ODESA - Rusya'ya karşı mücadelenin ön cephesinde yer alan Ukraynalılar arasında bir kelime giderek daha sık duyulmaya başladı: zakinchuyemosya, kabaca "tükeniyoruz" anlamına geliyor. Ukraynalı savaşçılar cesur, becerikli ve dirençli ancak ne yenilmezler ne de potansiyel yedekleri sonsuz. Ukrayna'yı destekleyen "istekliler koalisyonunun" savaş bitene kadar asker gönderme planı yok ve o zaman bile Rusya nihai bir ateşkesi ya da barış anlaşmasını ihlal ederse "kinetik bir savaşa" hazır olmayabilirler.
İnsan gücü, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşındaki en büyük avantajlarından biri. Ukrayna’nın günlük kayıpları daha düşük olsa da nüfusu Rusya’nın dörtte biri büyüklüğünde. Tahmini 250.000 asker kaybettikten ve toplam kayıpları muhtemelen 950.000’i aşmış olsa da, Rusya hâlâ “tükenmekten” çok uzak.
Rusların savaşa gönüllü olup olmaması ise önemsiz. Devasa zorunlu askerlik kampanyaları yürütmekten, sübvansiyonlu konut kredisi gibi mali teşvikler sunmaya; mahkûm toplamaktan Kuzey Koreli asker ithal etmeye kadar, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin savaş makinesini beslemek için hiçbir şeyden kaçınmıyor. Askerleri harcanabilir görmeye ve kayıpları umursamamaya hazır olduğu açık olduğuna göre, Rusya’nın Ukrayna ordusunu eritene kadar bu yıpratma savaşını sürdürebileceğini varsaymak gerekir.
Bu yüzden bugün Ukrayna’ya destek vermek, yabancı askerlerin sahaya inmesini sağlamanın yollarını bulmayı gerektiriyor. Bu mutlaka NATO askerlerini göndermek anlamına gelmiyor – üye devletler, savaşın tırmanmasından ve genişlemesinden korktukları için buna onay vermeyeceklerdir. Bunun yerine, Ukrayna’yı destekleyen koalisyon ülkeleri kendi vatandaşlarını ya da üçüncü ülkelerden gönüllüleri Ukrayna Uluslararası Lejyonu’na katmak için siyasi, hukuki ve mali destek sunmalı.
Bu yeni bir fikir değil. İspanya İç Savaşı’ndaki (1936-39) uluslararası tugaylar – Ernest Hemingway’in Çanlar Kimin İçin Çalıyor’unda, André Malraux’nun İnsan Umudu’nda ve George Orwell’in Katalonya’ya Selam’ında ölümsüzleştirilen – bir ülkenin demokrasisini kurtarmak için savaşan yabancı askerlerin en bilinen örneği. Binlerce yabancı gönüllü, 1939’da Stalin’in devasa ve acımasız Sovyet Ordusu’na karşı Finlandiya’yı savunmaya da yardım etmişti; bu, Ukrayna işgaline çok benzeyen bir saldırı savaşıydı.
Belki de Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, Rusya'nın geniş çaplı işgalinden iki gün sonra "direnişe katılmak isteyen tüm yabancıları" Ukrayna'ya gitmeye çağırırken aklında bu vardı. Yardım hatları açıldı ve web siteleri oluşturuldu. Üç yıl boyunca yaklaşık 17,000 gönüllünün geldiği, bazılarının Uluslararası Lejyon'a kaydolduğu, bazılarının da çeşitli birliklere entegre edildiği bildirildi.
Yabancı gönüllüler savaş çabasına paha biçilmez katkılarda bulundu. Kiev’in Meydan Meydanı’nda, şehit askerler için dikilmiş binlerce sarı-mavi Ukrayna bayrağı arasında Birleşik Krallık ve ABD bayraklarını da görmek mümkün. Ancak sayıları ihtiyacı karşılamaktan uzak kaldı. Gazeteci Colin Freeman’ın belirttiği gibi, çok daha fazla yabancı savaşçı – 35.000 kişi – İslam Devleti’ne katıldı; üstelik geri döndüklerinde dışlanacaklarını ve hatta yargılanabileceklerini bilerek. Oysa Ukrayna’nın davası dünya çapında hatırı sayılır destek görüyor.
Freeman'a göre pek çok Ukraynalı, Uluslararası Lejyon'un daha iyi yönetilmesi halinde, belki de Ukrayna'nın müttefiklerinin yardımıyla, şimdiye kadar 100.000 kişilik bir güce ulaşabileceğine inanıyor. Ukrayna'nın askerleri tükenirken, şimdi bunu öğrenmenin tam zamanı.
İlk adım tazminattır. Yabancı askerler hâlihazırda Ukraynalılarla aynı maaşı alıyor: ayda yaklaşık 500 dolardan, cephe hattında 3.000 dolara kadar. Bu miktar, bazı ülkelerden gönüllüleri çekmeye yetebilir – örneğin, en büyük yabancı gönüllü grubu olan Kolombiyalı savaşçılar, maddi sebeplerle katıldıklarını bildiriyor. Ama bu miktar, mesela bir Amerikan ya da Britanyalı savaş gazisinin kendi ülkesinde güvenlik görevlisi olarak kazanacağından çok daha az.
Bu nedenle "gönüllüler koalisyonu", Ukrayna ordusuna göndermek üzere ABD'den malzeme satın aldığı gibi, yabancı gönüllülerin ücretlerini arttırmak için de fon ayırmalıdır. İnsansız araçları kullanmak üzere eğitilebilecek tecrübeli oyunculardan eski Amerikan ya da İngiliz askerlerine kadar potansiyel asker yelpazesi çok geniş. Eğer teklif cazip olursa, belki yüksek vasıflı F-16 pilotları ya da benzeri uzmanlar da Ukrayna’yı savunmak için bilgilerini paylaşmaya istekli olabilir.
Ukrayna bayrağı altında savaşacak olan "lejyonerlere" daha cazip bir ücret teklif etmek, ABD Başkanı Donald Trump'ın önerdiği gibi özel askeri şirketleri işe almakla aynı şey değildir. (Trump bu şirketleri, Ukrayna’nın savaşına destek için değil, bir “uzun vadeli barış planı”nın parçası olarak göndermeyi önermişti.) Eğer özel ABD askeri şirketleri Ukrayna'da savaşmak üzere görevlendirilirse, Rusya bunu NATO birlikleri göndermekle eşdeğer bir saldırganlık eylemi olarak ilan edebilir.
Elbette Rusya’nın uluslararası hukuku apaçık, uzun süreli ve ısrarlı biçimde ihlalleri göz önüne alındığında, bu tür protestolar dikkate değer değildir. Bununla birlikte, eğer "gönüllüler koalisyonu" insan gücü sıkıntısı çeken Ukrayna'ya gerçekten yardım etmek istiyorsa, yapabileceği en iyi şey Uluslararası Lejyon'un saflarını arttırmak olacaktır. Lejyonerler Ukrayna dışında eğitilebilir, Ukraynalı mültecilerden temel dil becerilerini öğrenebilir ve dilsel açısından tek tip birlikler halinde konuşlandırılabilir.
Çok daha geniş bir Ukrayna Uluslararası Lejyonu sahadaki gidişatı kökten değiştirmeyebilir. Ama Ukrayna kuvvetlerinin moralini yükseltir ve Putin’e ne dünyanın ne de zamanın onun tarafında olmadığını gösterebilir.
KİMDİR?
Anna Husarska Uluslararası Kurtarma Komitesi'nin eski kıdemli politika danışmanı ve Uluslararası Kriz Grubu'nun eski kıdemli siyasi analistidir.
