2024 trendlerinde ‘volume 2’ diyorum ve teknoloji gurularının öngörülerinden yola çıkarak (yani aralarında gerçekleşmeyenler olursa sorumluluk kabul etmem) okuru geleceğe doğru bir yolculuğa davet ediyorum.

İnternet hayatımıza girdiğinden beri her şey değişti. Hazır olun daha da kafa karıştırıcı hale gelmek üzere. Bildiğiniz gibi yapay zeka tarafından oluşturulan video, fotoğraf ve seslerden oluşan deepfake’lerin yükselişiyle ne gerçek ne yalan her şey bulanık hale geldi. Deepfake’ler bilgi ekosistemini sarsmaya devam edince gerçeği sahteden ayırmayı amaçlayan yeni teknolojilerin 2024’te artması bekleniyor.

Yapay zeka (Artificial Intelligence/ AI), 2023’te, klasik bir yılbaşı eğlencesine gönderme yaparak söyleyeyim, ‘birinci çinko’yu yaptı. 2024’te ‘tombala’ diyemese de ‘ikinci çinko’ diyecek gibi görünüyor.

2024 belli ki bol bol yapay zeka yapacak. OpenAI, Google ve Microsoft’un üretken yapay zeka mevzusuna liderlik edeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Galaxy AI ile Samsung, daha yetenekli bir hale gelecek olan Amazon’un Alexa’sı ve bir sürpriz yapması beklenen Apple yarışta hızlanmaya kararlı.

Yapay zekada akıllı asistanların yükselişine şahit olacağız gibi görünüyor. Dili anlayabilen, karmaşık görevleri yerine getirebilen akıllı asistanlar endüstrileri dönüştürmeye, teknolojiyle ilişkimizi yeniden tanımlamaya hazırlanıyor.

Bir iddia 2024’te şu anda kullandığımız telefonlara benzeyen ancak çok daha gelişmiş yapay zeka özelliklerine sahip telefonlar kullanacağımız yönünde.

Yapay zeka gündelik dilimize girdi ama önümüzdeki yıl Yapay Genel Zeka (Artificial General Intelligence/ AGI) terimine de yavaş yavaş ısınma turları yapacağız. AGI’ye –eğer gerçekleşebilecekse tabi- ulaşmak öyle hemen olabilecek bir şey değil. Bir makinenin bir insanın yapabileceği her entelektüel görevi yerine getirmesi olarak özetlenebilecek olan ‘Yapay Genel Zeka’ zaten biraz beklesin, henüz gerçekten de hiç hazır değiliz.

Üretken yapay zeka 2023’te çok konuşuldu malum, 2024’te yapay zeka etiği ve mevzuatı da sık sık gündeme gelecek. Teknoloji devleri bile bu konuda endişelerini yüksek sesle dile getiriyor. AI’ın sorumlu kullanımı umarım gerçekleşebilir.

Yapay zeka ‘patlaması’ yaşanıyor ve vitesi yükseltti ama bir engeli de var; hala devam eden çip krizi. Bu kıtlık yapay zeka araçları geliştiren şirketlerin temel donanımlarına erişimini sınırlıyor. 2024’te bu sürecin nasıl ilerleyebileceği de henüz net değil.

SAĞLIK OLSUN!

Biyoteknoloji ve genetik mühendisliği uygulamaları genetiği değiştirilmiş ürünlerden kişiselleştirilmiş ilaçlara kadar geniş bir yelpaze içeriyor. “2024 ‘kişiselleştirilmiş tıbbın’ yılı olacak” diyenler fazla mı iddialı bilmiyorum ama tedavi planlarının kişiye, genlerine göre uyarlanmasının sağlıkta bir devrim yaratacağı düşünülüyor.

Üretken yapay zeka algoritmalarına dayalı sohbet robotlarının rutin sağlık uygulamalarında yerini alması bekleniyor. Bu tür araçların hastaların günlük yaşamlarında sağlıkla ilgili sorularının çoğuna yanıt vereceği tahmin ediliyor. Hatta tıbbi jargonla günlük dil arasında çeviri yapacak kadar akıllı olacaklarmış! Google’ın Med-PaLB 2’si sağlık hizmeti kullanımında öne çıkan bir algoritma olabilir.

Hastaneler için çok modlu geniş dil modelleri (M-LLM) doktorları ve elbette hastaneleri yapay zeka çağına getirecek. Bu sistemler metin, fotoğraf, ses ve video gibi birden fazla türde veriyi aynı anda işleyip yorumlayarak sağlık çalışanlarına zaman kazandıracak.

En büyük tanı araçlarından biri kan testleri ve görünen o ki bu durum yakın zamanda değişmeyecek ancak uygulama şekli birçok açıdan farklılaşacak gibi duruyor. Trend beklentilerinde evde yapılabilecek laboratuvar testlerinin yükselişini göreceğiz. Bu akım biraz yavaş ilerliyor, şimdilik evde kendi kendimize yaptığımız testlerin klinik doğruluğunun iyi bir karnesi yok ancak çalışmalar çok hızlı ilerliyor.

Yıllardır konuşulan ‘kan alma robotları’ yaklaşıyor mu? Birkaç firmanın girişimi klinik deneme aşamasına geldi!

TEKTAŞI KİM İSTER, AKILLI YÜZÜK OLSUN!

Teknoloji guruları giyilebilir teknolojilerdeki en büyük trendin akıllı yüzükler olacağını iddia ediyor. Kalp atışını, kan basıncını, stres seviyesini ölçen kulaklık ve başlıklar 2024’te hayatımızda olacak. Akıllı kumaşların kortejdeki yerini alması da mümkün. Akıllı gözlükler bir selam çakmıştı, beklenti daha akıllı ve daha ucuz olmaları.

Apple’ın Vision Pro’sunu daha önceki bir yazımda genişçe anlatmıştım. Şubat 2024’te bu ürünün mağazalarda olacağı söyleniyor.

VE KUANTUM BİLGİSAYARLAR...

IBM kısa bir süre önce Quantum System Two’yu açıkladı. Bu modüler bilgi işlem birimleri güçlerini artırmak için birbirine bağlanabiliyor.

Benzer kuantum hesaplama teknolojileri iyice olgunlaştığında tıp, ekonomi, mühendislik ve daha birçok alanda şu anki en modern bilgisayarların sorun çözme yeteneğinin çok ötesinde cevaplar sunacaklar. ‘En iyi kuantum sistemi’ yarışı devam ederken 2024’te bu oyuncuların adını daha sık duyacağız.

Kısa kısa da olsa 2024’te sık duyacağımız kavramları özetlemeye çalıştım. Hangileri ne kadar hayata geçecek göreceğiz... Yıl boyu teknoloji ve trendleri konuşmaya devam...