2022 yılı geride kalırken borsa dışında hiçbir alanda kazanç sağlanmadığı ifade edildi. Ekonomist Alaattin Aktaş 2023 yılı dolar, euro, borsa ve altın değerlendirmesinde bulundu. Ünlü Ekonomist yatırım yapanların ne kadar kazanacağını açıkladı. İşte Alaattin Aktaş'ın o yazısı…
Ünlü ekonomist Alaattin Aktaş ekonomim.com'da "Tasarruf sahibi 2022’deki gibi bir zulüm görmedi!" başlıklı yazısı ile tüm dikkatleri üzerinde topladı. 2022 yılının kötü bir yıl olarak kolay kolay unutulmayacağının altını çizen Aktaş, borsa dışında hiçbir kazanç sağlanmadığını vurguladı. 2023 yılında kaybettireceklerinin belli olduğunu ifade eden Aktaş, faiz oranları doğrultusunda parasını TL olarak saklayanların hiç şansı olmadığını aktardı. Dövizin seçimden sonraki senaryosunun önemli olduğunu vurgulayan Aktaş, borsanın bilinmediğini ifade ederek "Paran var mı, derdin var" açıklamalarında bulundu. İşte Alaattin Aktaş'ın o yazısı…
2023 YILINDA PİYASADA NELER YAŞANACAK?
Ünlü ekonomist Alaattin Aktaş 2022 yılını değerlendirirken Tasarruf sahibi 2022’deki gibi bir zulüm görmedi!" başlıklı yazısından şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye İstatistik Kurumu finansal yatırım araçlarının 2022’ye ilişkin yıllık verilerini açıklayınca şöyle bir geçmişe uzanıp daha önce neler yaşanmıştı bakalım istedik. TÜİK verileri 1998’e kadar gidiyordu, yani elimizde tam çeyrek yüzyıllık bir veri seti vardı. Çok detaylı olan bu veri setini ayıkladık, sadeleştirdik ve 25 yıllık dönemin reel getiri oranlarını çıkardık. TÜİK, devlet iç borçlanma senetlerini finansal yatırım araçları arasında izlemeye 2005 yılında başladığı için DİBS oranları söz konusu yıldan itibaren listeye girdi.”
Nominal getiri oranlarının tüketici fiyat artışlarında ne kazandırdığı ve ne götürdüğünü listede yer aldığını belirten Aktaş, mevduatın kazandırdığını ifade ederken borsanın da kaybettirdiğini söyledi. Dövizin ön planda olduğunu vurgulayan Aktaş, 2022 yılında sadece borsanın kazandırdığını aktardı. Aktaş, nominal getirinin enflasyonun altında kaldığını vurguladı.
Farklılıkların giderilmesi için yıllık ortalama gelirin ne olduğunu öğrenmek için hesaplama yaptığını vurgulayan Aktaş, “Tasarrufların mevduat, borsa, dolar ve euro, altın ve 2005’ten itibaren DİBS’e eşit tutarda yatırıldığı varsayımıyla tüm tasarrufların ortalama getirisini hesapladık.” dedi.
22 YILDA ZARAR BÜYÜK
Altın tasarruf aracının eşit tutarda yatırım yapıldığını söylediğini dile getiren Aktaş, reel kaybın %4.32 olduğunu dile getirdi. Verilerin son 22 yılın en yüksek oranı olduğunu vurgulayan Aktaş, daha önce görülen en yüksek kaybın %15.88 ile 2000 yılında olduğunu belirtti. Bunun yanı sıra Aktaş, 1988 yılında da %12 olarak görüldüğünü aktardı.
Açıklamalarına devam eden ünlü ekonomist, “Tasarruf edeni, daha önce de birkaç kez vurguladığım gibi, “itina ile” cezalandırmayı sürdürdük ve geçen yılı son 22 yılın kayıp “rekoru” ile kapatma “başarısı”nı gösterdik! Geçen yılki kaybın daha da derinleşmemesini hisse senedinin getirisi önledi. 2022’de reel olarak mevduat yüzde 29, euro yaklaşık yüzde 22, dolar ve altın yüzde 16, DİBS yüzde 5’e yakın kayba yol açtı. Tek reel getiri yüzde 62 ile borsada oluştu da, ortalama kayıp yüzde 4.32'den çok daha fazla olmadı.” dedi.
ORTALAMA ORAN NE KADAR DOĞRU?
Tasarrufların finansal yatırım araçlarına göre eşit dağıtılmadığının altını çizen Aktaş, ortalama oran hesaplamanın da mümkün olmadığını belirtti. Tasarrufların araçlara göre dağılımı konusunda sağlıklı bir veri olmadığını dile getiren Aktaş, mevduat hisse senedi gibi alanlardaki tutarları bilmenin mümkün olduğunu söyledi. Döviz tasarruf miktarı ve altın miktarının bilinemediğini vurgulayan Aktaş, döviz hesaplamak için bankadaki hesapların yeterli olmadığını yastık altında tutulan miktarlarında bilinmesi gerektiğini dile getirdi. Altın konusunda kimsenin bilgisi olmadığını söyleyen Aktaş, elde veri olmadığını ifade ederek tüm finansal araçlara aynı miktarda para ayrıldığı varsayımının doğru olmadığını belirtti. Aktaş, %100 doğru bilgi elde edilemese bile ortalama oranın ve genel eğilimin ortaya çıktığını vurguladı.
25 YILIN 7'SİNDE KAYIP GÖRÜLDÜ
Tasarruf sahipleri için 1988'den 2022 yılına kadar olan süreçte 18 yıl için enflasyonun üzerinde bir getiri sağlandığı aktarıldı. En yüksek getirinin borsada olduğunu belirten Aktaş, %189 artışın etkisiyle 1999 yılında olduğunu belirtti. 1999 yılının ortalama getirisinin %38 olduğu açıklandı. Getirir açısından 2 ve 3 rekorların %21 ile 2009 yılında görüldüğünü ifade eden Aktaş, %14 oranının ise 2020 yılında verilere yansıdığını açıkladı. 2009 yılında getiri sağlayanın yine borsa olduğunun altını çizen Aktaş 2020'deki etkenin ise döviz ve altındaki artış olduğunu vurguladı.
2023 YILINDA PİYASALARDA NELER YAŞANACAK?
Konuya Mevlana'nın bir sözü ile açıklık getiren Aktaş, “Dün dünde kaldı cancağızım, artık 2023’e dönük bir şeyler söylemek lazım...” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz yılda borsayı tercih etmeyen kişilerin kayıp yaşadığını vurgulayan Aktaş, “Üstelik bu kayıp ölçülürken aralık ayında baz etkisiyle birden gerileyen enflasyon oranı dikkate alındı. Örneğin kasım-kasım yapılan hesaplama bazı araçlarda çok daha yüksek bir kayba işaret ediyordu.” şeklinde konuştu.
Hisse senedi piyasası için tahmin yürütmenin kolay olmadığını dile getiren Aktaş, hiçbir yıl kolay olmadığının altını çizdi. Geçtiğimiz yıl yüksek kazanç sağlamasının bu yıl tersine bir olay ortaya çıkarmadığını söyleyen Aktaş, vadesi olmayan ya da borç olmayan parayla hisse senedi alınabileceğini belirtti. Hisse senedi alacak olan kişilerin panik olup zararına satış yapmayacak iradede olması gerektiğinin altını çizen Aktaş, kulaktan dolma bilgilerle değil araştırma yaparak şirket seçilmesi gerektiğini ve bu kapsamda yatırım yapılması gerektiğini söyledi.
Mevduat için faiz oranlarında değişiklik yaşanmaması ve enflasyonun %25 düzeyinde görülmemesi durumunda kayıp yaşanacağını belirtti. İç borçlanma senedinde de mevduata yakın bir gidişat beklentisi olduğunu ifade eden Aktaş, döviz için tahmin yapmanın zor olduğunu söyledi. Konu hakkında değerlendirmelerine devam eden ünlü ekonomist açıklamalarını şu sözlerle sonlandırdı:
“İktidar seçime kadar dövizi buralarda tutma ya da çok az artışa izin verme kararlılığında, bu zaten belli. Aksi durumda dövizde bir artış yaşanırsa tüm dengeler bozulur. Dolayısıyla dövizde seçime kadar çok ciddi bir hareket olmayabilir. Ama seçim sonrası belirsiz. Özellikle sandıktan kimin galip çıkacağına bağlı olarak ya dövizin giderek gerilen yayı boşalır ve bir tırmanış yaşanır ya da Türkiye’ye yeniden dönmeye başlayacak yabancıların getireceği dövizle ılımlı bir seyir ortaya çıkar. Altın fiyatlarını belirleyecek olan ise uluslararası konjonktürdür.”
