Türkiye’nin tek ters lale koleksiyonuna ev sahipliği yapan Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü'nde, yılın sadece 20 günü görülebilen ters laleler yeniden çiçek açtı. Endemik yapısı nedeniyle özel koruma altına alınan ters lalelere zarar veren ya da koparanlara ise 2025 yılı itibariyle 577 bin TL idari para cezası uygulanıyor.
27 MELEZ TÜR GELİŞTİRİLDİ
Enstitü bünyesindeki 2 dönümlük alanda kurulan koleksiyon bahçesinde 34’ü Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden, 4’ü yurt dışından getirilen toplam 38 tür ters lale bulunuyor. Bahçede, süs bitkisi olarak değerlendirilmeye uygun 27 melez tür geliştirildi.
Ziraat Mühendisi Meral Aslay, ters lale üzerine yürütülen bilimsel çalışmaların 2006 yılından bu yana sürdüğünü belirtti. Doğal ortamdan soğanlı bitki toplamak için Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü’nden izin alınması gerektiğini vurgulayan Aslay, şimdiye kadar 22 ilden materyal toplandığını söyledi.
Ters lale, özellikle Van, Hakkari, Bitlis, Erzincan gibi doğu illerinde doğal olarak yetişiyor. Ancak bilinçsiz toplanma ve yaşam alanlarının daralması nedeniyle bazı türlerin nesli tehlike altında. Bu nedenle Erzincan’da oluşturulan koleksiyon bahçesi, hem bilimsel araştırmalara kaynak sağlıyor hem de genetik çeşitliliği koruma altına alıyor.
İZİNSİZ TOPLAYAN YANDI
Bahçede yürütülen ıslah çalışmaları ile tamamen yerli ters lale türlerinin geliştirilmesi hedefleniyor. Bu türlerin peyzaj alanlarında kullanımı teşvik edilerek doğadan izinsiz toplanmasının önüne geçilmesi planlanıyor.
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Samet Karataş, Türkiye’de ters lale konusunda ilk ve kapsamlı çalışmaları başlatan kurum olduklarını belirtti. Amaçlarının, yerli ve milli ters lale çeşitlerini çoğaltarak süs bitkileri sektörüne yeni soluk kazandırmak olduğunu ifade etti.
Ters lalelerin doğadan izinsiz toplanmasının yasak olduğunu hatırlatan yetkililer, endemik türlere zarar veren kişilere 2025 yılı itibariyle 577 bin lira idari para cezası uygulanacağını açıkladı. Ayrıca bu türlerin yurt dışına izinsiz çıkarılmasının da yasal yaptırımları bulunuyor.
