ABD Başkanı Trump, ülkesinde mücadele ettiği müesses nizamı Avrupa’da da müttefik olarak görmek istemiyor. Bu iddialı ifadenin işaret fişeği ABD Başkan Yardımcısı James David “JD“ Vance tarafından Münih’de verildi. J.D. Vance’nin Münih Güvenlik Konferansı’nda Cuma gün yaptığı konuşma, global tehlikelere dikkat çekmekten daha çok Avrupa’nın ve özellikle Almanya’nın müesses nizamına karşı bir manifesto gibiydi.
J.D Vance’den alışılmışın dışında bir konuşma zaten bekleniyordu, ama Batı İttifakı’nı mevcut haliyle tartışmaya açacak bu denli radikal bir çıkış tahmin edilmiyordu. Vance, Avrupa ve özellikle seçim arifesindeki Almanya’da aşırı sağa hamilik olarak değerlendirilebilecek konuşmasında Afd’nin (aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi) çok işine yarayacak bir duruş sergiledi. Bu aynı zamanda seçim öncesinde Biden tarafında yer alan Avrupalı liderlerle ile gizli bir hesaplaşma olarak yorumlandı.
Vance gündem olan konuşmasında ‘’Avrupa’da bana en çok endişe veren tehdit Rusya ve Çin değil. Bu (tehdit) harici bir aktör tarafından da gelmiyor. Ben içerden gelen tehditten endişe duyuyorum. Avrupa’nın ABD ile paylaştığı bazı temel değerlerinden vazgeçmesinden endişe ediyorum….Avrupa’ya bakınca kendime, soğuk savaşın kazanımlarına ne oldu diyorum’’ ifadesini kullandı.
***
Vance kaybedilen kazanımlara örnekler verirken Romanya’da seçimlerin iptal edilmesi, nefret paylaşımları nedeniyle Almanya’da evlere baskınlar yapılması, İngiltere’de kürtaja karşı olduğu için bir kişi hakkında soruşturma açılmasından bahsetti. İsveç’te Kur’an yaktığı için ceza alan kişiyi de Avrupa’da azalan fikir özgürlüğü örnekleri listesine dahil etti. Bunlar aynı zamanda Avrupa’daki aşırı sağ partilerin, üzerinden siyasi pirim yaptığı, seçmelerin mobilize ettiği konular.
Vance, Romanya’da seçimlerin Rusya’nın sosyal medyadaki müdahaleleri sebebiyle iptal edilmesi hakkında ‘’Eğer demokrasiniz yurt dışından birkaç yüz bin dolarlık dijital reklamla yok edilebiliyorsa, başından beri zaten çok güçlü bir demokrasi değildi demektir… Eğer kendi seçmenlerinizden korkuyorsanız ABD sizin için bir şey yapamaz, siz de beni ve Başkan Trump’ı başkan seçen Amerikan halkı bir şey yapamazsınız’’ diyerek müesses nizama çok açık bir mesaj vermiş oldu.
J.D. Vance’nin konuşmasında Avrupalı siyasetçilere en temel demokratik ilkeleri hatırlatması da aslında AfD gibi aşırı sağ partilerin argümanları ile paralellik taşıyor ‘‘Karşıt görüşlüler sansürlenerek ya da hapse atılarak demokratik yetki kazanılmaz. Bu muhalefet lideri ya da evde dua eden bir hristiyan veya haber peşinde koşan gazeteci olsun‘‘
***
ABD’nin Trump döneminde Avrupa’da en çok kiminle işbirliği yapmak istediği hakkında fikir veren anekdotlardan birisi de Vance’nin ‘‘bu meydan okumadan daha acil bir sorun yok‘‘ dediği kitlesel göçler. Vance AB’den gelmeyen göçmenlerin sayısının tarihin en yüksek rakamına ulaştığının altını çizerek ‘‘Bu kıtada hiçbir seçmen, milyonlarca göçmene sınır kapılarının kontrolsüz şekilde açılması için sandığa gitmedi….Avrupa’da gittikçe daha fazla seçmen kontrolsüz göçü bitirmek isteyen siyasetçilere oy veriyor. Ben de bu endişeleri taşıyanlarla aynı fikirdeyim. Ancak siz benimle aynı fikirte olmak zorunda değilsiniz‘‘ diyerek Almanya’daki seçimlere el salladı.
Vance güvenlik konferansından daha çok seçim propagandalarını hatırlatan konuşmasında ‘’Milyonlarca seçmenine endişeleriniz, düşünceleriniz umutlarınız geçersiz ya da değersiz diyen hiçbir demokrasi varlığını sürdüremez. Demokrasi halkın görüşü geçerlidir şeklindeki kutsal ilkeye dayanır… Yangın duvarlarına yer yok’’’ dedi. Sosyal medyada bu konuşma hakkında paylaşım yapan AfD taraftarlarının çoğunun ‘’Yangın duvarlarına yer yok’’ ifadesini alıntılaması dikkat çekiyor.
Vance bu konuşmadan yarım saat sonra AfD’nin başbakan adayı Alice Weidel ile özel bir görüşme yaptı. Hem konuşmanın içeriği hem de yapılan görüşme AfD’ye verilen özel destek olarak değerlendiriliyor. Seçimler 23 Şubat’ta. AfD şu anda yüzde 21 bandında seyrediyor. Bu rakamın üstüne çıkması durumunda Avrupa siyasetinde Trump etkisi resmileşmiş olacak
