İşyerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak tarzda, işveren tarafından kendi kararıyla veya bir kuruluşun verdiği karara uyarak, işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına lokavt denir. İşte, TDK'ya göre lokavtın anlamı...
Lokavtın uygulanması halinde, üretim veya satışa yönelik olmamak şartıyla niteliği bakımından sürekli olmasında teknik zorunluluk bulunan personel ile güvenlik elamanları dışında hiçbir işçi çalıştırılamıyor. İşveren, bu sürede başka işçi de alamıyor. İşçilerin iş sözleşmeleri ise grev ve lokavt süresince askıda kalıyor. Grev ve lokavt süresince iş sözleşmeleri askıda kalan işçilere bu dönem için ücret ve sosyal yardımlar ödenmezken, SGK primleri de yatırılmıyor.
LOKAVT NE DEMEK?
Greve çıkan işçileri işverenin topluca işten uzaklaştırmasına 'lokavt' denir. Lokavt işçilerin işten çıkarılması değil, işveren tarafından çalıştırılmamasıdır.
Lokavt süresince işçilerin iş sözleşmeleri askıda kalır. 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasası'na göre lokavt; işyerinde faaliyetin tamamen durmasına neden olacak tarzda, işveren veya işveren vekilinin kendi teşebbüsü ile veya bir işveren kuruluşunun verdiği karara uyarak işçilerin topluca işten uzaklaştırılmalarıdır.
LOKAVT KARARI YASAL MIDIR?
Toplu iş sözleşmesi sırasında uyuşmazlık çıkması ve işçi sendikası tarafından grev kararı alınması durumunda bu yasa hükümlerine uygun olarak yapılan lokavta, 'yasal lokavt', yasal koşullar gerçekleşmeden yapılan lokavta, 'yasa dışı lokavt' denir.
1961 Anayasası'nda yer verilmeyen lokavt kurumuna 1982 Anayasası'nda yer verildi. Lokavt grev gibi uluslararası kabul gören ve hak olarak kabul edilen bir uygulama değildir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) grevi bir hak olarak kabul ederken lokavta yer vermemiştir.
HANGİ MESLEKLERDE LOKAVT KARARI ALINAMAZ?
2822 Sayılı Yasa'ya göre şu mesleklerde lokavta başvurulamaz:
* Can ve mal kurtarma işlerinde
* Cenaze ve tekfin işlerinde
* Su, elektrik, havagazı, termik santralleri besleyen linyit üretimi, tabi gaz, petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı
* İlaç imal eden işyerleri hariç olmak üzere, aşı ve serum imal eden müesseselerle, hastane, klinik, sanatoryum, prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde
* Eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevlerinde
* Mezarlıklarda
* Mili Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından doğrudan işletilen işyerlerinde.
Savaş halinde genel veya kısmi seferberlik süresince grev, lokavt yapılamaz. Yangın, su baskını, toprak veya çığ kayması veya deprem gibi hayatı felce uğratan felaketler hallerinde Bakanlar Kurulu, bu hallerin vuku bulduğu yerlerle sınırlı olmak üzere ve bu halin devamı süresince yürürlükte kalmak üzere gerekli gördüğü işyeri veya işkollarında grev ve lokavt yasağı kararı alabilir. Yasağın kaldırılması da aynı usule tabidir.
Başladığı yolculuğu yurt içindeki varış mahallerinde bitirmemiş deniz, hava, kara ulaştırma araçlarında grev ve lokavt yapılamaz.
