Pandemi döneminde evde geçirilen sürenin artması 0-6 yaş grubu çocuğu olan ebeveynlerin daha dikatli olmasını gerektiren bir dönemin başlamsına neden oldu. Bu yaş grubu çocuklar arasında en sık görülen ev kazası tipleri; düşme, yanık, zehirlenme, suda boğulma, yabancı cismin yutulması veya solunum yoluna kaçması şeklinde sıralanıyor. uzmanlar ev kazalarından çocukları korumak için basit tedbirlerin etkili olacağını söylüyor.
Bir evin içinde veya ona ait bahçe ya da garaj gibi yakın çevrede meydana gelen kazalara ev kazası deniliyor. Ev kazalarının neredeyse yarısı 0-6 yaş arasındaki çocuklarda görülüyor. Çocukların davranışsal ve fiziksel özelliklerinin erişkinlerden farklı olması; özellikle, çevrelerini keşfetme ve öğrenme konularındaki merakları, devamlı hareket halinde olmaları ve kazalardan kendilerini koruyabilecek gelişimsel beceriye henüz yeterince sahip olamamaları sebebiyle 0-6 yaş grubu çocuklar, kazaya uğrama oranı en yüksek grubu oluşturuyor.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Nicel Yıldız Silahlı, evde alınacak basit tedbirlerle ev kazaları yüzünden doğabilecek risklerin bertaraf edilebileceğini söyledi.
Nicel Yıldız Silahlı, "Özellikle banyo, mutfak ve elektronik cihazlarla ilgili alınacak basit tedbirlerle çocuğun kalıcı hasarlara maruz kalabileceği ev kazalarından korunması mümkün" dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Nicel Yıldız Silahlı, ev kazalarından korunmak için yapılması gerekenleri şu şekilde anlattı:
HER YIL 830 BİN ÇOCUK EV KAZALARI YÜZÜNDEN ÖLÜYOR
İnsan iradesi dışında ani ortaya çıkan bedensel, ruhsal hasara yol açan beklenmeyen olaylar kaza olarak nitelendirilmektedir. Birçok kaza basit önlemler ile engellenebilmektedir. Dünya sağlık örgütü verilerine göre her yıl 830 bin çocuk önlenebilir kazalar sonucu hayatını kaybetmektedir. Çocuklar için güvenli bir ev ortamı sağlanması ve çocuğun gelişim dönemine ait olası risklere yönelik önleyici tedbirler alınması önem arz etmektedir.
Yaş ve gelişim düzeyleri, fiziksel, anatomik, fizyolojik farklılıkları, hareket becerileri tam gelişmemiş olması, bilişsel ve davranışsal gelişmeleri tamamlanmamış olması, dil gelişimleri henüz tamamlanmamış olması, merak etmeleri ve her şeyi ağız yolu ile tanımaya çalışmaları, hızla hareketlenmeleri ve bakımlarını sağlayan bireylere tamamen bağımlı olmaları nedeniyle sıklıkla yaralanmaktadır.
ÖNCELİK GÜVENLİ BİR UYKU ORTAMI SAĞLAMAK OLSUN
Öncelikli olarak çocuğunuza güvenli bir uyku ortamı sağlamanız gerekmektedir. Özellikle bir yaş altında yatağında yüz ve burnu kapatacak yumuşak oyuncakların ya da örtülerin bulunmaması gerekmektedir. Altıncı aydan itibaren etrafa ilgisi artan bebeğin beşikten sarkmasını engelleyecek bir düzenleme yapılması etrafta dikkat çekici ağır nesnelerin bulunmaması gerekmektedir. Bebeğin emeklemeye başlaması ve etrafa olan ilgisi birçok alanda tehlikeye girmesine neden olmaktadır.
ÇEKMECELERE KİLİT ŞART
Bu dönemde mutfak çekmecelerinin güvenle kilitlenmesi, kesici delici aletlerin, sıcak su gibi yanıklara neden olabilecek maddelerin çocukların ulaşabileceği yerlerde bulundurulmaması gerekmektedir. Mutfaklar çocuklar için merak dolu oyun alanları gibi görünmektedir. Anne ile yemek yapıyor olmak birçok çocuk için eğlenceli bir oyundur. Mutfakta bulunduğu esnada yaşına uygun görevler vermek, alt çekmecelere kesici olmayan plastik malzemeler koymak ve keşif alanı tanımak kontrollü bir şekilde süreci yürütmekte yararlı olabilir. Bununla birlikte ocaklar için çocukların açamayacağı kilitler koymak, çekmecelere kilit sistemleri koymak diğer önlemler arasında yer almaktadır.
ÇOCUKLAR TEHLİKEYİ FARK EDEMEZ
Çocuklar büyüdükçe kendi başlarına hareket sahaları genişler ancak bilişsel fonksiyonları ve fiziki güçleri henüz vücutlarını tehlikelerden koruyabilecek yetenekleri kazanmamıştır. Olası riskleri tahmin edemez ve mevcut tehlikeden kendilerini koruyamaz ya da kurtaramazlar. Klozetler, içi su dolu temizlik kovaları gibi içi su ile dolu objeler içeride ne olduğunu merak eden çocuklar için cezbedici olabilir ancak kafası vücuduna göre acır olan çocuklar bu tür durumlarda su içerisine düşerek boğulabileceğinden oldukça dikkatli olunmalıdır. Keza içi az su ile dolu olsa bile küvetler çocuklar için aynı ölçüde tehlikelidir. Yaşı kaç olursa olsun çocukların banyoda tek başlarına bırakılmaması gerekmedir. Özellikle banyo esnasında kayganlaşan zemin çocuklarda çeşitli yaralanmalara neden olabilmektedir. Sıcak su ayarının ebeveyn tarafından yapılması ve maksimum sıcaklığın belirlenmesi olası birçok yanık yaralanmasını önlemektedir.
ELEKTRİK PRİZLERİ GERİ DÖNÜŞÜ OLMAYAN KAZALARIN BAŞLICA NEDENİ
Merak ile keşfe devam eden çocuklar için elektrik prizleri bir diğer tehlikedir. Çocuklar parmaklarını ya da sivri cisimleri elektrik prizlerine sokarak yaralanabilmektedir. Ne yazık ki elektrik yaralanmaları çok ciddi ve geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilmektedir. Basit bir önlem olan piriz kapatıcı aparatlarının kullanılması ve çocuklara olası risklerin anlatılması ve elektrikli aletler, kablolar, prizlerden uzak durmalarına dair öyküler anlatılması halinde birçok kazanın önüne geçilebilecektir.
OYUN ALANINDAN YUTULABİLECEK NESNELERİ ARINDIRIN
Güvenli bir oyun alanı sağlanması, yaşına uygun oyuncaklar seçilmesi, ulaşılabilir yerlerde küçük parçalı çocukların soluk borusuna kaçabilecek (düğme, boncuk vb) ürünlerin bulunmaması gerekmektedir. Bununla birlikte özellikle pil içeren oyuncakların kontrollerinin ebeveynler tarafından yapılarak çocukların pillerden uzak tutulması önemlidir. Özellikle küçük pil ve mıknatıslar eğer yutulur ise ciddi sindirim sistemi ve soluk borusu yaralanmalarına neden olabilmektedir. Böyle bir şüphe hasıl olduğunda ivedilikle en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.
DUMAN ALARMI TAKTIRIN
Duman alarmlarının bulunması evde ortaya çıkabilecek her türlü yangın durumunda ebeveynlerin kolaylıkla durumu yönetmesini sağlayacaktır. Duman dedektörleri yanında yangın gibi bir durumda yapılacaklara dair bir planlama yapılması uygun olacaktır.
SERBEST KALAN KORDON VE KABLOLARA DİKKAT
Serbest bırakılan kordonlar ve kablolar çocukların boynuna dolarak yaralanmalara neden olabilmektedir. Pencere panjurları ve perdeler için kullanılan kordonlar ve kabloları erişilemez hale getirmek için duvar desteklerinin etrafına sarılması gerekmektedir. Kablolarda güvenlik durdurma cihazları kullanılması, halkalı kordonlar kesilmeli ve emniyet püskülleri ile donatılması gerekmektedir.
KAPILARA KIRILMAZ CAM TAKIN
Kapılar çocukların parmakları sıkışabileceğinden tehlike arz edebilmektedir. Özellikle cam kapılar çocukların çarpması sonucu kırılabileceğinden mümkün ise kırılmaz camdan oluşmalı ya da kapı stoperleri kullanılmalıdır. Çocuklara olası risklerin anlatılması ve ne yapması gerektiğinin söylenmesi bu tür yaralanmaları önleyebilir. Uyarıcı işaretler konulması yararlı olacaktır.
BANYODA KAYMAYI ÖNLEMEK İÇİN TEDBİR ALIN
Parke fayans gibi kaygan zeminler çocukların kayarak yaralanmasına neden olabileceğinden kayma önleyici çorap, ayakkabı ya da zemin örtüsü kullanılabilir.
EŞYALARI SABİTLEYİN
Çocuklar büyük mobilyalara tırmandıklarında, düştüklerinde veya kendilerini yukarı çektiklerinde ölüm ve yaralanmalar meydana gelebilir. Evinizde, üzerine düştüğünde çocuğunuzu yaralayabilecek sert kenarlı ve keskin köşeli mobilya parçaları olup olmadığını kontrol etmek gerekmektedir (Kahve masaları özel bir tehlikedir.) Mümkünse, özellikle çocuklar yürümeyi öğrenirken bu mobilyaları yürüme alanlarından uzaklaştırmak ayrıca mobilyalara yapışan yastıklı köşe ve kenar koruyucuları kullanmak yaralanmaları önleyecektir. Zemin lambaları, kitap rafları, TV ve televizyon sehpaları gibi büyük mobilya parçalarının sağlamlığı test edilmeli ve duvara sabitlenmelidir. Özellikle çocuğun çekerek üzerine düşürebileceği alanlarda ağır mobilya, TV ya da bilgisayar bulundurulmamalıdır.
PENCERELER ÜSTTEN AÇILMALI
Pencereler üstten açılmalı eğer mümkün değil ise içeriden yalnızca yetişkin veya daha büyük bir çocuğun açabileceği, çalıştırılabilir pencere koruyucuları takılması gerekmektedir. Bir çocuğun tırmanabileceği sandalye, kanepe, alçak masa veya başka bir şey pencere yakınlarına konulmamalıdır. Çocuğun pencereye erişmesi yüksekten düşmesine neden olabilir.
Plastik poşetleri evde ortalıkta bırakılmaması, içinde çocuk kıyafetleri veya oyuncakları saklanmaması gerekmektedir. Kuru temizleme torbaları çocukların içine girebileceği ve başına dolanmasına neden olabileceğinden mutlaka düğümlenerek ortadan kaldırılmalıdır.
ÇÖPE ATILAN ÜRÜNLERE DİKKAT
Çöpe atılan her şeyin potansiyel tehlikesi düşünülmelidir. Tehlikeli maddelerin (bozulan yiyecekler, atılan tıraş bıçakları veya piller) içine gireceği herhangi bir çöp konteyneri, çocuklara dayanıklı bir örtüye sahip olmalı veya çocukların erişemeyeceği bir yerde tutulmalıdır.
ISI KAYNAKLARINI GÜVENLİ HALE GETİRİN
Yanıkları önlemek için ısı kaynaklarınızı kontrol edilmeli şömineler, odun sobaları ve gazyağı sobalarına çocukların yaklaşması engellenmelidir. Isı açıkken ne kadar ısındıklarını görmek için elektrikli süpürgelik ısıtıcılarını, radyatörleri ve hatta sıcak hava fırınlarının havalandırmalarını kontrol edilmesi gerekmektedir.
ATEŞLİ SİLAHLAR EVDE OLMAMALI
Çocuğun evinde veya çevresinde ateşli silah bulundurulmamalıdır. Evde ateşli silah bulundurulması gerekiyorsa, boş ve kilitli tutulmalıdır. Çocuk başka evlerde oynuyorsa, orada silah olup olmadığını, varsa nasıl saklandığı sorulmalıdır.
İLAÇLARI KİLİT ALTINA ALIN
İlaçlar çocuklar için çok tehlikelidir. İlaçların çocukların erişemeyeceği yüksek bir yerde kilitli bir şekilde saklanması gerekmektedir. Eğer başka bir yere gidildi ise ortamda ilaç ve benzeri madde olup olmadığı kontrol edilmelidir. Çocuğun ilaç içtiği şüphesi doğduğunda hızlıca sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
TEMİZLİK ÜRÜNLERİNE ERİŞİMİ KISITLAYIN
Korozif maddeler (çamaşırsuyu, tuz ruhu, deterjanlar vb) ve kimyasal maddeler çocukların erişebileceği yerlerde bulundurulmamalıdır. Mutlaka ambalajlı alınmalı gıda maddeleri ve su ile benzer paketlere konmamalıdır. Çocuğun korozif madde içme şüphesi hasıl olduğunda hızlıca herhangi bir şey yedirilmeden ve kusturulmadan sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
TRAFİKTE DE DİKKATLİ OLUN
Ev kazaları yanında trafik güvenliği çocuğun yaşına ve kilosuna uygun araba koltuklarının seçilmesi, 2 yaşına kadar ters koltuk kullanılması gerekmektedir. Bisiklete, kaykaya ya da patene binen çocuklarda koruyucu kask, dizlik ve dirseklik gibi ürünlerin kullanımı önem arz etmektedir.
Kazalar basit önlemler ile önlenebilir durumlardır.
