Şu sıralar Akdeniz’de doğalgaz arıyoruz. Bir dostum “Biz bu gazı ve petrolü bulursak ülkemizi kimse tutamaz” dedi.

Meselenin para olmadığını 2012-13 yıllarından örnek vererek açıkladım: Ülkemize sadece bu iki yılda toplam 147 milyar dolar dışarıdan para geldi.

Geldi de ne oldu?

Ama bu günlerde farklı bir gelişme var. Ekonomide bir kıpırtı var ama bunun arka planında başka unsurlarda var.

Galiba yeni bir buluş yaptık. Ya da yüksek teknolojiye dayalı bir şeyler üretmeye başladık. Açıkçası ben de tam bilmiyorum. Beraber inceleyelim:

***

Mayıs ayında takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi sadece yüzde 1,3 azaldı. Geçen yılın son üç ayında sanayi üretimi yüzde 7,8 gerilemişti. Bu yılın ilk dört ayında ise üretim yüzde 4,5 düşüş gösterdi. Kısaca sanayi üretimindeki kan kaybı hızlı bir şekilde azalıyor. Ekonomiyi toparlıyoruz.

Şimdi de şu notumuzu düşelim:

A-) 2018 yılı son çeyreğinde sanayi üretimi yüzde 7,8 azaldı. Oysa EPDK verilerine göre sanayide kullanılan elektrik tüketimi aynı dönemde yüzde 5,74 düştü.

B-) 2019 yılı ilk dört ayında ise sanayi üretimi yüzde 4,5 azalıyor. Ama bu sefer sanayi sektöründeki elektrik tüketimi aynı dönemde yüzde 8,41 düşüyor.

Üretim daha sınırlı daralırken, elektrik tüketimi daha sert düşüyor. Açık ve net ki, daha az elektrik kullanarak sanayide üretimi toparlıyoruz.

***

Şimdi bu yıla bakıyoruz.

TEİAŞ verilerine göre bu yılın ilk dört ayında toplam elektrik tüketimi yüzde 1,36 azaldı. Zaten EPDK verilerinde de toplam elektrik tüketimi sanayi sektöründen dolayı azalıyordu. Meskenlerde kullanılan elektrik tüketim artışı, toplam tüketim azalışını sınırlıyor.

2019 Mayıs ayında ise ülkemizde toplam elektrik tüketimi önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,69 artıyor. Henüz EPDK bu yılın mayıs ayı verilerini açıklamadığı için sanayide kullanılan elektrik durumunu bilemiyoruz.

Ama TEİAŞ verilerine göre mayıs ayında yüzde 1,69 artan elektrik tüketimi haziran ayında da yüzde 0,11 artış gösteriyor. İlk dört aya göre azda olsa iyi bir işaret. Buna rağmen ilk 5 aylık elektrik tüketimi (ve tabii ki de üretimi) yüzde 0,76 azalmış durumda.

TÜİK sanayi üretim verilerine göre enerji (sadece elektrik değil) üretimi ilk dört ayda yüzde 2,8 artış gösteriyor. Ama asıl sürpriz mayıs ayındaki yüzde 7,7’lik enerji üretim artışında.

Elektrik üretimi(%1,6 artış) nerede ise aynı seviyede kalırken, enerji üretimimiz (%7,7 artış) çok daha hızlı artıyor. Burada şöyle bir izah olabilir: 2019 yılında enerji üretimi yerli kaynaklardan ki, özellikle hidroelektrik üretimimiz artıyor. Yani ithal gazla daha az ürettiğimiz için sanayide enerji üretimi adeta patlıyor.

***

Şimdi gelelim üretimin teknolojik düzeyine

1-) Düşük teknolojik üretim ilk dört ayda sadece yüzde 1,0 daralma gösterirken, mayıs ayında da yüzde 1,5 azalıyor. Yani düşük teknolojik üretim düzeyimiz hem krizden daha az etkilenmiş, hem de mayıs ayında iyileşmemiş. Krize karşı daha az duyarlı bir alan.

2-) Orta-düşük teknolojik üretim ise ilk dört ayda yüzde 10,8 gerilerken, mayıs ayında yüze 7,6 azalıyor. Krizde en ağır darbeyi burası alıyor. Zaten hala ciddi bir ilerleme de olmamış.

3-) Orta-yüksek teknolojide ise ilk dört ayda yüzde 6,1 üretim kaybı yaşanıyor. Mayıs ayında ise bu alanda üretim kaybı yüzde 4,1 ile toplam sanayi üretiminin çok daha üzerinde. Kısaca bu sektörlerde de kriz sert esti ve kısmen esmeye devam ediyor.

4-) Yüksek teknoloji üretimi....

İlk dört ayda üretim azalması yok, bilakis yüzde 9,9 oranında üretim artışı var. Ama asıl sürpriz mayıs ayında. Mayıs ayında yüksek teknoloji alanındaki üretim artışı tam yüzde 53,1...

İnanılmaz bir yüksek teknoloji üretim patlaması yaşıyoruz. Anlayacağınız mayıs ayında ülkemiz adeta bir teknolojik devrim yaşıyor.

Orta düşük ve orta yüksek teknolojik sektörlerde (toplamda) sanayi üretimimizin durumu şu;

2018 son çeyrek yüzde 12,4 kayıp

2019 ilk dört ay yüzde 6,1 kayıp

2019 Mayıs yüzde 4,1 kayıp

ama yüksek teknolojik sektörde ilk dört ayda yüzde 9,9 artışa mayıs ayında yüzde 53,1’lik bir artış daha ekliyoruz.

Ve böylece sanayi üretimimizde aylık kayıp sadece yüzde 1,3’e geriliyor.

***

Alt sektörlere baktığımızda da durum şu(mayıs ayı);

Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı %12,0 artış

-Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol üretimi %15,9 artış

(Galiba ya petrol bulduk ya da gaz.)

Temel eczacılık ve eczacılığa ilişkin malzeme imalatı %17,1 artış

Bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı %21,8 artış

Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı %4,1 artış

Diğer ulaşım araçlarının imalatı %115,5 artış

Sanırım olay burada. Yani diğer ulaşım araçlarının imalatında. Ya Hür-kuş’u uçurduk, ya da insansız hava araçlarını (İHA)...Veya bir başka teknolojik buluş ve imalatı.

Lakin her nedense bu üretimimiz içeride kalıyor. Yani ihracata yansımış değil..

Mayıs ayında yüksek teknolojik ürünler ihracatımız 550 milyon dolardan bu yıl 519 milyon dolara geriliyor. Ve böylece ihracat içindeki payı da yüzde 4,1’den yüzde 3,4’e düşüyor.

***

Özet verelim:

Bu yıl sanayi üretimini daha az elektrik kullanarak yapıyoruz. Ama sanayi üretiminde asıl büyük toparlanmayı büyük teknolojik artışla sağladık. Ve bulduğumuz bu yüksek teknoloji üretimi de dışarıya satmıyor, kendimize saklıyoruz.

En azından TÜİK verileri böyle diyor.