Türk popunun ‘Minik Serçe’si Sezen Aksu, 30 albüm ve 21 singledan oluşan müzik kataloğunu 18 milyon dolara (695 milyon TL) Universal Music Group’a (UMC) devretti.
SALİHA SULTAN
Anlaşma büyük yankı uyandırdı. Sanatçının birçok hayranı rakamı beğenmedi, UMC’nin Bob Dylan’ın haklarını 2020’de 400 milyon dolara satın aldığını hatırlattı. Durumu KARAR’a değerlendiren sektör profesyonelleri ise dünya çapında bir sanatçı olan Aksu’nun eserlerine biçilecek her değerin az olduğunda hemfikir.
Türkiye’nin dünya çapında sanatçısı Sezen Aksu, 30 albüm ve 21 singledan oluşan müzik kataloğunu 18 milyon dolar (yaklaşık 695 milyon TL) karşılığında Universal Music Group’a (UMC) devretti. Aksu’nun yaptığı anlaşma büyük yankı uyandırırken, söz konusu rakam sosyal medyada tartışma yarattı. Anlaşmayı yetersiz bulan ekonomist Prof. Dr. Özgür Demirtaş, “Son derece düşük bir fiyat. Sezen Aksu bunun çok daha ötesinde bir sanatçı. Danışmanlığını kim yaptı ise büyük fiyasko” dedi. Sanatçının birçok hayranı da rakamı az buldu, UMC’nin Bob Dylan’ın haklarını 2020’de 400 milyon dolara satın aldığını hatırlattı. Birçok kişi de spor dünyasındaki uçuk transfer bedellerini örnek gösterdi. Tepkilerin ardından konuyu müzik sektörünün profesyonellerine, müzik yazarlarına ve sanatçılara sorduk. Görüşlerde, Sezen Aksu’ya bir değer biçilemeyeceği fikri öne çıktı.
MANEVİ HAKLARINI SATMADI, RAKAM DA DEDİKODU
Esen Müzik Sahibi Oktay Bakırcıoğlu: Manevi anlamda tabii ki az bu konuşulan rakam. Ancak bu konuda insanların bilmediği şu var, Sezen Aksu sadece SN Müzik şirketindeki yapımcı haklarını sattı. Yani CD ve plakların ayrıca dijitalden yapımcı haklarının gelirinin toplanması. Manevi haklarını, eser haklarını ve yorumcu haklarını satmadı. Yasalara göre bizim sanatçılarımız zaten manevi haklarını satamazlar. Konuşulan rakam da şu an sadece dedikodu, basın bültenlerinde resmi olarak açıklanmadı, gizli bilgidir bunlar zaten. Dikkat ederseniz, Universal Music Türkiye Genel Müdürü Nazan Hacıgüzeller’in açıklamasında rakam belirtilmiyor. Şu an şirket satın almaları aktif durumda, bu tarz satın almalarda işin matematiğine ve emsallerine bakmak lazım. Yıllık gelirde DMC satışı emsaldir piyasada. Bu yıllık geliri yedi ya da dokuz ile çarpmak gibi hesaplar yapılır. Özellikle yabancı şirketler hesabını yapmadan yanlış bir iş yapmaz. Rakamlar bilinmez, gizlilik sözleşmeleri imzalanır, açıklamak zorunda da değiller. UMC müthiş bir iş yaptı bana göre, param olsa ben de Sezen Aksu’nun haklarını almak isterdim. Türkiye’nin en büyük sanatçılarından biri, böyle bir ismin kataloğunun alınması büyük iş yaptığını gösterir. Sezen Aksu da artık belli bir yaşına gelmiş bir isim. Parayı mirasçılarına bırakmak yerine belki başka yerde değerlendirmek istediği için satmış olabilir.
ALACAĞI PARA LİTERATÜRÜNÜ KARŞILAMIYOR
Müzisyen, Müyobir Başkanı Burhan Şeşen: 18 milyon dolar, Sezen Aksu literatürüne bakınca bana göre tabii ki az. Bana göre Sezen Aksu’nun şarkıları 1 milyar dolara da gitse, yine az. Şahsen, hayatımızı böyle sürdürdüğümüz halde gittiğimiz işlerde menajerlerimize kaşeler verilmesini, yani hala bu işin maddi karşılığı olmasını tuhaf bulan biriyim. Çünkü duygularımızı anlatıyoruz. Sezen Aksu da duygularını, duygularımızı inanılmaz güzel anlatan bir sanatçı. Hepimizin duygularına tercüman oluyor. Bana göre Sezen Aksu’nun alacağı her para azdır.
ÜLKEMİZİN GERÇEK STARINA YETERSİZ OLDUĞU AŞİKAR
Stüdyo İmge-Müzik Yazarı Levent Erseven: Ülkemizin; yaşayan gerçek starı, yaşıtlarımın unutamayacak kadar anılarını dolduran, Türkçe Pop’un ‘söz’ünü değiştirmiş ve yetmez, Dünya müziğinde de yeri olan Sezen Aksu’nun aldığı bu rakamın çok az olduğu aşikar. Ama bilmediğimiz ek maddeler olabilir. Mesela, her çalma ve indirme için de telif alacak olabilir. Bu transfer ücretidir belki de. Anlaşmanın maddelerini açıklamamış Universal. Ya da vergi mevzuları olabilir!
BU RAKAM DÜNYAYA TÜRK MÜZİĞİNİN ÖNEMİNİ YANSITMAZ
Müzik Yazarı Atakan Metin: Sezen’in aldığı telif bedeli 180 milyon dolar olsaydı, bu konuşmaya değer olurdu. Sezen Aksu, müzik dünyasının patroniçesi, yıllarca ondan bir eser almak için uğraşmış bütün müzisyenlerimiz. Öte yandan, endüstrileşen müzik dünyası belli bir süre sonra rakamları belirlemeye başlıyor. Bu ülkede telifler uzun yıllar Sezen Aksu’nun, Orhan Gencebay’ın ağzından çıkan rakamlarla belirlendi mesela. Sezen’in eseri üç lira ise yeni çıkan birininki üçte biri dahi değildi. Yani Sezen Aksu, ülkemizin müzik endüstrisinin de patroniçesidir. Sadece ülkemizin değil, Türki cumhuriyetleri de katabiliriz buna. Haklarının bedeli en az 180 milyon dolar olmalıydı. Çünkü bu rakamın sosyo ekonomik yönüne de bakmak lazım. Bu bedel, Türkiye’deki mevcut enflasyona göre mi değerlendirilmeli, dünya müzik endüstrisine göre mi? Önemli soru bu. Sezen Aksu değerlidir ama 18 milyon dolar ile müziği artı bir değer kazandı mı? Yani Türk müziği bu rakamla bir değer kazandı mı? Tartışılır. Bana göre kazanmadı, daha yüksek bir rakam olmalıydı ki değeri dünyada da anlaşılsın. Ayrıca, Sezen’in Spotify, MÜYOBİR, MESAM gelirlerine bakıldığında 18 milyon doların PR’ı yapılamayacak, üzücü bir rakam olduğu da görülebilir.
DEĞERİNİ TESPİT ETMEK KİMSENİN HADDİ DEĞİL
Müzisyen-Yazar Ekrem Ataer: Müziğin madde ile ifade edilmesi noktasından ömrü boyunca uzak durmuş, akçeli konulara asla girmemiş biriyim. Ne endazesini bilirim ne narhını. 18 milyon dolar çok büyük bir rakam gibi de, çok düşük bir rakam gibi de... Yani rakam üzerine bir şey söylemem mümkün değil ama Sezen Aksu’nun endazesini ölçmek ne benim ne de her hangi bir şirketin haddidir. Sezen Aksu bizim kültür iklimimize son derece katkıda bulunmuş önemli bir sanatçıdır. Kıymetinin bu şekildeki telif noktasındaki köşe kapmacalarla belirleneceğine değil toplumun verdiği değer ile ölçülmesinin daha doğru olduğuna inananlardanım. Bir rakam belirlenecekse bunu belirleyecek olan da yalnız Sezen Aksu’nun bizatihi kendisidir. Kendisi hayata tevazu ile yaklaşan birisidir o yüzden bu sorulduğunda mutlaka minumum seviyede olacaktır. Özetle, Sezen Aksu’nun değerini tespit etmek kimsenin haddi değildir.
ESERİNİN SAHİBİ SANATÇININ KENDİSİ OLMALI ŞİRKETLERE SATMAMALI
Baba Zula Kurucusu ve Solisti Murat Ertel: Yurt dışında bir akım var, bir takım sanatçılar kataloglarını şirketlere satmaya başladılar. Ben sanatçı bir aileden geliyorum ve bu akımdan hoşlanmıyorum. Bir sanatçı olan babam Mengü Ertel eserlerini satmadı. Koleksiyonu bazı arkadaşlarında, müzelerde ya da koleksiyonlarda duruyor. Sanatçının kendi eserlerinin sahibi olması gerektiğini düşünüyorum. Şirketlere satılmamalı. Bazı insanlar kağıtlara ve rakamlara önem veriyor. Ben başka türlü kağıtlara önem veriyorum. Sanatçının bir kağıdın üzerine çizilmiş eseri bana göre paradan daha değerlidir... Böyle bir piyasa gerçeği de var tabii artık ve yanlış bulduğum özellikle müzik endüstrisi adına haksızlık üreten yönleri var. Şirketler sanatçıların eserlerini, sanatsal görünürlüklerini bile satın alarak gelecekte o sanatçıların üretmediği eserleri bile üretebilecekler görünüyor. Ve maalesef bu tür şirketleri kendi ellerimizle besliyoruz.
