Anayasa Mahkemesi (AYM), 2 yıl veya daha kısa süreli hapis cezalarını öngören suçlarda uygulanan “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” (HAGB) sistemine ilişkin yasal düzenlemeyi iptal etti. Karar, Resmî Gazete’de yayımlandı.
Başvuru, CHP ve Muğla 4. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından, 2024 tarihli ve 7499 sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un bazı maddelerinin iptali talebiyle AYM’ye iletildi. Başvuruda, kanunun 15. maddesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinde yapılan değişikliklerin Anayasa’ya aykırı olduğu öne sürüldü.
Başvuruda, HAGB uygulamasıyla kişilere “fiili cezasızlık” imkânı sağlandığı, bunun caydırıcılık etkisini ortadan kaldırdığı ve mağdurların uğradığı zararların telafi edilemediği vurgulandı. AYM, HAGB düzenlemesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmederek, kararın 9 ay sonra yürürlüğe gireceğini açıkladı.
Gerekçeli kararında Yüksek Mahkeme, HAGB kurumunun kamu görevlisinin görevi nedeniyle işlenen suçlarda, Anayasa’nın 17. maddesi kapsamında işkence, eziyet ve kötü muamele kabul edilen fiiller açısından uygulanmayacağına dair yasal bir düzenleme bulunmadığını hatırlattı. Bu durumun, devletin faillere fiilleriyle orantılı cezalar verme ve mağdurlara uygun tazmin sağlama yükümlülüğüyle çeliştiği belirtilerek kuralın iptal edilmesi gerektiği ifade edildi.
Buna ek olarak, AYM, 5271 sayılı Kanun’un “kaçağın tanımı” başlıklı 247. maddesini de Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Söz konusu düzenleme, kaçak sanıklar hakkında kovuşturma yapılabilmesini öngörüyordu ancak güvenlik tedbirlerine ilişkin istisnaları kapsamıyor, sanığın yargılamadan kaçma niyetinin bulunmadığı durumlarda yeniden yargılama talebine imkan sağlayacak güvenceyi içermiyordu. İptal hükmü bu madde için de 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
