Sultan Abdulhamid döneminde yapılan, İstanbul’un endüstriyel tarihinin önemli binalarından Bomonti Bira Fabrikası’nın Diyanet’e devredilen bölümlerinin yıkımı başladı. Süren davalara rağmen yıkımın başlamasına itiraz eden Şehir Plancıları Odası İstanbul Başkanı Akif Burak Atlar “İstanbul’un bir endüstri mirası daha beton ve ihale aşkıyla kurban ediliyor” dedi.
SALİHA SULTAN-KARAR
Diyanet’e devredilen ve yıkılarak yerine mescit, yurt ve otopark yapılması planlanan tarihi Bomonti Bira Fabrikası’nın kalan binalarının, süren davalara rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ruhsatıyla yıkımına başlandı.1890 yılında Sultan Abdulhamit döneminde Feriköy’de kurulan ve semte adını veren Bomonti Bira Fabrikası ve ona ait binalar 1998 yılında İstanbul 1 No’lu Koruma Kurulu tarafından ‘korunması gereken kültür varlığı’ statüsüne alınarak tescil edilmişti. Karar, 13 Haziran 2019’da Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından bozularak kalan ‘Eski Malt Binası’, ‘Eski Silo’, ‘Eski Arpa Temizleme Binası’ ve ‘Eski Kazan Dairesi’ binaları Diyanet İşleri Başkanlığı’na tahsis edilmişti. Kurul ayrıca 13 Haziran tarihinde aldığı kararla da mimar Halil Onur’un tescilli yapıların bulunduğu alana ilişkin hazırladığı ve içinde ‘mescit, yurt, sergi salonu ve katlı otopark’ bulunan projeyi de uygun bularak, söz konusu taşınmazların söküm ve yıkımına da izin vermişti. Kararın ardından, Mimarlar Odası ve Şişli Belediyesi birlikte hareket ederek devri yargıya taşımıştı.
BETON VE İHALE AŞKINA KURBAN EDİLDİ
Davalar sürerken, dün Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Akif Burak Atlar, sosyal medya hesabından konuyla ilgili olarak dikkat çekici bir paylaşımda bulundu. Atlar, “Diyanet’e devredilen Bomonti Bira Fabrikası’nın binaları süren davalara rağmen Belediye’yi devre dışı bırakan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ruhsatıyla yıkılıyor. İstanbul’un bir endüstri mirası daha Siyasal İslamın hegemonya inşasına, beton ve ihale aşkıyla kurban ediliyor” diyerek, yıkımın başladığını gösteren bir fotoğraf paylaştı. Atlar’ın paylaşımını alıntılayan oyuncu Sumru Yavrucuk ise yıkımı “Yıldız Kenter’in hayalleri tek tek yıkılıyor. Bu fabrikanın ileride konservatuara dönüştürülmesini çok arzu etmişti. Kalbinde kelebekler uçuşarak anlatmıştı bizlere. O zaman kelebeklere inanan gençlerdik. Yüreğimize öküzler sonradan oturdu” yorumuyla takipçilerine duyurdu.
İLK MODERN TESİSİMİZİN BAŞINA GELENLER
1890’da Feriköy’de bir bira fabrikası kuran İsviçreli Bomonti kardeşler, 1902’de işletmelerini bir dönem İstanbul Tekel Bira Fabrikası denilen Bomonti Bira Fabrikası’na taşıdılar. 1912’de Bomonti Nektar Şirketleri birleşerek Bomonti-Nektar Birleşik Bira Fabrikaları şirketini kurdu. Fabrika 1938’de Tekel’in yönetimine girdi. Tekel tarafından bira fabrikası olarak kullanılan bina, 1991’de boşaltıldı. Binalar 1998’de koruma kurulunun kararıyla ‘korunması gereken kültür varlığı’ statüsüne alındı. Uzun yıllar atıl durumda kalan yapı için 2003’te harekete geçen Şişli Belediyesi, burayı bir kültür merkezi alanına dönüştürmek için proje hazırlasa da, hayata geçiremedi. Fabrika arazisinin bir bölümü, Ekim 2006’da Kültür ve Turizm Bakanlığının Turizm Yatırımcılarına Kamu Arazisi Tahsis Şartnamesi, yani yap-işlet-devret modeli çerçevesinde ihaleye çıkarıldı. ‘Bomonti Turizm Merkezi’ ihalesini 60 milyon liraya IC Holding aldı. IC Holding’e 49 yıllığına kiralanan arsaya, 814 oda ve özel daireleri de içinde barındıran, bugün tarihi binanın ana yapısının üstünde yükselen Hilton İstanbul Bomonti oteli yapıldı. Tarihi binanın kalan yapıları da 1993’te alınan karar bozularak Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredildi.
