Filistin sineması tarihi bir başarıya imza attı, 2025 Oscar Ödülleri’ne üç filmi birden aday gösterildi. Rashid Masharawi’nin filmlerini Gazze’de çeken 22 Filistinli yönetmenin çalışmalarını bir araya getirdiği ‘Sıfır Noktasından’, Yuval Abraham ve Basel Adra’nın Batı Şeria’daki yerleşimcilerin şiddetini konu alan ‘Başka Ülke Yok’ belgeseli ve Muhammed El-Muganni’nin İsrail kontrol noktasından geçmeye çalışan bir gencin hikayesini anlattığı ‘Yafa’dan Portakal’ üç ayrı kategoride Oscar’a yürüyor.
SALİHA SULTAN
Gazze’de devam eden yıkımın ortasında Filistin sineması tarihi bir başarıya imza attı, 2025 Oscar Ödülleri’ne üç Filistin filmi birden aday gösterildi. Filistinli sanatçıların 7 Ekim 2023’ten beri bütün dünyada İsrail lobisinin baskısıyla global etkinliklerden dışlandığı bir iklimde, Filistin halkının hikayesini anlatan üç yapımın Oscar kısa listelerine girmeyi başarması büyük bir sürpriz oldu.
GAZZE’DE ÇEKİLEN 22 KISA’DAN OLUŞAN ‘FROM GROUND ZERO)
Bu yapımlardan ilki olan ‘Sıfır Noktasından’ (From Ground Zero) ‘Uluslararası Uzun Metraj Film Kategorisi’nde Oscar listesinde. Film, Filistinli yönetmen Rashid Masharawi’nin Kasım 2023’te Gazze’deki filmleri ve film yapımcılarını desteklemek amacıyla kurduğu Masharawi Fonu’nun ilk projesi. Filmlerini İsrail’in son 14 aydır devam eden saldırılarının sürdüğü Gazze’de çeken 22 Filistinli yönetmenin çalışmalarını bir araya getiren film, Filistin halkının yaşadıklarını bazen komik bazen acı hikayelerle anlatıyor.
Rashid Masharawi
Masharawi’nin projesi, bu yıl Cannes Film Festivali’ne seçilmiş, ardından organizatörler tarafından siyasi gerekçelerle çıkarılmıştı. Yönetmen Masharawi bu ayrımcılığın ardından protesto amacıyla festivalin yanı başında gösterim düzenledi, filmi Cannes’e gelen herkese bir şekilde izletti. Ekim 2024’te Türkiye prömiyerini yaptığı Uluslararası Dostluk Film Festivali’nde izlediğim ‘Sıfır Noktasından’, her karesinde İsrail saldırılarının yıkımından etkilenenlerin acısını ve umudunu yakalıyor, Filistin halkının kuşatma altındaki yaşamını izleyiciye aktarıyor.
YERLEŞİMCİ İSRAİL ŞİDDETİNİ ANLATAN ‘NO OTHER LAND’
Oscar listesindeki ikinci film de, İsrailli Yuval Abraham ve Rachel Szor ile Filistinli Basel Adra ve Hamdan Ballal’ın yönettiği, Batı Şeria’daki yerleşimcilerin şiddetini konu alan Norveç-Filistin ortak yapımı ‘Başka Ülke Yok’ (No Other Land) belgeseli. ‘
Belgesel Uzun Metraj Film’ kategorisinde yer alan yapım, bu yıl 74. Berlin Film Festivali’nde ve Avrupa Film Ödülleri’nde ‘En İyi Belgesel Ödülü’nü kazanarak dikkati çekti. Yerleşimci İsrail’in şiddetini ve Filistinlilerin Batı Şeria köylerinden sürülmesini konu alan yapım, İsrail yönetimine eleştirel bir bakış açısı sunuyor.
Yuval Abraham ve Basel Adra
KONTROL NOKTASINI AŞMAYA ÇALIŞAN BİR GENCİN HİKAYESİ: AN ORANGE FROM JAFFA
Listede yer alan diğer bir yapım da, Gazze doğumlu yönetmen Muhammed El-Muganni’nin Filistin-Polonya-Fransa ortak yapımı ‘Yafa’dan Portakal’ (An Orange from Jaffa) adlı kısa filmi. ‘En İyi Canlı Aksiyon Kısa Film’ dalında kısa listeye giren filmi geçen yaz Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği Türkiye Kültür Yolu Festivali’nin Şanlıurfa, Trabzon duraklarında düzenlenen ‘Filistin Direniş Sineması’ gösterimlerinde izlemiştim. Film, Fransa’da kısa film dünyasının önemli organizasyonu Clermont-Ferrand Uluslararası Kısa Film Festivali’nde ‘Uluslararası Grand Prix’ ödülüne layık görüldü. 27 dakikalık film, genç bir Filistinlinin Batı Şeria’daki İsrail kontrol noktasından kendisini geçirebilecek bir taksi arayışı üzerinden, bölgedeki gençlerin karşılaştığı zorluklara ışık tutuyor.
Filistin sineması Oscar Ödülleri’ne ilk kez 2003 yılında, yönetmenliğini Elya Süleyman’ın yaptığı ‘Kutsal Direniş’ (Divine Intervention) filmi ile başvurdu. Ardından Hany Abu Assad’ın ‘Vaat Edilen Cennet’ filmi 2005’te, ‘Ömer’ filmi de 2014’te aday oldu. Oscar ödülleri her ne kadar politik görülse de, bu yıl üç yapımın birden kısa listelere girmesi, dünyanın dikkatinin İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana çoğunluğu çocuk ve kadın 45 binden fazla can kaybına yol açan katliamlarının yol açtığı insani krize odaklanması için büyük bir fırsat sunuyor. ‘From Ground Zero’, ‘No Other Land’ ve ‘An Orange from Jaffa’ 17 Ocak’ta açıklanması beklenen nihai adaylar arasında yer almasa da, Filistin sinemasının kısa zamanda kat ettiği bu başarı İsrail’in Filistin halkına dünyanın gözü önünde uyguladığı soykırım sırasında yaşanan acıların sinema yoluyla anlatılmasının önemini de bir kez daha hatırlatıyor.
Muhammed El-Muganni
NETENYAHU’NUN YOLSUZLUK SORGUSU DA KISA LİSTEDE
Oscar kısa listelerinde Başbakan Binyamin Netanyahu ve ailesinin kapsamlı bir yolsuzluk soruşturması kapsamında polis tarafından sorguya çekilmesinin sızdırılan görüntülerini içeren ‘Bibi Dosyaları’ (The Bibi Files) adlı belgesel de dikkati çekiyor. Amerikalı Oscar ödüllü yönetmen Alex Gibney’nin bu ay ilk kez hakim karşısına çıkan Netenyahu’nun yolsuzluklarını ifşa ettiği bu yapım, ‘Belgesel Uzun Metraj Film’ kategorisinde Oscar kısa listesinde. Film, yolsuzluk davası üzerinden Netanyahu’nun iktidarda kalmak için yapabileceği her türlü hukuksuzluğa ışık tutuyor. Netenyahu’nun kimsenin görmemesi için bütün gücünü kullandığı görüntüleri içeren film, eylül ayında birçok ülkede gösterildi ancak İsrail’de yasaklandı. İsrailler filmi internet üzerinden gizli kaçak izledi.
