Tarlada gübre yüzde 226, yolda mazot yüzde 100, mağazada elektrik yüzde 399 zamlanırken marketler yine ‘günah keçisi’... Ticaret Bakanı, zincirlerin temsilcilerini toplayıp ‘Fiyatları artırmayın’ mesajı verdi. Etikete tam saha pres ‘Önlem alınsın ama iğneden ipliğe maliyetler katlanırken ürün nasıl sabit kalsın? Önce enflasyonu doğuran nedenlere bakılsın’ yorumunu getirdi.
Patlayan enflasyon sonrasında asgari ücret pul olurken, ekonomi yönetimi artan maliyetlerin çözümünü hala raflarda arıyor. Son bir yılda hem tarlada hem de rafta artan maliyetler karşısında süper bir asgari ücret belirlendiği sanılırken, şimdi de baskın yapılan marketlerle aynı masaya oturarak ‘zam yapmayın’ uyarısı yapılıyor. Bakanlık seçim öncesinde asgari ücretin erimemesi için marketlere talimat veriyor.
Sadece rafta değil tarlada da enflasyon durmazken, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre bile yıllık maliyet gübrede yüzde 226, enerjide yüzde 193 yemde ise yüzde 145 olarak gerçekleşti. Ocak ayında 11 lira olan mazot fiyatı 22 liraya çıktı. Aynı zamanda son bir yılda sanayide kullanılan elektrik fiyatlarına Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından toplam yüzde 399 zam yapıldı.
Tablo böyle olunca iğneden ipliğe zam kaçınılmaz yüksek enflasyon ise gerçek oldu. Maliyetlerdeki azımsanamayacak bu artışa rağmen zincir marketler günah keçisi gösterildi. Zam, kur artışı ve enflasyonu arkasına alan yönetim çareyi zincir marketlere yapılan baskınlarda aradı. Bu sayede bazı haksızlıkların önüne geçildi fakat asıl sorunun rafta değil enflasyon kaynaklı maliyet artışı olduğu anlaşılamadı.
Zaten topun ucunda olan zincir marketler en son BİM CEO’su Galip Aykaç’ın açıklamalarıyla fitilin ateşi yakıldı. Marketlere yapılan denetim ve baskınlar artırılırken, ceza üzerine ceza yağdı. Uzmanlar her ne kadar marketlere değil enflasyona çare bulun diye uyarıda bulunsa da son çare asgari ücret artışı sonrasında market yöneticileriyle bir araya gelmekte bulundu.
Seçim ekonomisine girilirken Ticaret Bakanı Mehmet Muş, en fazla şubeye sahip 4 zincir marketin genel müdürleriyle görüştü. Sonrasında sosyal medya hesabı üzerinden fotoğraf paylaşan Muş, asgari ücrete yapılan yüzde 54,66 zam sonrası etiket fiyatlarıyla ilgili uyarılarda bulunduğunu açıkladı. Bakan Muş “Piyasa düzenini ve işleyişini bozmaya dönük haksız fiyat artışlarına asla müsaade etmeyeceğiz” dedi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin fahiş fiyatlardan zincir marketleri sorumlu tutmuş ve FETÖ ile iltisaklı olup olmadıklarının araştırılmasını istemişti.
Aynı zamanda BİM’in CEO’su olan Gıda Perakendecileri Derneği Başkan Galip Aykaç bu eleştirilere yanıt vermiş ve Aykaç ile MHP arasında gerilim yaşanmıştı. Galip Aykaç, MHP’lilerden gelen sert açıklamaların, Gıda Perakendecileri Derneği Başkanlığı görevinden istifa ettiğini açıklamıştı. Aykaç, açıklamasında, “Devlet Bahçeli’nin hassasiyet gösterdiğini de üzülerek izledim. Maksadım asla kendisini kırmak değildi. Kusura bakmasınlar lütfen” demişti.
İĞNEDEN İPLİĞE TÜM KALEMLER ARTARKEN ÜRÜN FİYATI NASIL AYNI KALSIN
Uzmanların uyarılarına rağmen hükümetin ısrarla sürdürdüğü politikalar hayat pahalılığını rekor seviyelere taşıdı. ‘Günlük çözüm’de ısrar enflasyonu patlattı. Gübreye, suya zam gelince tarla enflasyonu kasımda yüzde 136’ya ulaştı. Elektrikten, mazota her kalemde artış ise rafa zaruri zam olarak yansıdı. Depolara baskının, zabıtayla denetimin sonuç vermediği ortadayken Ticaret Bakanı ise yine uyarıyı marketlere yaptı.
ZİNCİRLER KATLANSA DA BAKKAL AMCA BU MALİYETLERLE AYAKTA KALAMAZ
Dört zincirin temsilcisiyle görüşen Bakan Mehmet Muş, asgari ücrete zam sonrası etiketlerle ilgili uyarılarda bulunduğunu açıkladı. Geçmişte fiyat artışları için “Bir ürünün fiyatı serbest piyasa koşullarıyla oluşuyor” vurgusu yapan Muş’un zincirlere uyarıları, asıl sorunun maliyetleri patlatan enflasyon olduğunu gündeme getirdi. ‘Büyükler fiyatı tutsa da bakkal, manav bu maliyetlerle zam yapmadan nasıl ayakta duracak’ denildi.
DÖRT ZİNCİRE 'TAVİZ YOK' MESAJI
Marketlerde zabıta denetimi sürerken Ticaret Bakanı Muş, 2.7 milyar lira para cezası kesilen A101, Migros, Şok ve BİM’in üst yöneticileriyle bir araya geldi. Seçim öncesi gerçekleşen görüşmenin ardından“Piyasayı bozmaya dönük fiyat artışlarına izin vermeyeceğiz” paylaşımı yaptı.
13 MARKAYA 878 MİLYON TL CEZA
Hızlı tüketim malları sektöründe faaliyet gösteren üretici/tedarikçi ve perakendeci niteliğindeki bazı teşebbüsler hakkında 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla yürütülen soruşturma geçen hafta tamamlandı. Kurul, üretici/tedarikçi niteliğindeki 15 markanın zincir marketlerdeki fiyatlama davranışlarını inceledi. 13 markaya 878 milyon lira ceza kesildi. Bu arada 5 zincir markete yeni bir idari para cezası verilmedi. Rekabet Kurulu, 2021 yılında 5 zincir market (BİM, A101, ŞOK, Migros, Carrefour) ve bir tedarikçi firmaya (Savola) 2.7 milyar lira idari para cezası kesmişti.
DENETİMLER SÜRÜYOR
Başta gıda ürünleri olmak üzere halkın her alanda sağlıklı ve kaliteli hizmet alması amacıyla denetimlerini sürdüren Bilecik Belediyesi Zabıta Müdürlüğü ekipleri, marketlerde denetim yaptı. Zincir marketler başta olmak üzere, satılan her türlü ürünün gramaj, fiyat ve irsaliye karşılaştırması, tüketim tarihi ve kurallara uygunluk konularında inceleme yapan ekipler, döviz kurundaki düşüşün ürün fiyatlarına yansıyıp yansımadığını kontrol etti.
Ekipler, işletme sahipleriyle çalışanlara gerekli konularda bilgilendirme ve uyarılarda da bulundu. Zabıta müdürlüğü ekipleri son denetimlerini özellikle yeni asgari ücret açıklaması sonrasında olası fiyat anormalliklerini tespit etmek amacıyla gerçekleştiriyor.
‘4 ZİNCİR MARKET PATRONUYLA MASAYA OTURDU’
Mehmet Muş, sosyal medya hesabında bugün yaptığı paylaşımda, Türkiye’de en fazla şubeye sahip 4 zincir marketin yöneticisiyle bir araya geldiğini duyurdu. Bakan Muş, Migros İcra Kurulu Başkanı Özgür Tort, A101’in CEO’su Cem Maltaş, Şok’un CEO’su Uğur Demirel ve BİM’in CEO’su Galip Aykaç ile toplantı düzenleyerek, yüzde 54,66’lık asgari ücret zammı sonrası etiket fiyatlarıyla ilgili uyarılarda bulunduğunu bildirdi.
‘ASGARİ ÜCRET ARTIŞI SONRASINDA UYARILARDA BULUNDUK’
Toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Mehmet Muş şöyle konuştu: “Ülkemizde en fazla şubeye sahip 4 ulusal zincir marketin genel müdürleriyle bir araya gelerek asgari ücret zammı sonrası etiket fiyatlarıyla ilgili uyarılarda bulunduk. Piyasa düzenini ve işleyişini bozmaya dönük haksız fiyat artışlarına asla müsaade etmeyeceğiz. Ticaret Bakanlığı olarak, sahada denetimlerimizi yoğun şekilde sürdürmekteyiz. Haksız fiyat artışlarıyla mücadelede Bakanlık olarak elimizdeki tüm denetim imkanlarını sonuna kadar kullanmakta kararlıyız.”
‘HADİ ZİNCİR DURDU ÜRETİCİDEKİ MALİYETİ KİM DURDURACAK’
Analist Atilla Çifter “Zincir market CEO’larını mutluluktan havalara uçuran sadece asgari ücret farkı değil. Ürünü 20 TL’ye alıyorsunuz, bu ürünün üretildiği firmalarda da asgari ücret maliyet farkı var. Ürünün maliyeti mecburen 25 TL’ye çıksa bile siz zincir market olarak 5 TL maliyeti üstleneceksiniz” dedi.
