Boyutları milimetrenin binde birinden birkaç milimetreye kadar değişen mikroplastikler günümüzde gıda, içme suyu ve solunan hava dahil olmak üzere çevrenin hemen her alanında bulunuyor. Daha önce yapılan çalışmalar bu parçacıkların kan dolaşımına girebildiğini ve hayati organlara kadar ulaşabildiğini ortaya koymuştu. Mikroplastikler; hormonal dengesizlikler, üreme sorunları, nörolojik etkiler, kanser ve kalp rahatsızlıklarıyla ilişkilendiriliyor.
Kalp hastalıkları açısından ise bugüne kadar temel soru, mikroplastiklerin damar hasarına doğrudan mı yol açtığı yoksa yalnızca mevcut hastalıklara mı eşlik ettiğiydi. Kaliforniya Üniversitesi Riverside Kampüsü’nde biyomedikal bilimler profesörü olan Changcheng Zhou’nun yürüttüğü ve Environment International dergisinde yayımlanan çalışma, bu belirsizliğe önemli bir yanıt sunuyor. Zhou, çalışmanın mikroplastiklerin kardiyovasküler hastalıklara doğrudan katkıda bulunabileceğine dair şimdiye kadarki en güçlü kanıtlardan birini sağladığını ifade ediyor.
10 MİLİGRAM MİKROPLASTİK VERİLDİ
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, araştırmanın dikkat çeken bulgularından biri de cinsiyete bağlı etki oldu. Mikroplastiklerin erkeklerde damar hasarını artırdığı, dişilerde ise aynı etkinin görülmediği belirlendi. Bilim insanları, bu farkın kadınlarda bulunan bazı koruyucu biyolojik mekanizmalarla ilişkili olabileceğini ve bunun gelecekteki çalışmalar için önemli bir ipucu sunduğunu belirtiyor.
Çalışmada, damar sertliği geliştirmeye genetik olarak yatkın fareler üzerinde deneyler yapıldı. Hem erkek hem de dişi farelere, sağlıklı bir insanın tüketebileceği düzeye benzer düşük yağlı ve düşük kolesterollü bir beslenme programı uygulandı. Buna ek olarak farelere dokuz hafta boyunca, vücut ağırlıklarının kilogramı başına yaklaşık 10 miligram mikroplastik verildi.
ÖZELLİKLE ERKEK FARELERDE BELİRGİN DAMAR HASARI GELİŞTİ
Araştırmacılar, kullanılan mikroplastik miktarının insanların kirlenmiş yiyecekler ve içme suyu yoluyla maruz kalabileceği seviyeleri yansıtacak şekilde belirlendiğini vurguladı. Deney süresince farelerde kilo artışı ya da kolesterol yükselmesi görülmedi; hayvanlar zayıf kalmaya devam etti. Buna rağmen, özellikle erkek farelerde belirgin damar hasarı gelişti.
Uzmanlar, bu bulguların mikroplastik kirliliğinin yalnızca çevresel değil, aynı zamanda ciddi bir halk sağlığı sorunu olabileceğine işaret ettiğini belirtiyor. Araştırma, mikroplastik maruziyetinin uzun vadeli kalp sağlığı üzerindeki etkilerinin daha kapsamlı biçimde incelenmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
