Geçen pazar yazımda, paradigmaların değişmesini ele almıştım. Kamuoyuna hâkim, dünyanın nasıl işlediği görüşlerinin… Ana fikir, müdahalesiz tam serbestiyet-liberalizm, globalizm, post modernizm, üstün ırk teorileri, komünizm gibi dünya görüşlerinin doğup, büyüyüp çökmeleriydi.

İş bundan ibaret kalsaydı akademik bir merakla bakardık. Fakat bazıları o yükseliş ve hâkimiyet dönemlerinde katliamlara, insanlık suçlarına, kıtlık ve başka felaketlere de sebep oldular. Mutlak doğruyu yakaladıklarını zanneden insanlar tehlikelidir. Dolayısıyla konu entelektüel merakın ötesindedir.

Doğdular, yükseldiler, çöktüler… Bu hükümleri vermede bir ölçümüz var mı? Yoksa hislerimiz yeterli mi? Dolaylı da olsa bir ölçü var ve açık bir bilgi. Google hazretlerinin NGram diye bir aracı var. Google’ın arşivlediği ve indekslediği kitapları alıyor. Belirli kelime ve ibarelerin kullanım sıklığını veriyor. Yıllara göre ve grafik hâlinde. Kullanmak için https://books.google.com/ngrams/ adresine gidin. Orada örnek olarak Frankenstein, Sherlock Holmes, Einstein kelimelerini göreceksiniz. Onların yerine istediğiniz ifadeyi yazın. Yediye kadar kabul ediyor. Kelimeleri virgülle ayırın ama virgülden sonra boşluk koymayın.

Tabii bir NGramın yüksek çıkması o fikrin tutulduğunu göstermez. Fikir tenkit ediliyorsa da onun adı sık geçecektir. NGram sevilme veya sevilmemeyi değil bahse konu olup olmamayı gösteriyor.

Bakınız örnek olarak 1. Şekilde, “communism” ve “free world” (hür dünya) kelimelerinin 20. ve 21. asırlardaki NGram’larını vereyim. (NGram henüz Türkçe çalışmıyor.)

Komünizm düşüncesinin serencamını ve “reel sosyalizm” ile birlikte çöküşünü görüyorsunuz. “Hür dünya” fikrinin akıbeti de ona sıkı sıkıya bağlı. Meraklısı, 1800’lerde Komünist Manifesto’nun ve Kapital ciltlerinin yayım tarihlerini de grafikte görebilir.

İkinci NGram’a postmodernism ve globalismi koydum. İhvan’ın nerede durduğunu görmek için “Muslim Brotherood” ibaresini de ekledim.

Irkçılığın serencamına bakayım dedim. Fakat “ırk” çok fazla anlama sahip. Köpek ırklarından da at ırklarından da bahsedilebilir. En iyisi “üstün ırklar” diye aradım. Bu da karışıklığa yol açabilir ama daha az. Sonuç III. Şekil’de:

İlk tepe noktası Amerikan iç harbinin bitişine karşılık geliyor. Bu beklenir. Daha önceki çıkışlar da birinci emperyalist dönemin maceraları. Birinci Dünya Harbi ve sonrasında bir ırkçılık çıkışı daha gözlüyoruz. Burada, üstün ırkların hedefinde bizim gibi aşağı ırklar da var. Sevr’i hatırlayalım… Nihayet 1930’larda Alman ırkçılığının yükselişini görüyorsunuz. İzah edemediğim bugüne doğru bir çıkışın daha bulunması.

Nihayet milliyetçiliğin hitamını heyecanla bekleyen ve öngören bazıları için milliyetçilik NGramını da çizdim. Ölçü anlaşılsın diye ikinci grafikle birlikte veriyorum.

Kusura bakmayın sonuç arzu ettiğiniz gibi çıkmıyor.

NGramlarla iyi eğlenceler dilerim.