Mahsa Amini'nin ölümüyle başlayan ve 1979 devriminden bu yana en uzun soluklu hükümet karşıtı protestolara sahne olan İran'da bugüne değin 69’u çocuk olmak üzere en az 500 kişi öldürüldü. İdam cezalarının ardı sıra geldiği ülkede gözaltına alınanların ise farklı işkencelere maruz kaldığı bildirildi.
Mahsa Amini'nin başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından öldürülmesinin ardından başlayan İran’da 1979 devriminden bu yana yaşanan en uzun soluklu hükümet karşıtı protestolar 100. gününe girdi.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, İran İnsan Hakları Eylemcileri Haber Ajansı'na (HRANA) göre protestolar sırasında 69’u çocuk olmak üzere en az 500 kişi öldürüldü. İki gösterici idam edilirken 26 kişi daha idam edilmeyi bekliyor.
Ülkede 2017, 2018 ve 2019’da da uzun soluklu protestolar düzenlenmesine rağmen son eylemlerin toplumun bütün kesimlerinden insanları içermesi ve protestolara kadınların öncülük etmesiyle ayrıştığı belirtiliyor.
ÜNLÜ OYUNCULARDAN PROTESTOLARA DESTEK
Bazı İranlı ünlü isimler de eylemlere destek verdiği için ya gözaltına alındı ya da sürgüne gitmek zorunda kaldı. İranlı ünlü oyunculardan Taraneh Alidoosti da bu isimlerden olurken Tahran’da kötü bir şöhrete sahip Evin hapishanesinde tutuluyor. Ünlü oyuncu, sosyal medyada başı açık bir fotoğrafını paylaşmış ve bir genç protestocunun idam edilmesini kınamıştı. Alidoosti’nin en ünlü filmlerinden Satıcı'nın yönetmeni Asghar Farhadi da ünlü oyuncuya destek vermişti.
Ülkeyi terk etmek zorunda kalan ünlü oyunculardan Pegah Ahangarani ise BBC Farsça servisine ülkede iki tarafın da radikalleştiğini ve İran’ın Mahsa Amini’nin ölümünden önceki döneme geri dönemeyeceğini anlattı.
Bu ayın başında ABD’ye taşınan oyuncu Hamid Farrokhnezhad ise İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’i Franco, Stalin ve Mussolini gibi diktatörlere benzetti.
SERBEST BIRAKILDIKTAN SONRA İNTİHAR ETTİ
İran’ın gençleri başörtülerini yakarak ya da ülkenin katı dini kurallarına karşı çıkarak eylemlerin ön saflarında yer aldı. Şii din görevlilerinin arkalarından yaklaşarak başlarındaki örtüyü düşürmek de gençlerin uyguladığı protesto yöntemlerinden biri oldu.
16 yaşındaki Arshia Emamgholizadeh, Tebriz’de bu eylemi gerçekleştirdiği gerekçesiyle geçen ay gözaltına alındı.
10 gün gözaltında tutulan genç serbest bırakılmasından iki gün sonra intihar etti.
Ailesi gözaltı süresince sopalarla dövüldüğü ve bilinmeyen ilaçlar verildiği gerekçesiyle intihar ettiğini söyleyerek yetkilileri suçluyor.
GÖZALTINDA İŞKENCE
İranlı yetkililerin, hayatını kaybeden göstericilerin cenazeleri üzerinden de ailelere baskı uyguladığı ve pazarlık yapmaya çalıştığı iddia ediliyor.
27 yaşındaki Mehran Samak’ın İran’ın Dünya Kupası’ndan elendikten sonraki etkinliklerde arabasıyla kornalı eylem yaptığı için öldürüldüğü belirtiliyor.
Gözaltında hayatını kaybeden 23 yaşındaki Hamed Salahshoor’un ailesi ise gencin vücudunda şoke edici işkence izleri olduğunu dile getirdi.
Gözaltına alınan çok sayıdaki kişinin farklı işkencelere maruz kaldığı aktarılıyor.
