Popüler kadın imajına meydan okuyan traşlı kafasıyla seslendirdiği ‘Nothing Compares 2 U’ şarkısıyla 1990’lara damga vuran İrlandalı şarkıcı ve aktivist Sinead O’Connor vefat etti. 2018’de Müslüman olarak Şuheda adını alan sanatçı, müzik kariyeri boyunca Papa’nın resmini yırtması, Grammy ödül törenini terk etmesi gibi cesur eylemleriyle manşetlere taşındı. Kadın haklarından mültecilere protest söylemleriyle öne çıkan O’Connor, değerlerinden ödün vermeyen biri olarak milyonların gönlüne kazındı.
SALİHA SULTAN
İrlandalı efsane şarkıcı ve aktivist Sinéad O’Connor 56 yaşında vefat etti. O’Connor 1990 yılında çıkardığı ‘Nothing Compares 2 U’ adlı single ile dünya çapında üne kavuşmuştu. Şöhretin basamaklarını tırmanmasının ardından muhalif kimliği ile de öne çıkan sanatçı, 2018’de Müslüman olarak Şuheda adını almış, sahne adını ise değiştirmemişti. Sanatçının ölüm habernii, İrlandalı ulusal yayın kuruluşu RTE “Sevgili Sinead’ımızın vefatını büyük bir üzüntüyle duyuruyoruz. Ailesi ve arkadaşları yıkılmış durumdalar ve bu çok zor zamanda mahremiyetlerine saygı gösterilmesini isterler” açıklamasıyla duyurdu. İrlandalı şarkıcının ölümü, 17 yaşındaki oğlu Shane’in intihar ederek ölmesinden 18 ay sonra geldi. O’Connor’ın üç çocuğu daha vardı. Son yıllarda ruh sağlığıyla ilgili sorunlarını kamuoyu ile cesurca paylaşan O’Connor’ın ölüm nedeni ise açıklanmadı.
Dobralığı ve samimiyetiyle tanınan sanatçı, tıraşlı kafası, kederli ifadesi ve kalıplara uymayan kıyafetleriyle, 1990’ların başında popüler kültürün dayattığı kadın imajına da meydan okuyan bir isim olarak öne çıkmıştı. O’Connor, 1990’da orijinali Prince’e ait olan ‘Nothing Compares 2 U’ şarkısını doğrudan kameraya bakarak seslendirdiği klibi eşliğinde küresel müzik sahnesine çıktı. Bu klip, YouTube’da yaklaşık 400 milyon kez izlendi. Sanatçının ‘Nothing Compares 2 U’ şarkısını hem destansı hem de şaşırtıcı derecede duygusal bir şekilde okuması parçayı bugün bile dinlenir kılıyor. ‘Nothing Compares 2 U’ üç Grammy adaylığı aldı ve Rolling Stone’un 1991’de onu Yılın Sanatçısı seçmesini sağlayan albümü ‘I Do Not Want What I Haven’t Got’un öne çıkan parçası oldu.
Müzik kariyeri boyunca cesur söylemleri ile de gündeme gelen O’Connor, basında akıl sağlığı ve özel hayatına duyulan büyük ilgiden duyduğu rahatsızlığı, 20 yıl önce verdiği bir röportajda “Şarkılarımı gölgede bırakmak istemiyorum” ifadesiyle dilemişti. Sanatçı, “Ben bir sürü ıvır zıvırla örtülmemeyi, sadece bir sanatçı olarak saygı görmeyi hak ediyorum” demişti. Sanatçı yaşamı boyunca muhteşem sesiyle, kalp kırıklığı, kişisel travmalar, politika gibi konuları işleyen, rock, folk ve hip-hop ritimlerini harmanlayan muhteşem şarkılara hayat verdi.
O’Connor son olarak 2023’te Dublin’de düzenlenen RTÉ Choice müzik ödüllerinde ‘Do Not Want What I Haven’t Got’ ile Klasik İrlanda Albümü ödülünü aldı. Sahneye Filistin poşusu ile çıkan sanatçı, ödülünü İrlanda’daki mültecilere adadı.
POP YILDIZI DEĞİL PROTEST ŞARKICI OLMAK İSTEDİ
O’Connor 8 Aralık 1966’da doğdu. Zor bir çocukluk geçiren sanatçı, annesinin kendisine kötü davrandığını ve onu hırsızlık yapmaya teşvik ettiğini iddia etti. Gençliğinde kilisenin desteklediği bir kız enstitüsünde kalan ve burada ücret almadan rahiplerin kıyafetlerini yıkadığını dile getiren O’Connor, müziğe bir rahibenin kendisine ilk gitarını vermesiyle adım attı. İlk olarakDublin sokaklarında Bob Dylan’dan Siouxsie and the Banshees’e uzanan bir yelpazede şarkılar söyleyen sanatçının yerel bir grupla sergilediği performans küçük bir plak şirketinin dikkatini çekti. 1987’de yüz binler satan ‘The Lion and the Cobra’yı yayınladı.
2013’te Independent gazetesine verdiği bir röportajda “Sanırım müzik beni kurtardı. Başka hiçbir yeteneğim yoktu ve o zamanlar İrlanda’da benim gibi kızlar için öğrenme desteği yoktu. Ya hapse girecektim ya da müziğe yönelecektim. Şanslıydım” dedi. Toplamda sekiz Grammy adaylığı elde eden ve 1991’de en iyi alternatif müzik performansı ödülünü kazanan O’Connor 2003 yılında müzikten emekli olduğunu açıkladı. Yeni kayıtlara devam eden şarkıcının son albümü 2014 yılında yayımlanan ‘I’m Not Bossy, I’m the Boss’ oldu. Sanatçı ‘Outlander’ dizisinin 7. sezonunun tema şarkısını da seslendirdi.
Yaşamı boyunca dört kez evlenen sanatçı, toplamda10 stüdyo albümü çıkardı. Sanatçının anılarını yazdığı 2021 tarihli ‘Hatırlamalar’ kitabı da en çok satanlar listesine girdi. Sanatçı, kendisini manşetlerde tutan aktivizme ve doğruyu söylemeye sarsılmaz bağlılığıydı. Bir röportajında “Pop yıldızı olmak istemedim, protesto şarkıcısı olmak istedim” dedi.
O’Connor, 3 Ekim 1992’de bir TV programında Papa II. John Paul’ün resmini yırtarken.
PAPA’NIN RESMİNİ YIRTMIŞTI
Sanatçı kişiliğinin yanı sıra aktivist kimliği ile de öne çıkan sanatçı, yaşamı boyunca siyasi ve sosyal görüşlerinde muhalif bir tavır takındı. Albüm firmalarının ‘çekici bir kadın’ olması için baskı yapmasına tepki olarak kafasını kazıttığını söyleyen sanatçı, müziği kadar din, feminizm, mültecilik ve savaş gibi konulardaki açık sözlü görüşleriyle de tanındı. Bir konserinde ABD Milli Marşı’nın çalınmasına izin vermediği için Frank Sinatra ile kavga eden sanatçı, kendisini meşhur eden şarkının asıl sahibi Prince’i kendisini fiziksel olarak tehdit etmekle suçladı. 1989 yılında İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nu desteklediğini açıklayan sanatçı, bir yıl sonra bundan vazgeçti. Grammy törenini ticari bulduğunu söyleyerek salonu terk eden sanatçı, cinsel istismar iddiaların ortaya çıkmasından çok önce Katolik Kilisesi’ni eleştiren bir isimdi.
O’Connor, 1992 Ekim ayında ABD’nin ünlü TV şovu ‘Saturday Night Live’da Papa II. John Paul’ün fotoğrafını yırttı ve kiliseyi düşman ilan ederek, manşetlere çıktı. Günler sonra New York’ta Bob Dylan için düzenlenen yıldızlar geçidinde yuhalandı. 1999 yılında Katolik Kilisesi tarafından tanınmayan Latin Tridentin Kilisesi’nin rahibesi olduğunu açıklaması İrlanda’da tepkiye neden oldu. 2010 yılında Papa 16. Benediktus, onlarca yıllık istismarın kefaretini ödemek için İrlanda’dan özür dilediğinde, O’Connor yeterli bulmadığı özrü kınadı.
Katolikler’e Vatikan’ın rolü hakkında tam bir soruşturma yapılana kadar ayinleri boykot etme çağrısında bulundu. Sanatçının açıklamaları, 2018’de uluslararası manşetlere de taşındı. O’Connor’ın Katolik kilisesine, İrlanda anayasasına, Grammy’lere, Amerikan milli marşına tepkileri gibi korkusuzca söylemleri 2022 tarihli ‘Nothing Compares’ belgeselinde kayıt altına alındı.
