Yurtdışında bulunan gurbetçilerimizin emekliliği

Geçmişte ekonomik şartlar nedeniyle iş bulup çalışmak, helalinden rızkını kazanmak için yurt dışına işçi olarak giden vatandaşlarımızdan bir kısmı memleketlerine dönerken bir kısmı gittiği ülkelerde yerleşip kaldı. Hemen hepimizin ailesinden, mahallesinden, köyünden bu şekilde yurt dışına çıkan çok sayıda tanıdığı vardır.

Yurt dışında çalışan gurbetçiler bulundukları ülke mevzuatına göre çalıştıkları ülkelerden emekli olup aylıklarını alacaklardır. Bunun yanında Türkiye’den de emekli olup iki aylığı birlikte alabilirler.

Gurbetçilerimizin Türkiye’den de emekli olup emekli aylığı almaları sosyal güvenlikleri bakımından kendilerine sağlanan bir imkândır.

Gurbetçilerimizin Türkiye’den emeklilikleri birkaç unsurun birlikte değerlendirilmesi ile hesaplanabilmektedir; Türkiye’de işe girişlerinin olup olmaması, bulundukları ülkelerdeki çalışma ve işsizlik süreleri, bulundukları ülkedeki işe başlangıç tarihlerinin Türkiye’de işe başlangıç tarihi sayılıp sayılmayacağı şeklinde sayabiliriz.

Türkiye’nin 29 ülke ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmaktadır. Bunlardan 20 ülkedeki işe başlangıç tarihi Türkiye’de de işe başlangıç tarihi olarak sayılmaktadır. Örneğin Almanya, Fransa, Hollanda’daki işe giriş tarihi Türkiye’de işe giriş olarak değerlendirilmektedir.

Yurt dışı borçlanması denilen uygulama gurbetçilerimize devletin tanıdığı haklardan birisidir. Yurt dışında bulunduğu süreleri borçlanarak belli bir tutar ödeyerek emekli olma hakkıdır.

Yurt dışı borçlanması ile emeklilik 1985 yılında çıkartılan yasal düzenleme ile başlamıştır.

Kimler yararlanabilir?

Öncelikle Türk vatandaşlığında bulunma veya izin almak suretiyle vatandaşlıktan çıkma şartı vardır. Yani öncelikle yurt dışında geçen süre Türk vatandaşlığında geçen süre veya izinli olarak Türk vatandaşlığından çıkılmış süre olmalıdır.

Yurt dışında 18 yaşından sonra geçirilmiş süreler olmalıdır.

Borçlanılacak süreler yönünden kadınlarla erkekler arasında kadınlar lehine pozitif ayrımcılık yapıldığını söylenebilir.

Şöyle ki; borçlanılacak süreler yönünden erkekler ve kadınlar için yukarıda belirtilen şartlar ortak iken çalışma yönüyle farklılık vardır. Erkekler için “belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri” borçlanılabilecekken kadınlar “yurt dışında ev kadını olarak geçen süreler”in tamamını borçlanabilecektir.

Ödenecek miktar ve ödeme süresi

Yurt dışı borçlanma düzenlemesinin ilk hali olan, 1985 yılında yayımlanan yasanın ilk şeklinde borçlanmalar döviz (ABD Doları) üzerinden yapılmakta ve ödeme istenildiği zaman yapılabilmekteydi. Günlük borçlanma bedeli 3,5 dolar üzerinden hesaplanmakta ve ödeme için sürenin ucu açık idi. Emeklilik müracaatından önce ödenmesi yeterli olmaktaydı.

2008 yılında yapılan yasal düzenleme ile borçlanma TL üzerinden hesaplanmaya başlanılmıştır. Borçlanma için müracaat edenlerin seçtiği dönem için borçlanma tebligatı alındıktan sonra üç ay içinde ödeme yükümlüğü getirilmiştir.

Türkiye’de işe girişi veya prim gün sayısı olan vatandaşların borçlanacağı prim gün sayısı ve ödeyeceği borçlanma tutarları buradaki işe girişleri ve günleri de dikkate alınarak hesaplanacaktır. Yurt dışı borçlanma ile emekli olmak isteyen bir kişinin örneğin 20 yıl borçlanma yapması gerekiyorsa ödeyeceği en az tutar (21,65 TL X 7.200 gün =) 155.866 TL olacaktır.

Emeklilik için vatandaşlık şartı yok

Üzerinde durulması gereken önemli nokta da, borçlanılacak sürelerde ve borçlanma müracaatı sırasında Türk vatandaşlığı şartı aranırken emeklilik müracaatı ve emekli aylığı almak için Türk vatandaşlığı şartının aranmamasıdır.

Çalışma Hayatı ve Sosyal Güvenlik ile ilgili soru ve görüşlerinizi bize yazın.

YORUMLAR (5)
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
5 Yorum