Güney Akım ve Kuzey Akım projeleri ile Avrupa’ya gaz satmayı başaramayan Rusya, Türkiye üzerinden hedefini gerçekleştirmek üzere. Fakat Ruslar Avrupa’dan garanti istiyor.
Rusya ile ilişkilerin normalleşmesi başta enerji olmak üzere pek çok projenin hız verilmesini sağladı. Bu projeler arasında başı çene Türk Akımı hakkında açıklamalarda bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Avrupa Birliği’nden (AB) gerekli garantilerin alınması durumunda, Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesini Avrupa’ya ulaştırmaya hazır olduklarını söyledi. Türkiye ve Rusya arasında, projeye ilişkin hükümetlerarası anlaşmanın imzalandığını hatırlatan Lavrov, “Anlaşma kapsamında inşa edilecek bir hattın da Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması planlanıyor” dedi.
GARANTİ ŞARTI
Lavrov, Güney Akım projesinin başarısız olduğunu hatırlatarak, “Bu nedenle Avrupa’dan, ancak kağıt üzerinde, resmi garantilerin alınması halinde Türk Akımı projesinde bir hattın Avrupa’ya ulaştırılması söz konusu olabilir. Gerekli garantilerin alınması halinde Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesini Avrupa’ya ulaştırmaya hazırız” dedi.
İNŞASI 2019’DA BİTER
Geçen hafta Brüksel’de düzenlenen AB zirvesine de değinen Lavrov, bu zirvenin sonucunda AB’nin, Rusya ile ilişkilerinde kendi çıkarlarını gözeten mantıklı bir politika geliştirmeyi henüz başaramadığının görüldüğünü savundu. Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesinde Türkiye ve Rusya arasındaki hükümetlerarası anlaşma, 10 Ekim’de İstanbul’da imzalanmıştı. Gazprom Başkanı Aleksey Miller, 2019 yılına kadar Türk Akımı boru hattının inşa edileceğini kesin bir şekilde söyleyebileceklerini bildirdi. Miller, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesi sırasında, Gazprom’un Karadeniz’de Türkiye ekonomi bölgesinde arama çalışmalarının yapılması için gerekli izni aldıklarını söyledi.
BİRİ TÜRK, DİĞERİ AVRUPALI’YA
Miller, “Tüm bunlar iki boru hattının da 2019 yılına kadar inşa edileceğini kesin olarak söylememizi sağlıyor. 15 milyar 750 milyon metreküp doğalgaz kapasitesine sahip bir boru hattı Türk piyasası, ikincisi ise Avrupalı tüketiciler için kullanılacak. Bu proje Türkiye üzerinden Avrupalı ülkelere transit altyapının kurulmasını öngörüyor. Hazırlık çalışmaları dikkate alınınca Gazprom Rusya topraklarında gerekli tüm altyapıyı kurdu” dedi.
UKRAYNA SORUNU PROJEYİ RAFA KALDIRDI
Güney Akımı Doğalgaz projesi Rusya’nın en büyük doğalgaz hattı projesi olan Nabucco’yu devre dışı bırakmak ve Ukrayna’yı devre dışı bırakmak için ortaya attığı bir projedir. 2014’ün aralık ayında iptal edilen Güney Akım projesine göre Rus doğalgazı, Rusya’dan başlayıp Karadeniz’in 2 bin metre altından Bulgaristan’a ulaşıp buradan iki kola ayrılacaktı. Birinci kol Yunanistan üzerinden İtalya’ya, ikinci kol ise Sırbistan ve Macaristan üzerinden geçerek Avusturya’nın Baumgarten limanına ulaşacaktı. Güney Akım’la yılda 63 milyar metreküp yani Avrupa’nın talebinin yüzde 10’undan fazla doğalgazın Karadeniz’den taşınması planlanıyordu. 2020’ye kadar bitmesi hesaplanan proje, Rusya’nın Avrupa’nın başlıca tedarikçisi rolünü sağlamlaştıracaktı. Ancak Rusya ile Ukrayna arasındaki kriz AB’nin projeyi onaylama sürecini askıya almasına yol açtı. Ayrıca Avrupa’daki düşük enerji talebi ve düşen fiyatlar da projeyi ekonomik yönünden vurdu.
TEK HAT DA OLABİLİR
2014 yılında 4 hatlı şekilde yapılması düşünülen, daha sonra yenilenerek iki hatlı şekilde yapılmasına karar verilen Türk Akımı’nın ilk ayağı Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu gazı taşıyacak. Yunanistan üzerinden Avrupa’ya gidecek iki hatla ilgili belirsizlik ise aşılmış değil. Zira bunun gerçekleşmesi için Yunanistan ve Bulgaristan gibi bu gaza ihtiyaç duyan ülkelerin yanı sıra Brüksel’in de onayı gerekiyor. İkinci hatla ilgili siyasi ve ekonomik belirsizliğin giderilmesi, projenin finansmanı ve karlılığı bakımından Gazprom açısından önem taşıyor.
BELİRSİZLİK SÜRÜYOR
Projeye ilişkin en büyük sorun ise, Avrupa’daki müşterilerin belirsizliği. Güney Akım’ın ve Türk Akımı’nın kapasitesini ilk başlarda 63 milyar metreküp (bcm) olarak planlayan Rusya, bu belirsizlik nedeniyle 4 hatlık projeyi iki hatta indirdi ve kapasiteyi yarı-yarıya düşürdü.
