Faiz oranından ziyade yıllardır faiz makasının daha büyük sorun olduğunu dile getirip dururum. Yani. mevduata verilen faiz ile krediden alınan faiz farkıdır asıl önemli olan. Hatta faiz oranından ziyade bir başka önemli mesele de faiz piyasasıdır. Yani ekonomide faizin ağırlığı ne kadardır?

2003 yılında faiz makası yüzde 40 düzeylerindeydi. Artık yüzde 90’larda. Faiz düşsün dedikçe mevduat faizi düşüyor ama kredi faizi düşmüyor. Büyük sorun...

2003 yılında kredi piyasası ekonomimizde yüzde 14,6 ağırlığa sahipti. Artık bu oranda yüzde 76,6’ya çıktı. Büyük ikinci sorun...

Kargadan başka kuş; faizden başka ekonomi bilmeyen bir anlayışın bizi getirdiği nokta. Faizin oranını tartışarak asıl sorunu görmüyoruz. Neden bu kadar faizci olduk? Bir ekonomi bu kadar bankalara bağlanırsa tabii ki bankalarda makası istedikleri gibi açarlar.

Aslında gerçek durum bu...

Gelin şimdi de banka bazında duruma bakalım. Veriler 2016 ilk yarısı itibari ile. Bankalar Birliği verileri üzerinden faiz makasında banka bazında durum ne?

Dünkü yazıda belirttiğimiz ana başlık şuydu: Mevduata ödenen faiz 35.162 milyon TL. Kredilerden alınan faiz ise 74.031 milyon TL. Mevduata ödenen faizin yüzde 111 fazlası kredilerden alınmış.

Bu ilk ve detaysız başlıktı. Peki ne kadar mevduat, ne kadar kredi var? Mevduata düşük faiz vererek mi makas açılıyor, yoksa krediyi yüksek faizden satarak mı? Gelin banka bazında detaylara bakalım:

Bankacılık sektöründe 1.341.724 milyon TL mevduat bulunuyor. Bu mevduata ödenen faiz ise 35.162 milyon TL, yani yüzde 2,6.

Sektör 1.507.338 milyon TL kredi açmış durumda. Ve bu kredilerden de 74.031 milyon lira faiz almış, yani yüzde 4,9.

Kamu Bankaları

Kamu bankaları sektör ortalamasının 0,2 puan üzerinde, %2,8 faiz ödemesinde bulunurken, yine sektör ortalamasının 0,1 puan üzerinde kredi satmışlar. Kamu bankalarında kredi oranı %5,0. Kamudan Halkbank (%3,0) ve Vakıfbank (%3,1) mevduata yüksek faiz öderken Ziraat Bankası (%2,4) düşük faiz ödemiş.

Kredi satışında ise Halkbank (%4,8) ile ucuzken, Ziraat (%4,9) ile sektör ortalamasında ama Vakıfbank (%5,1) ile daha yüksekte.

Özel Sermayeli Bankalar

Özel ve yerli bankalar %2,7 ile sektörün 0,1 puan üzerinde mevduat faizi ödemişler. Ve de sektörün 0,1 puan altında kredi satışında bulunmuşlar. En düşük makas %3,2 mevduat ve %5,6 kredi ile Anadolubank görülüyor. En yüksek mevduat getirisi %3,7 ile Fibabank iken en ucuz kredi %4,5 ile Akbank ve %4,6 ile İş Bankası görülüyor.

Yabancı Sermayeli Bankalar

Yabancı sermayeli bankalar mevduata 0,2 puan daha az (%2,4) öderken, krediyi de 0,2 puan daha pahalı vererek (%5,1) faiz makasını yüzde 135’e çıkarmış oluyorlar.

Tabii ki bu oranlar genel ortalamadan çıkartılmaktadır. Çünkü bankaların nerede ise tamamı müşteri bazında çalışmakta ve oranları müşteriye özel hale getirmektedir.