ABD yönetimi ile Ukrayna heyetleri, Cenevre’de yapılan kritik görüşmelerin ardından Trump yönetiminin hazırladığı tartışmalı barış planında “güncellenmiş ve rafine edilmiş bir çerçeve” üzerinde uzlaştıklarını açıkladı. Beyaz Saray’ın duyurduğu ortak bildiride, planın “Ukrayna’nın egemenliğini tam olarak koruyan, sürdürülebilir ve adil bir barış” hedefiyle yeniden şekillendirildiği vurgulandı.
Trump’ın Ukrayna anlaşması Putin imzalı: Planı Ruslar yazıp vermiş
Beyaz Saray’ın açıklamasında görüşmelerin yapıcı geçtiği belirtilirken, nihai anlaşma için çalışmaların sürdüğü ifade edildi. Washington ve Kiev’in “önümüzdeki günlerde ortak öneriler üzerinde yoğun şekilde çalışmaya devam edeceği” kaydedildi.
TARTIŞMALI 28 MADDELİK PLAN
Trump yönetiminin hazırladığı 28 maddelik ilk plan, hem Ukrayna hem de Avrupa başkentlerinde sert tepki çekmişti. Plan;
Ukrayna’nın bazı topraklarını Rusya’ya bırakmasını,
NATO üyeliği hedefinden vazgeçmesini,
Ukrayna ordusunun büyüklüğünün sınırlandırılmasını,
Avrupa’nın Ukrayna içinde caydırıcı kuvvet konuşlandıramamasını
öngörüyordu.
Planın Kremlin’e yakın iş insanı Kirill Dmitriyev’in katkısıyla hazırlanmış olması, tepkileri daha da artırmıştı. Avrupa Birliği, Kanada, İngiltere, Japonya ve birçok ülke, taslağın Ukrayna’yı “gelecekteki saldırılara karşı savunmasız bıraktığını” açıklamıştı.
Zelenski: Her bir ABD’liye ve özellikle Başkan Trump’a minnettarız
RUBİO: "ÖNEMLİ İLERLEME KAYDETTİK"
Cenevre’deki görüşmelere ABD adına Dışişleri Bakanı Marco Rubio, özel temsilci Steve Witkoff, Ordu Bakanı Dan Driscoll ve Trump’ın damadı Jared Kushner katıldı. Ukrayna heyetinin başında ise Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin başdanışmanı Andriy Yermak yer aldı.
Rubio görüşmeler sonrası yaptığı açıklamada, Washington ile Kiev’in taslak üzerinde “madde madde” ilerlediğini belirterek şunları söyledi:
“Bazı değişiklikler ve düzeltmeler yaptık. Hem Ukrayna hem de ABD’nin üzerinde uzlaşabileceği bir çerçeveye hiç olmadığı kadar yakınız.”
Rubio, Avrupa ülkelerinin kendi değişiklik önerilerini ABD’ye ilettiğini doğruladı ancak “herhangi bir karşı plan görmedim” ifadelerini kullandı.
ZELENSKİ: “AMACIMIZ SAVAŞI DURDURMAK AMA GÜVENLİKTEN TAVİZ YOK”
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda Trump’a teşekkür ederken, nihai anlaşma için daha fazla çalışılması gerektiğini belirtti:
“Ana hedefi unutmamak önemli: Savaşı durdurmak ve gelecekte yeniden başlamasını önlemek. Bu nedenle her maddeyi büyük titizlikle değerlendiriyoruz.”
Ukrayna tarafı, özellikle ordu kapasitesinin sınırlanması ve NATO sürecinin askıya alınması maddelerine karşı çıkıyor.
AVRUPA’DAN ÜÇ KIRMIZI ÇİZGİ
Ursula von der Leyen, Güney Afrika’daki G20 Zirvesi’nde AB’nin üç temel ilkesini sıraladı:
Sınırlar zorla değiştirilemez.
Ukrayna ordusunun kapasitesine hiçbir ülke dışarıdan sınırlama getiremez.
AB’nin rolü, yaptırım yetkisi ve Ukrayna’nın AB entegrasyonu, ABD veya Rusya tarafından belirlenemez.
Fransa, Almanya ve İngiltere’nin desteklediği Avrupa taslağı; Ukrayna ordusunun 600 bin değil 800 bin personel sınırına sahip olması, Cease-fire (ateşkes) sağlandıktan sonra görüşmelerin yürütülmesi, Ukrayna için “NATO komutası altında olmayan” bir Avrupa caydırıcı gücüne kapı aralanması gibi önemli değişiklikler içeriyor.
Ayrıca AB, dondurulan Rus Merkez Bankası varlıklarının Ukrayna’nın yeniden inşasında kullanılmasını şart koşuyor.
AVRUPA’DAN ALTERNATİF BARIŞ TASLAĞI
The Telegraph’ın ortaya çıkardığı “Avrupa taslağı”, Trump yönetiminin 28 maddelik planıyla büyük ölçüde aynı çerçeveyi korusa da, üç kritik başlıkta farklılaşıyor: toprak düzenlemeleri, Ukrayna ordusunun geleceği ve güvenlik garantileri.
Avrupa tarafı, Ukrayna’nın toprak kaybını sınırlamak için müzakerelerin Rusya’nın talep ettiği hatlardan değil, mevcut “İrtibat Hattı" üzerinden başlamasını öneriyor. Ordu konusunda ise ABD’nin 600 bin personel sınırına karşılık, Avrupa taslağı 800 bin askerlik bir barış dönemini öngörüyor.
En temel ayrışma ise güvenlik mimarisinde: Avrupa ülkeleri, Ukrayna için NATO’nun 5. Maddesi’ne benzer güçlü bir güvenlik taahhüdü sunulmasını savunurken, Washington daha “esnek” bir model istiyor. Her iki plan da Rusya’nın küresel sisteme kademeli dönüşünü içerirken, Avrupa taslağı, dondurulmuş Rus varlıklarının gelecekte ABD’ye gelir payı aktarılması maddesini tamamen çıkarıyor.
TRUMP: “UKRAYNA SIFIR TEŞEKKÜR ETTİ”
Trump, Cenevre görüşmelerinden önce Truth Social’da yaptığı açıklamada Avrupa ülkelerini eleştirmiş ve Ukrayna yönetiminin ABD’ye “hiç teşekkür etmediğini” söylemişti:
“Avrupa hâlâ Rus petrolü alıyor. Bu savaş herkes için bir kayıp.”
Ancak Washington’un Avrupa ve Ukrayna’nın sert itirazları sonrası planı yumuşatmaya başladığı görülüyor.
MOSKOVA SESSİZLİĞİNİ KORUYOR
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump’ın ilk taslağının “nihai barış için temel olabileceğini” söylemişti. Ancak revize edilen çerçeve hakkında Kremlin henüz bir açıklama yapmadı.
Uzmanlara göre taslağın Ukrayna lehine güncellenmesi, Moskova’nın yeniden pazarlık isteğini geciktirebilir.
