TRT Radyo 1’de iki yıldır yayınlanmakta olan Kelime Ağacı programımız 31 Aralık Pazartesi günü son bölümü ile yayın dünyasına, şimdilik, veda ediyor. Kelime Ağacı, bundan 4-5 yıl önce Erkam Radyo’da başlattığımız bir program idi. 30-40 hafta kadar süren programı Ragıb el İsfahani’nin Mutluluğun Kazanılması ismiyle Türkçeye çevrilen kıymetli eseri Tafsilün Neşeteyn ve Tahsilül Saadeteyn’i kelime be kelime tahlil ede ede okuyor idik. Ara ara program ile ilgili takdir cümlelerini duyuyor idim. Hatta bir keresinde el an büyük bir yayın grubunun CEO’su konumundaki Ahmet kardeşimiz kendi kanallarını, radyolarını dahil ederek televizyonlarda da radyolarda da benzeri bir program yok, çok kıymetli demişti.
O zamanlar bir telif ücreti alamasak bile sürdürdüğümüz program ile ilgili radyo yönetiminden “Program fazla yükseklere hitab ediyor, dinleyiciye ağır geliyor, biraz halka indirebilir misin?” denildiğinde yani kibarca “Programınızı biraz daha ilgi çekici bir hale getirebilir misin” denildiğinde “Kardeş, hem telif yok hem de aşağı indir diyorsunuz, çok şey istiyorsunuz” dedim ve programa devam etmemenin daha onurlu bir iş olacağına karar vermiştim.
Bir zaman sonra TRT İstanbul Radyosu’nda programı sürdürme meselesi gündeme geldi. Derken kendimizi hafta içi her gün, günde 5 dakika Türkçe bir kelimenin etimolojik kökenini irdelerken bulduk. Bu böyle böyle 462 bölüme ulaştı.
Neler yaptık Kelime Ağacı’nda iki yıl, 462 program boyunca? Özellikle Türkçe’nin içerisinde yüzmeye gayret ettik. Yunus Divanından, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden, manzum Türkçe Farsça Sözlüklerden Ahmed Remzi Efendi’nin Tuhfe-i Remzi’sinden, Sümbülzade Vehbi’nin Tuhfe-i Vehbi’sinden, Hüseyin Rahmi Göktaş’ın kitaplarından ve Kökses Teorisinden, Muhammediye’den, Divan-ü Lügatit Türk’ten, Akşemseddin’in (Muhammed bin Hamza) Kur’an Tercümesinden, Sezai Karakoç’un Taha’nın Kitabı isimli şiir kitabından, Biruni’nin Kıymetli Taşlar Kitabından, Kedi Kelimeleri Sözlüğünden, Birden Bine isimli Türkçe Sayıların kökenine ilişkin eserimden, Hilmi Soykut’un Unutulmaz Mısralar, Mahmut Kaya’nın Gönülden Gönüle isimli beyit derleme eserlerinden, Yaşar Çağbayır’ın Büyük Türkçe Sözlüğünden, Tarama Sözlüğünden, Derleme Sözlüğünden, Hayrettin Karaman Bekir Topaloğlu’nun Yeni Kamus’undan, Tuncer Gülensoy’un hem sözlüğünden hem Türkoloji Makaleler kitaplarından istifade ederek tabii yüzlerce sözlükten beslenerek, sözlükleri didik didik ederek programımızı sunduk.
Başka dili doğru kullanma radyo programları gibi (ki böyle bir program da bir tane var zaten) işin dinleyici için ilgi çekici gelebilecek hap bilgileri vermeye çalışmak yerine, merakımızın peşine düştük. Yeni keşifleri dinleyici ile yaşamaya gayret ettik. Bazen çözemediğimiz kelimeler de oldu. Etimoloji aleminde bir kelimeyi çözmenin lezzeti kadar lezzetli bir iş, bir kelimeyi çözemediğinde de bunun farkında olma halini unutmamak, “Evet, bu kelimeyi çözemiyoruz” diyebilmek, çözdüğünü zannetmekten daha kıymetli. Ki sık sık bu hataya düşen dilcileri de Kelime Ağacı’nda olsun, burada, Karar Gazetesinden Köktendilci köşemizden olsun uyarıyoruz.
Kelime Ağacının son bölümü, yılın son günü, pazartesi günü 14.25’te dinleyebilirsiniz. Programa denk gelemeyecekler için YouTube’a Kelime Ağacı yazdığınızda Kelime Ağacı TRT 1 Etimoloji isimli bir kanaldan bu programların şimdilik 129 bölümüne ulaşma imkanınız mevcut.
İlerleyen zamanlarda Kelime Ağacı kendisine yol bulabilir mi, bilemiyorum. Biz Dil Evi Etimoloji Topluluğu ile Yunus Emre Divanından Etimoloji derslerimize 5 yıldır devam ediyoruz. Ben bu vesile ile programımla ilgili radyoda bana her türlü yardımda bulunan Dilek Gülüser Hanıma, Kenan Bölükbaşı Beye, Atilla İpek Beye, Hakan Türkyılmaz Beye, Ergün Beye, montaj ekibinden Hayrettin Beye, Eyüp Beye, Sedat Beye, Mahmut Beye, çok güzel dönüşler yapan, dualar eden dinleyicilere ve Kelime Ağacı programına inanan, yolunu açan İbrahim Eren ve Mustafa Alcan Beylere teşekkür ediyorum.
*Pazartesi günleri Balaban Tekkesinde 18.00’de Yunus Divanından Etimoloji dersimiz, çarşamba günleri 18.00’de Kitab-ı Dedem Korkut, 19.00’da Saltukname, Üsküdar Baraka Kültür Evi’nde devam ediyor. Katılmak isteyenler [email protected]’a mail atabilir.
