Kayıtlı verilerden izah edeceğim.
Sosyal Güvenlik Kurumu-SGK verilerine göre; Ocak 2022’de 15 milyon 941 bin çalışanın ortalama brüt ücreti 7.734 TL. Şubat 2022’de ise 15 milyon 996 bin çalışanın brüt ücreti 7.628 TL.
2022 yılı ilk iki aylık ortalama brüt ücret 7.681 TL.
Bu brüt ücret ortalamasına göre iki aylık ele geçen ortalama net ücret 6.167 lira.
***
İstanbul Ticaret Odası-İTO Nisan ayı fiyat artışlarını açıkladı. Nisan 2021’e göre bu yılın nisan ayında fiyatlar ortalama %79,97 artış göstermiş. Gıda fiyatları ise %84,4 artışla çok daha can yakıcı durumda.
Oysa SGK verilerine göre, geçen yılın ilk iki ayında 5.440 TL olan ortalama brüt ücret bu yılın ilk iki ayında yüzde 41,2 artışla 7.681 TL’ye çıkmış. Ücret artışının nerede ise iki katı seviyesinde fiyat artışı var.
Çalışanlar resmen enflasyon canavarına yedirilmiş durumda.
Bu şartlarda geçinmek olağanüstü bir başarı. Ücretlerin fiyat artışlarının çok ama çok gerisinde kaldığı bir dönem yaşanıyor.
***
Türk-İş nisan ayında açlık sınırını açıkladı. 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapılması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 5.323,64 TL.
Bunu şu şekilde hesaplayalım mı? Nisan ayı açlık sınırının ilk 2 aylık net ücrete ortalaması nedir?
2022 yılı: 5.323,64/6.167 = %86,3
2021 yılı: 2.767,15/4.161=%66,5
Veya şöyle ifade edeyim: Geçen yıl nisan ayından bu yıl nisan ayına açlık sınırı %92,4 artışla 2.767 liradan 5.323 liraya çıkıyor. Oysa ortalama brüt ücret sadece %41,2 artışta kalıyor. Ve net ücret artışı da sadece %48,2.
Ya da bir başka ifade ile olayı izah edelim: Geçen yıl bu dönemler ortalamasına göre ortalama net ücretin yüzde 33,5’i olan 1.394 TL açlık sınırından arda kalan kısımdı. Bu yıl ise aynı dönemlere göre ortalama net ücretin sadece ve sadece %13,7’si olan 843 lira açlık sınırından arda kalan kısım oluyor.
Bakınız ücret artışına rağmen 1 çalışanın ortalama ücretinden kalan kısım 1.394 liradan 843 liraya düşmüş durumda.
Şimdi kendinize sorun bakalım: Bu ücrete, bu yaşam koşullarına göre çalışmak ister misiniz? Sadece açlığınızı gidermek için yaşamak ve çalışmak nasıl bir hayattır?
***
Merkez Bankası konut fiyat endeksine göre şubat ayında Türkiye’de m2 fiyat 8.640,42 TL. Konut fiyatı brüt alan üzerinden hesaplanıyor.
Gelin bunu brüt ücretle hesaplayalım.
Şubat ayı brüt ücret 7.734 TL ve Şubat ayı konut fiyatı (m2) 8.640,42 TL
Bir aylık brüt ücret ile sadece 88,3 cm2 konut alabiliyorsunuz. Geçen yıl şubat ayında alınan 5.370,60 TL brüt ücretle tam 132,5 cm2 brüt konut alınabiliyordu. 2019 yılı ortalamasına göre konut alım gücü 143,6 cm2 iken artık bu oran 88,3 cm2’ye düşmüş oldu.
***
Kısaca tekrar edelim.
Artan gıda fiyatları yüzünden beslenme ve artan konut fiyatları yüzünden barınma ihtiyacını bile karşılayamayacak duruma gelen bir çalışma hayatımız oluştu.
Fakirlik öyle bir aşamaya geldi ki; resmen açlık gidermek noktasına gelindi. Açlık dışında kalan para daha yılın başında sadece 843 TL. Oysa bu para ile kira mı ödenecek, yoksa evlat mı eğitilecek?
***
Bugün ülkemiz maalesef çalışma ile bir varlık edinme ihtimalini kaybetmiş duruma geldi. Sanırım geriye tek bir seçenek kalıyor: Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne bile sıçrayan hırsızlık yaşandığına göre...
Acaba haksızlık bu işin neresinde?
