Ülkemizde yaz sıcaklarının başlamasıyla orman yangınları da başladı. Küçük bir hata veya ihmal telafi edilemez kayıplara yol açabiliyor. Elbette vatanımızı seviyoruz. Ama sevgi bir duygu, sevdiğimizi koruyup esirgemekse akıl ve bilgi meselesidir. İnsanoğlu akıl ve bilgiden ziyade duygularının etkisiyle davranıyor ve her konuda aklını duygularının buyruğuna vermenin bedelini çok ağır ödeyebiliyor.
Uzman kişiler ve kuruluşlar orman yangınlarının %88-90’ının insan unsurundan kaynaklandığını belirtiyorlar. Sebepler ihmal ve kasti olarak ikiye ayrılıyor. İhmallerin başında şunlar geliyor:
* Ormana sönmemiş sigara, kibrit atılması,
* Anız veya zeytin altındaki otların yakılması
* Çocukların ormanda ateşle oynamaları,
* Orman içinde ve kenarında çöp yakılması,
* Orman içinde ve kenarında piknik amacıyla ateş yakılması, atık şişe bırakılması.
Kasıtlı orman yangınları çıkarma sebeplerinin başında ise terör ve ziraat alanı açılması gelmektedir.
Bu tür kasıtlı veya kasıtsız sebeplerle sadece milyonlarca ağaçlarımız değil, yaktıklarımız; aynı zamanda sayısını Allah’tan başkasının bilemeyeceği kadar çok sayıda canlıları da yakıyoruz.
Basit önlemleri almayıp milyonlarca ağacımızın yanmasına, sayısız canlıların ölmesine sebep olanlar duygusal olarak vatansever olsalar da bunun bir anlamı kalmıyor. Söz konusu insanımız, geleceğimiz, vatanımız, kısaca milli değerlerimiz ise gerisi tamamen teferruat… Ormanlarımız ve oralardaki sayısız canlılar da Allah’ın bizim emanetimize verdiği milli değerlerimizdir; onları korumak ve yaşatmak hem dinî hem yasal görevimizdir; bunu asla aklımızdan çıkarmamalıyız.
Orman yangınları, depremler gibi afetler konusunda siyasal ve ideolojik ayrışma ve çekişme, alınganlık ve umursamazlık yapılamaz; herkes siyaset üstü düşünmek, yapıcı davranmak, yapıcı eleştiriler yapmak, çözümler üretmek, bu eleştiri ve önerilerden yararlanmak zorundadır. Özellikle yapılması gerekli olup da yapılmayanlarla ilgili olarak uzmanlar ve akademisyenler özgürce konuşmalı; onların görüş, öneri ve eleştirileri yetkili ve sorumlu makamlarca ciddiye alınmalı, faydalı ve mümkün görülen önerilerin gereği mutlaka yapılmalıdır. Bunları takip etmek, sorgulamak ve gereğini yapmak vatandaşın dinî, ahlâkî ve toplumsal görevidir. Çünkü bu ülkenin değerlerinde herkes eşit derecede hak ve sorumluluk sahibidir.
***
Uzmanların belirttiğine göre orman yangınları iklim değişikliğiyle doğrudan ilişkilidir. Her yıl iklim değişikliğinin etkisiyle daha fazla yükselen sıcaklıklar, düşük nem oranı gibi olumsuz şartlar ormanları yangınlara daha çok maruz bırakıyor, mücadeleyi güçleştiriyor ve zarar görme riskini artırıyor. Bunlar da her bir vatandaşın yangına karşı daha dikkatli ve sorumlu davranmasını gerektiriyor.
Küresel ısınmanın etkisiyle artan sıcaklıklar, su kaynaklarının azalmasına ve uzun süreli kuraklık dönemlerinin yaşanmasına neden oluyor. Kuraklıksa yangınlarda kullanılan suyun temin edildiği kısa mesafeli kaynakların azalması, bitki örtüsünün kuruması ve daha çabuk tutuşması gibi olumsuzluklar yüzünden ormanların yangına karşı daha savunmasız hale gelmesine yol açıyor. Bunlara bir de geç ve eksik müdahale eklenince yangın daha çok ormanın ve canlının yanmasına yol açıyor.
***
Ülkemizin maddi değerlerinden olan ormanlarımız konusunda bugünümüzü ve geleceğimizi korumak için toplum olarak sorumluluk bilincimizi geliştirmemiz gerekiyor. Bu da en başta örgün ve yaygın öğretimle olur. Uzman kişiler ve kurumlar, sürdürülebilir bir çevre anlayışı için bilinç oluşturmak, bu alanda eğitim programları ve çocuklar için eğitici oyunlar düzenlemek gibi yollarla orman yangınlarına karşı toplumsal farkındalık geliştirmek gerektiğini söylüyorlar. (İlk ve orta öğretim dersleri arasında, ülkemizin en önemli ve en sık yaşanan sorunlarından olan depremler, orman yangınları gibi doğal afetlerle ilgili bir ders göremedim. Bazı okulların programlarında “iklim, çevre ve yenilikçi çözümler” adlı bir seçmeli ders varsa da yangın, deprem gibi felaketler seçme yapmıyor.)
Son olarak şunu da ifade edelim ki, her doğal felaketin maliyetinde olduğu gibi orman yangınlarının doğurduğu maliyet de yangınları önlemenin maliyetinden daha ağır oluyor. Şu hâlde ormanlarımız için mümkün olan bütün tedbirler alınmalıdır. Yangın riskini azaltan altyapı yatırımlarının yapılması, yangın söndürme sistemlerinin geliştirilip zenginleştirilmesi gibi tedbirlerin alınması hayati önemdedir.
