Kıymetli gazeteci Emin Çapa’nın Halk TV ekranlarında yayınlanan “Dünyanın 1001 Hali” isimli programını çok seviyorum.

Emin Bey sağolsun, bir saatlik bir sürede çok detaylı analizlerle bizi bilgilendiriyor.

9 Ağustos tarihli programında yaptığı Almanya-Türkiye market ürünleri karşılaştırması dikkat çekiciydi.

Almanya’da yaşayan biri olarak bu programda verdiği bilgilerin doğruluğunu yaşayarak teyit edebiliyorum.

Programda Emin Bey Türkiye’deki emekli maaşı üzerinde çok durunca ben de Almanya’daki emeklilik ile Türkiye’deki emekliliği bir kıyaslayayım dedim.

Şimdi öncelikle şunu belirtmem gerekiyor. Almanya’da belli bir asgari emekli maaşı yok. Emeklilik puanı denilen bir sistem üzerinden emeklilik maaşları hesaplanıyor.

Emeklilik puanı kişinin her yıl aldığı brüt maaş ve kaç yıl çalıştığı ile doğrudan alakalı bir durum.

2024 yılı itibariyle 1 emekilik puanı alınabilmesinin yolu ise alınan maaşın yıllık brüt olarak 43,142 Avro olmasıdır. Eğer o yılki kazanılan ücret belirlenen brüt maaşın altındaysa 1 puanın altında bir puan kazanılır. Üzerindeyse de 1 puanın üzerinde değerlendirilir.

2024 yılı itibariyle 1 puanın denk geldiği ücret ise 39,32 Avro.

Yani 47 senede 47 puan toplayan bir kişi 1,848 Avro Brüt maaş hakeder.

Bu kafa karıştırıcı sayılabilecek bilgileri aslında Hans ve Hasan adındaki iki amcanın emeklilik hayatlarını karşılaştırmak için verdim.

Frankfurt’ta yaşayan Hans Amca ile İstanbul’daki Hasan Amca’nın emekli maaşlarını ve o maaşlarla nasıl bir hayat yaşayacaklarını konuşalım istiyorum.

Öncelikle Hans Amca’nın 2024 Eylül Ayında emekli olabilmesi için 67 yaşında olması gerekiyor.

Yani Hasan Amca burada avantajlı. Hans Amca’ya göre iki yıl daha erken emekli oluyor.

Bu iki amcamızın hayatları boyunca asgari ücretle çalıştıklarını düşünelim. Bu durumda da en düşük emekli maaşını alacaklarını varsayalım. Ki bu varsayım Almanya’da bazı durumlarda doğru olmayabilir ama olsun. Biz en düşük olarak ilerliyoruz, fazlasını hayal edip, ayrıca şaşırırız.

İkisinin de 20 yaşında işe başladıklarını belirtelim zira bu Hans Amca’nın maaşı için önemli bir durum.

Sizi Almanya’daki emeklilik maaşı hesaplamalarıyla daha fazla boğmak istemem. O yüzden bu maaş hesabının sonuna geliyorum ki kıyaslamaya başlayabilelim.

47 yıl boyunca asgari ücretle çalışıp emekli olan 67 yaşındaki Hans Amca’nın aldığı emekli maaşı net olarak kesintir farklarına bağlı olarak 1052 ile 1115 Avro arasında olur. Bunun ortalasını alalım o da net 1102 Avro yapar.

Günümüz kuruyla 40,321 Türk lirası ediyor ama ben Türk lirasını işin işine karıştırmayı düşünmüyorum. Kıyaslamayı iki ülkenin şartlarıyla yapacağız.

Hasan Amcamız ise 20 yaşında başladığı iş hayatında 45 sene çalışıp en düşük emekli maaşı olarak 12,500 Türk Lirası alacak.

Hans Amca’nın bu süreçte devletten alabileceği kira yardımı, yaşlı yardımları gibi bir çok sosyal yan hak da bulunuyorken Hasan Amcamız’ın maaşı dışında ulaşımın bedava olmasını sağlayan bir 65 yaş üstü İstanbul Kartı olacak.

Kirayı hesaplamaya dahil etmek çok adaletli olmuyor çünkü bir çok değişkene sahip.

Ama Emin Çapa’nın yaptığı market kıyaslamasına benzer bir kıyaslamayla emekli maaşlarıyla neler yapabileceklerini göstermek istiyorum bu iki yaşlı insanın...

Öncelikle ortaya çıkan sonuç gerçekten üzücü.

Almanya’daki emekli bizim emeklimizden çok daha rahat bir hayat yaşıyor.

Hiç öyle iktidar partisinin anlattığı gibi sefalet söz konusu değil.

Buyrun beraber bakalım. Aşağıdaki fiyatları Almanya’nın popüler marketlerinden REWE’den aldım.

REWE’ye ucuzluk marketi diyemeyiz. Türkiye’deki ucuzluk marketi olmayan zincir marketlerin eşdeğeri desek daha doğru olur.

Türkiye fiyatlarında ise herkesin bildiği bir zincir marketten fiyatları aldım.

Tablo 1: Adet, maaşın birim fiyatına bölünmesiyle elde edilmiştir. Yani alınan maaşın tamamıyla kaç kilo ya da adet ürün alınabileceği gösterilmiştir.

Görüldüğü gibi Almanya’da 2024 yılında emekli olan bir Alman vatandaşı ile Türkiye’de 2024 yılında emekli olan bir Türk vatandaşı arasında rastgele seçilmiş örnek ürünler açısından bakıldığında bile bazı ürünlerde 5 kata yakın alımgücü farkı var.

Üstelik ucuzluk marketindeki fiyatları karşılaştırmamama rağmen böyle bir fark söz konusu.

Devam edelim.

Bu iki emekli insan Türkiye’de aynı tarihte aynı yerde tatil yapmak istesinler.

Emekli Hans Amca alışveriş yaptığı REWE isimli zincir marketin paket halinde sunduğu tatil fırsatlarına bakarken 6 Ekim – 13 Ekim tarihleri arasında Antalya Belek’te ultra her şey dahil konseptte, Sun Express Almanya-Antalya gidiş dönüş uçak bileti de dahil olmak üzere 1431 Avro’luk bir paket görüyor. 7 günlük bu tatilin Türk Lirası karşılığı 52,464 Türk Lirası. Hans 2 aylık emekli maaşıyla bu tatile gidip gelebiliyor üzerine de 769 Avrosu kalıyor.

Hasan Amcamızın ise kendi vatanındaki bu tatile gitmek için yüzde 30 indirimli haliyle 51,450 Türk Lirası harcaması gerekiyor. İstanbul’dan Antalya’ya uçak biletini de 3,776 Türk lirasısına buluyor. 55,226 Türk Lirası. Hasan Amcamız bu tatile gitmek için 4,5 aylık maaşının tamamını bu tatile ayırması gerekiyor.

Hayatın içinden örneklerle ilerlemeye çalışıyorum. Bu iki emeklinin bir takım elbise almak istediğini düşünelim. Bilindik Türk markalarından birinden alsınlar bu takım elbiseleri.

Aynı marka yelekli bir takım elbisenin Almanya’daki fiyatı 166,99 Avro. Almanya’daki emekli maaşıyla 6,5 tane alınabiliyor.

Aynı marka aynı model takım elbise Türkiye’deki mağazada 3999,99 Türk Lirası. Türkiye’deki emekli maaşıyla 3,1 tane alınabiliyor.

Türkiye’de üretilen ürünlerde de Hans Amca daha avantajlı.

Almanya demişken Almanya’da Temmuz ayında açıklanan yıllık enflasyon oranı yüzde 2,3.

Türkiye’de Temmuz ayında açıklanan yıllık enflasyon ise yüzde 61,78.

Almanya 2022 Kasım’ında yüzde 8’i geçen yıllık enflasyonu iki sene içinde 2,3’e düşürmüşken Türkiye 2022 Kasım’da yüzde 84,39 enflasyon oranına sahipti.

İşte durum tam da buyken Türkiye ekonomisini Almanya, Fransa, İngiltere gibi ülkelerle kıyaslayıp sonrasında da “Oralar sefalet içinde” diyen birini görürseniz aklınıza yukarıdaki grafik gelsin.

Ak Parti iktidarının ve Sayın Cumhurbaşkanının ekonomi politikalarının sonucudur yukarıdaki tablo ve verilen sayılar.

Ne zamanki Sayın Cumhurbaşkanı tüm ekonomi kitaplarının bir odaya toplatıp yakarcasına faiz düşürerek enflasyonu düşüreceğini sandı, Kur Korumalı Mevduat programını çıkardı, “Nas ortadayken sana, bana ne oluyor” dedi, işte o tarihten sonra enflasyon canavarı ipini kopardı.

Şimdilerde iktidar tarafından enflasyon düştü diye sevinç naraları atılıyor.

2022 Temmuz’da 2,3 olan aylık enflasyon, Temmuz 2023’te 9,62 ile rekor kırdı ve şimdi Temmuz 2024’te 3,23 olduğu için ekonomimizin mükemmel olduğu iddia ediliyor.

Yaşanan tüm bu ekonomik krizin sebebi iktidarın ve Sayın Cumhurbaşkanı’nın yanlış ekonomi politikalarıdır.

Kendi yükselttikleri enflasyonu düşürüyorlar diye mükafat, teşekkür beklemesinler.

Benden alamazlar.