Salgınla birlikte iş yükleri ve güvenlik riskleri artan kargo çalışanları, sektördeki virüs tedbirlerinin yetersizliğinden şikayetçi. ‘Günde 100 kişiye teslimat yapıyoruz’ sözleri ise tehlikenin tüm toplumu kapsadığını ortaya koyuyor. ‘Süper taşıyıcı riskine karşı’ iki başlıkta acil adım bekleniyor: Çalışma saatleri azaltılsın. Yalnızca tıbbi gereç, gıda ve temizlik ürünlerine izin verilsin.
Koronavirüs salgını nedeniyle dünya genelinde uygulanan zorunlu ya da gönüllü karantina yöntemiyle birlikte insanlık evine kapandı. Milyonlarca kişi alışverişlerini kargolar aracılığıyla internet üzerinden gerçekleştiriyor. Bu süreç, kargocuları virüs kapma ihtimali açısından sağlıkçılardan sonra en büyük ikinci risk grubu haline getirdi. Sektörde, Kovid’e karşı alınan tedbirlerin yetersiz olduğu tartışılıyor. BBC Türkçe’nin haberine göre, paketleri evlere taşıyan kargo çalışanları iş yüklerinin arttığını, ancak virüsten korunmaları için gereken önlemlerin yeterince alınmadığını söylüyor. Bu kişilere göre bu nedenle hem kendileri, hem aileleri hem de müşteriler büyük risk altında.
Türkiye’de faaliyet gösteren büyük kargo şirketlerinin temsilcisi Kargo, Kurye ve Lojistik İşletmecileri Derneği (KARİD) ise iddiaların gerçeği yansıtmadığını savunuyor. Adını açıklamayan bir kargo çalışanı ‘evde kal’ sürecinin iş yüklerini artırdığına dikkati çekip “Bir kurye günde 100-150 kişiye kargo taşıyor. Bu anlamda bir süper taşıyıcı faktörü oynama riski var” sözleriyle bu sorunun ne denli kritik olduğunu ortaya koydu. Tüm Taşıma İşçileri Sendikası (TÜMSİS) Başkanı Kenan Öztürk ise bu nedenle sağlık sektöründen sonra en büyük risk grubunda olanların taşıma sektörü olduğunu söy lüyor. KARİD’e göre sektörün Türkiye çapında 110 bin çalışanı var. Çalışanlar Kovid-19’a yakalanma riskini azaltmak için çalışma saatlerinin azaltılmasını talep ediyor. KARİD Başkanı Aslan Kut ve bir kargo şirketi ise çalışma saatlerinin uzadığı yönündeki iddiaları reddediyor. Kut “Bu dönemde şirketten şirkete giden gönderiler yüzde 50-60 azaldı. Şirketlerden şahıslara giden gönderiler eski seviyesini koruyor. Toplam iş hacmi artmadı” diyor.
‘ÖLÜMLE EKMEK PARASI ARASINDA TERCİH’
Kargo çalışanlarının bu süreçteki bir diğer talepleri ise tıbbi gereçler, temizlik ve gıda ürünleri dışında bu hizmetlerin durdurulması. Kargocular, salgınla mücadele aşamasında ‘gereksiz eşyaları’ taşımak istemiyor. Ancak şirketler bu işin bir ‘kamu hizmeti’ olduğunu öne sürerek bunun mümükün olmadığını savunuyor. Bir başka kargo çalışanı ise yöneticisinden maske, eldiven ve dezenfektan istediğinde “Kendiniz karşılayın” yanıtını aldığını dile getirdi. Bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığı nedeniyle işe gitmediğini anlatan çalışan, sağlık merkezlerinden Kovid-19 hastası olmaması nedeniyle rapor için gelmemesinin istendiğini ve 3 gün işe gitmemesi sonucunda rapor götüremediği için işten çıkarıldığını anlattı. Bir başka çalışan ise görev yaptığı şubenin şu ana dek kadar bir kez dezenfekte edildiğini kaydedip “Filtresiz bir bez maske verildi. Maske demeye bin şahit lazım. Onu yıkayıp yıkayıp kullanıyoruz.
Eldiven de çok inceydi. Kendi imkanlarımla eldiven aldım” ifadelerini kullandı. Şirket ise bu iddiaları reddetti. KARİD Başkanı Kut da kargo şirketlerinin acil eylem planı oluşturduğunu, şube ve araçlara maske ve dezenfektan temin ettiğini ve buraların periyodik olarak dezenfekte edilmesi için eğitim çalışmaları düzenlediğini iddia etti.
TÜMSİS Başkanı Kenan Öztürk, kargocuların yaşadığı sorunları şöyle anlattı: “Ekmek parası ile ölüm riski arasında bir tercih yapmaya zorlanıyorlar. Bu tedirginlikle işe gidip geliyorlar. Kendiliğinden tazminatını da bırakarak işi bırakan işçiler var. Çok sayıda işçi bizi arıyor, ‘Maske bulamıyoruz, eldiven bulamıyoruz. 12 saat çalışıyoruz, fazla mesai ücreti alamıyoruz. Bari salgın döneminde 8 saat çalışalım diyoruz, bize kapıyı gösteriyorlar’ diyorlar. ‘Pozitif vakalar çıktı, teste dahi gönderilmiyoruz’ gibi şikayetler geliyor.” Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na iş yerlerini denetleme çağrısı yapan Öztürk “Etkin bir denetim mekanizması olmadığı için işverenler, özellikle örgütsüz yerler çok daha pervasızca davranıyor, kölece çalıştırıyor” değerlendirmesinde bulundu.
FRANSA'DA KORONA İHTİYACI DIŞINDA MALZEME TAŞINMIYOR
Kargo çalışanları başka ülkelerde de çalışma koşullarından şikayetçi. Dünyanın en büyük e-ticaret şirketi Amazon’un yüzlerce çalışanı hafta içinde ABD’de işe gitmeme eylemi başlattı. Fransa’da Amazon, çalışanlarını yeterince korumadığını kaydeden sendikalara karşı açtığı temyiz davasını kaybetti. Mahkeme, şirket sağlık ve güvenlik önlemlerini alana kadar, belirlediği acil ihtiyaç kapsamına girmeyen ürünlerin taşınmasını yasakladı. Bu kuralın ihlâli halinde şirket sipariş başına 100 bin euro ceza ödemekle karşı karşıya. Uluslararası Af Örgütü, Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’a çalışanların çalışma koşulları ile ilgili endişelerini giderme çağrısı yaptı.
