Kelly isimli genç kadın, kötü günlerinde çevrimiçi sohbet robotlarıyla konuşmanın kendisine moral verdiğini söylüyor. İngiltere’de NHS terapisi için beklerken, anksiyete ve ayrılık acısıyla başa çıkmak için yapay zeka destekli sohbet robotlarından destek aldı. Gerçek bir insan olmamaları sayesinde duygularını daha rahat açabildiğini ifade ediyor.
Profesyonel terapinin yerini tutmadığı yaygın kabul görse de, dünya genelinde birçok kişi özel hayatlarını yapay zekaya dayalı sohbet robotlarıyla paylaşıyor. Ancak bu robotlar bazen zarar verici tavsiyelerle eleştiriliyor. Hatta ABD’de, 14 yaşındaki bir çocuğun AI sohbet robotuna takıntılı hale gelip intihar etmesinin ardından açılan dava gündemde.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, İngiltere’de ruh sağlığı hizmetlerine erişim zorlaşırken, bekleme listeleri uzuyor; özel terapi ise pahalı. Bu durum, sohbet robotlarının geçici bir destek olarak tercih edilmesine neden oluyor. Ancak uzmanlar, sohbet robotlarının önyargılı olabileceği, kullanıcı bilgilerinin güvenliği ve kültürel bağlam eksikliği gibi sorunlar taşıdığı konusunda uyarıyor.
"RİSK OLUŞTURABİLİYOR"
Imperial College London’dan Profesör Hamed Haddadi, sohbet robotlarını “deneyimsiz terapist” olarak tanımlıyor. Gerçek terapistlerin yüz ifadeleri, beden dili gibi ipuçlarını değerlendirebildiğini, yapay zekanın ise sadece metin üzerinden çalıştığını belirtiyor. Ayrıca, robotların zarar verici önerilerden kaçınmak yerine kullanıcılarla iş birliği yapacak şekilde programlanmasının risk oluşturabileceğini vurguluyor.
Bazı kullanıcılar için sohbet robotları hayatlarının zor dönemlerinde önemli destek sağladı. Otizm, kaygı ve depresyonla mücadele eden Nicholas, yüz yüze desteğe erişimi zor olduğu için AI uygulamalarını faydalı bulduğunu söylüyor. Dartmouth College’ın araştırması da, sohbet robotu kullananların depresyon belirtilerinde anlamlı azalma olduğunu ortaya koydu.
"YÜZ YÜZE TERAPİNİN YERİNİ TUTMUYOR"
Ancak yüz yüze terapinin yerini hiçbir şeyin tutamayacağı görüşü hâkim. Ayrıca güvenlik ve gizlilik endişeleri sürüyor. Uzmanlar, kişisel bilgilerin yapay zekaya verilmesine karşı temkinli yaklaşılması gerektiğini belirtiyor.
Wysa gibi bazı uygulamalar, kullanıcı verilerini anonimleştirerek gizliliği koruduğunu ve destek amaçlı tasarlandığını açıklıyor. Kelly ise, sohbet robotlarının gerçek terapistlerin yerini tam anlamıyla alamayacağını düşünüyor ve yapay zekaya karşı temkinli yaklaşıyor.
Sonuç olarak, sohbet robotları ruh sağlığı desteğinde bir ilk adım olabilir, ancak profesyonel terapi ihtiyacını ortadan kaldırmıyor.
