Hükümet ile belediyeler arasındaki ‘bağış toplama’ tartışmasının ardından sergilenen işbirliği örneği yeniden ümit uyandırdı: Cumhurbaşkanı akşam maske takma zorunluluğunu açıkladı, sabah İstanbul ve Ankara belediyeleri yüzbinlerce maske dağıtarak uygulamanın problemsiz yürütülmesini sağladı.
Koronavirüs salgınıyla mücadelede 11 Mart’ta ilk vakanın görülmesinin ardından Kovid-19’a karşı tedbirler de sıkılaştırıldı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, önceki gün yaptığı açıklamada virüsten hayatını kaybedenlerin sayısının 501’e vaka sayısı ise 23 bin 934’e yükseldiğini açıkladı. Vaka sayısının arttığı bu süreçte ‘evde kal’ çağrılarına tam anlamıyla karşılık bulmayınca hükümetten peş peşe kısıtlama kararları geldi. Sosyal mesafenin korunması amacıyla atılan adımların sonuncusuyla birlikte; 30 büyükşehir ile maden faaliyetlerinden dolayı sağlık problemlerinin yoğun olarak yaşandığı Zonguldak’a girişi çıkışlar kapatıldı. 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunanlara yönelik sokağa çıkma yasağı 20 yaşın altındakiler için de geçerli sayıldı. Market ve pazar yeri gibi kalabalık noktalarda maske takmak zorunlu hale getirildi. Kamuya açık alanlarda da kalabalık şekilde bir arada bulunulmayacak. Kişiler arası sosyal mesafe üç adım olacak.
Pandemiye karşı alınan bu kararla birlikte Türkiye genelinde 20 yaş ve altı ile 65 yaş ve üstü için uygulanan sokağa çıkma yasağının yaklaşık 34,4 milyon kişiyi kapsadığı belirtildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2019 verilerine göre Türkiye’de 83 milyon 154 bin 997 kişi yaşıyor. Araç giriş ve çıkışlarının yasaklandığı 30 büyükşehir ile Zonguldak’ta ise 65 milyon 265 bin 543 kişi ikamet ediyor. 1 Ocak 2000 sonrasında doğanlar sokağa çıkamaz” kısıtlamasının kapsamına 26,9 milyon genç giriyor. Daha önce yaklaşık sayıları 7,5 milyonu bulan 65 ve üzeri yaşlardaki vatandaşın sokağa çıkması sınırlandırılmıştı. Böylece Türkiye genelinde yaklaşık 34,4 milyon vatandaşın sokağa çıkması yasaklanmış oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu üç yeni tedbirin ardından İçişleri Bakanlığı konuyla ilgili genelge yayımladı. Devam eden süreçte İstanbul ve Ankara büyükşehir Belediyeleri başta olmak üzere birçok belediye bu kararları uygulamaya koydu. Toplu şekilde bulunulan alanlarda maske takma zorunluluğu, Ankara’da toplu taşıma araçlarında uygulanmaya başlandı. Belediye, hazırlıksız olan vatandaşlar için toplu taşıma araçlarında ücretsiz maske dağıttı. Başkent’te toplu taşıma araçlarını kullanan ve maskesi olmayan yolcular belediyenin dağıttığı maskeleri alarak, araçlara bindi. Kentte ayrıca 20 yaş ve altındakilerin sokağa çıkmasının yasaklanması kararıyla ilgili olarak 20 yaşın altındaki Ankaralıların yolcu kartlarının geçici süreyle kullanıma kapandığı belirtildi. Ayrıca otobüs şoförlerinin yolcularla temasını önlemek amacıyla sürücü kabinleri koruyucu şeffaf plastik malzeme ile kaplandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sözcüsü Murat Ongun, Erdoğan’ın açıklamalarından hemen sonra toplu ulaşım araçlarına maskesiz yolcu alınmayacağını, İBB’nin de maske dağıtacağını belirten bir mesaj paylaştı. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ise toplu taşıma kullanan vatandaşlara 100 bin maske dağıtacaklarını söyledi. İBB’ye ait İETT, OTOBÜS AŞ ve ÖHO otobüsleri ile METRO İSTANBUL AŞ’nin işlettiği bütün raylı sistemlerde ŞEHİR HATLARI AŞ vapurları ile İBB’nin denetimindeki özel yolcu motorlarında yolculara maske dağıtıldı. Yolcuların uygulamadan memnun olduğu görüldü.
Öte yandan İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, bedelli askerlik hizmetini tamamlayanların kentten ayrılabileceğini kaydetti. Yerlikaya, cenazelerin şehir dışına çıkarılması için de kaymakamlıktan seyahat belgesi alınması gerektiğini bildirdi, her cenaze için 4 vatandaş sınırı olduğunu açıkladı.
YÜZDE 54 ÖZEL ARACIYLA DIŞARDA
İstanbul’da günlük dışarı çıkma oranlarında ciddi bir düşüş yaşandı. İBB İstatistik Ofisi’nin yaptığı araştırmaya göre 2-6 Mart tarihleri arasında İstanbulluların yüzde 75,1’i günlük dışarı çıkarken, 23-27 Mart tarihleri arasında bu oran yüzde 16,1’e düştü. Ancak kentte yaklaşık iki buçuk milyon kişi günlük olarak dışarı çıkıyor. Pek çok ülkenin nüfusundan daha fazla olan bu sayı, Türkiye’deki koronavirüs vakalarının yüzde 58,5’ine sahip; bir kişinin hastalığı 16 kişiye bulaştırdığı İstanbul için ciddi risk oluşturuyor. Koronavirüs vakalarından önce İstanbulluların yüzde 15,2’si dışarıya özel araçları ile çıkarken, vakalardan sonra yüzde 54’ünün özel araç tercih ettiği gözlendi. Toplu taşımayı tercih edenlerin oranı vakalardan sonra yüzde 41,5’dan yüzde 20’ye düştü.
ÜÇ BÜYÜKŞEHİRDE 9.3 MİLYON KİŞİ SOKAĞA ÇIKAMAYACAK
Vaka sayısının en çok görüldüğü İstanbul’da 20 yaş ve altında 4 milyon 680 bin 607, 65 yaş ve üzerinde ise 1 milyon 79 bin 196 kişi bulunuyor. 15,5 milyon nüfusa sahip İstanbul’da yaklaşık 5,8 milyon kişinin sokağa çıkması yasaklanmış oldu. Vaka sayısında ikinci sırada yer alan İzmir’de ise 20 yaş ve altında 1 milyon 143 bin 236 kişi, 65 yaş ve üzerinde ise 493 bin 673 vatandaş yaşıyor. 4,4 milyon nüfusa sahip İzmir’de yaklaşık 1,6 milyon vatandaş sokağa çıkamayacak. Türkiye’nin en kalabalık ikinci şehri olan olan Ankara’da ise 20 yaş ve altında 1 milyon 667 bin 411, 65 yaş ve üzerinde ise 486 bin 783 kişi var. 5,6 milyon nüfuslu başkentte yaklaşık 2,2 milyon kişinin sokağa çıkması kısıtlanmış oldu.
ELDİVENSİZ PAZARCIYA, 20 YAŞIN ALTINA 392 LİRA CEZA
Daha önce 65 yaş ve üstü vatandaşlara yönelik kısıtlama kararına ihlal halinde yapılan işlemler bu kez gençlere uygulandı. Kahramanmaraş’ta 18 yaşındaki C.O., babasının kullandığı otomobilin arka koltuğunda otururken yaşının 20’nin altında olması nedeniyle araçtan indirildi. 392 TL idari para cezası kesilen genç, çalıştığını ve işyerine çalışma belgesini almaya gittiğini söyledi. İstanbul Pendik’te Cumartesi pazarında zabıta ekiplerinin uyarılarını dikkate almayan, eldivensiz çalışan pazarcılara ve yaşı 20’den küçük olanlara cezai işlem uygulandı. Pazara eldivensiz şekilde girmek isteyenler de uyarıldı. Alışverişe çıkan 65 yaş üstü vatandaşlar ise pazardan çıkartıldı. Üsküdar iskelesinde ise maskesi olmayan vatandaşların geçişine izin verilmedi.
Çorum’da yaşları 9 ile 14 arasında değişen ayakkabı boyacısı kardeşler polis tarafından evlerine götürüldü.
ORGANİZE İHMALKARLIK: KONTROLDEN WHATSAPP'LA KAÇIYORLAR
Salgının yayılmasını engellemek amacıyla sıkı tedbirler alınsa da bilinçsiz vatandaşlar, tüm önlemleri hiçe saymaya devam ediyor. Son olarak Rize Valisi Kemal Çeber, karantina uygulanan kentte yapılan organize ihmali açıkladı. Çeber, kontrol noktalarını aşmak isteyenlerin, aralarında oluşturdukları WhatsApp grupları ile haberleştiklerinin tespit edildiğini açıkladı. Çeber “Şu köyden geçin orada uygulama yok veya varış noktasına 2 saat kala şu ilacı için, ateşiniz düşüyor, kontrole yakalanmıyorsunuz’ gibi örnekleri maalesef görüyoruz. Bir taraftan da bunlarla mücadele ediyoruz” dedi.
JANDARMA İSTANBUL'U 26 NOKTADAN KAPATTI
30 büyükşehir ile Zonguldak’ı kapsayan genelgeden sonra İstanbul’da giriş-çıkışlar jandarma ve polis tarafından 26 noktadan kesildi. Deniz sınırları çıkış ve yaklaşma suları da sahil güvenlik tarafından tutuldu. Tuzla D-100’de kilometrelerce araç kuyruğu oluştu. Trafik polisi ekipleri denetim noktasına gelen araçlarda bulunanlara seyahat izin belgesi, çalışma ve ikametgah belgeleri sordu. Belgesi olmayan vatandaşların şehirden çıkışına izin verilmedi, araçlar yan yoldan İstanbul’a döndürüldü. İçişleri Bakanlığı, hangi durumlarda ‘seyahat kısıtlaması için istisnalar’ getirileceği ile ilgili valiliklere ek bir genelge daha gönderdi. Buna göre; tedavi olduğu hastaneden taburcu olanlar, kendisi veya eşinin vefat eden birinci derece yakınının cenazesine katılmak için seyahat edecek olanlar, bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelen ve kalacak yeri olmayanlar, askerlik hizmetini tamamlayanlar, cezaevlerinden salıverilenler valilik/kaymakamlıklardan seyahat izin belgesi alabilecek.
PSİKOLOJİK ETKİYE İKİNCİ BİLİM KURULU
Koronavirüs salgınına karşı atılacak adımlar kapsamında kurulan Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu üyesi, 25 günlük süreçte toplumu pandemiye ilişkin bilgilendirdi. 26 kişiden oluşan kurul üyeleri, düzenli olarak toplanarak hükümete tavsiye niteliğinde kararlar aldı. 10 Mart’ta kurulan kurulun üyeleri yaptıkları uyarılarla salgına karşı bilinç oluşturmaya çalıştı. Koronavirüsin her alandaki etkileri tartışılırken, farklı konu başlıklarını masaya yatıracak yeni kurulların kurulması çağrıları geldi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da bu yönde bir adım atılacağını açıkladı. Koca “Önümüzdeki günlerde daha çok vakaların konuşulduğu, sayıların konuşulduğu bir dönemden farklı olarak psikolojik yönü, sosyolojik yönü, istatistiki boyutlarıyla, din sosyolojisi boyutlarıyla farklı bir ekibin, bir kurulun oluşacağı hazırlık içindeyiz. Bu anlamda yeni süreçte olabilecek etkileri, travmayı da gündemde tutabilecek ikinci bir kurulun duyurusu da yapılmış olacak. Hazırlıklarına başladık” diye konuştu. Koca, yaptığı paylaşımda ise şu görüşleri paylaştı: “Önümüzdeki günlerde salgını ve tedbirleri çok farklı yönlerden ele alacağımız, Bilim Kurulu’na benzer, niteliği ayrı ikinci bir Bilim Kurulu kurmuş olacağız. Olayın psikolojik, sosyolojik, istatistiksel boyutları değerlendirilecek. Yeni yaklaşımlar arayacağız.” -KARAR
