vasıtasıyla yoluna koyarlardı.

Emekli müdürlerin ekseriyeti aynı vasıflara sahipti: Kahverengi, siyah veya lacivert takım elbise. Boğma sınırında kravat. Boyalı kunduralar. Sinek kaydı tıraş.
Üstlerine karşı düğme iliklemede kusursuz.
Gülümsemekten dışarı çıkmış elmacık kemikleri.

Vizyonları yoktu. Dersaneler de kendilerinden pek vizyon aramazdı.

Dersanede görev yaparken emekli müdürlerde gözlemlediğim : Devlet okullarında görev yaptıkları 25-30 yıl boyunca okula adım attıkları her gün devletin gücünü, kanunlarını bir balyoz gibi kafalarında hissederek kendi varlıklarını devletin resmi varlığına armağan eder hale gelmişlerdi.

Kanuna uygun harekete etmek; müdürlerin özgürlüklerini, vizyonlarını, yaratıcılıklarını, özgür düşünme becerilerini ellerinden almış. Onları 25-30 yıl sonunda resmi kanunun iradesi ellerinden alınmış tek tip insanı haline dönüştürmüştü.

Kalemi okul müdürlerine tuttuğumuzda okul müdürlerinin de ekseriyeti birilerinin adamı olarak müdürlüğe atanırdı. Hepsinin fikir kıyafeti tek renkti: Milliyetçi ve Atatürkçü.
Bayramlarda, öğretmenler odasında, koridorda, öğrenci karşısında bir nutuk haline gelmişti: Ulu Önder’in izinde, laikliğe bağlı, çağdaş muasır medeniyetler seviyesi yolunda.
Resmi törenlerde önlerine konan kağıdı aldınız mı dımdızlak ortada kalır. İki kelimeyi bir araya getiremezlerdi.

Kendilerini kanun, resmi ideoloji ile karşı karşıya getirecek her şeyden kaçınırlardı.

İktidarın nabzına göre de şerbet alıp verirlerdi.
Rafah yol hükümetinden ülkücü bıyığı bırakıp camiye giden bir cenah 28 Şubat sürecinden sonra bıyıklarını kesip bırakın camiye gitmeyi camiye giden öğretmenlerin yolunu kesmeye çalıştılar.
Kıyıda köşede inin cinin top oynadığı yerde seccadesini serip namaz kılan öğretmenlere: Burası resmi kurum namaz kılınmaz. Tehdit sopalarını Çevik Bir’den aldıkları güçle aba altından göstermeyi ihmal etmezlerdi.

Müdürlerin zeka ortalamaları kanun, kural, prosedür, tebligat dergisi, üst makam ne der? birinin şikayet konusu olmayayım, kanunları ince eleyip sık dokumak, tüm resmi kutlamaları kayıt altına alıp dosyalamak, ağzından çıkanı kulağına duyurmak, göze girmek, gözden düşmemeye itibar etmek…

On yılı İstanbul olmak üzere on yedi yıl İl Milli Eğitim Müdürlüğü yapan bir zat vardı. Her partinin aranan adamıydı. Her partinin siyasi hırkasını üstüne geçirmekte beis görmeyip “ben tecrübeliyim ne derseniz yaparım” itaatlarlığıyla 17 yıl koltuğunda hizmet (!) verdi eğitime.
Müdürlerin ortalama zekasını kendisinde toplamıştı.

1962 yılında hakim adayı olarak göreve başlayıp 1998 yılında Anayasa Mahkemesi Başkanı olarak emekli olan ve 2000 yılında dönemin Başbakanı Ecevit tarafından Cumhurbaşkanı seçilen zat en dürüst Cumhurbaşkanı ünvanı ile Milli Güvenlik Kurulu’nda Başbakan Ecevit’e Türkiye Cumhuriyeti anayasa kitapçığını fırlatarak ülkede ekonomik krizi başlattı. Ülkeyi ekonomik iflasın eşiğine sürükledi.

Günümüzde emekli müdürden bir kahraman yaratılınca emekli müdürlerin zihnimdeki profillerini yazma gereği duydum.