Papa Franciscus’un Roma’daki cenaze merasimi, öncülüğünü Trump’ın yaptığı 170 ülkenin hükümet ve devlet başkanlarının katılımıyla yeni dünya düzenindeki hakimiyet üslup ve hiyerarşisinin işaretlerinin gözlemlendiği siyasi bir gösteriye dönüştü. Trump‘ın hem Amerika’da hem de dünyada vermek istediği ‘’Katoliklerin hamisi’’ görüntüsü iktidarı için paha biçilmez değer taşıyor.

Mayıs’ın başında seçilmesi beklenen yeni papanın kim olacağı konusunda ortaya atılan isimler ve Trump’ın da arzuladığı bir adayın varlığı gibi iddiaların spekülasyondan öteye bir değeri yok. Ancak Trump gibi popülist bir kardinalin papa seçilme ihtimali, yeni papanın ne tür bir yönetim sergileyeceği tahminlerinde, önemli bir ihtimal olarak değerlendiriliyor. Her halükarda yeni Papa’nın Trump’la olan ilişkisi eskisine kıyasla çok daha önemli bir siyasi anlam içerecek.

Papa’yı seçme ayrıcalığına sahip 135 kardinal bulunuyor. Yaşı 80’i geçmemiş olmak şartını yerine getiren bu kardinallerin üçte ikisinin bir adayı tercih etmesi gerekiyor. Papa’yı seçme işlemine Konklav (anahtarla kilitlenmiş anlamına geliyor) deniliyor. Papa seçimi de gerçekten bu 135 kardinalin Vatikan’da bulunan Sistine Şapeli’ne (küçük kilise) kapatılmasıyla yapılacak. Şapelin bacasından siyah dumanlar çıktığı müddetçe papanın henüz seçilmediği, beyaz duman çıkınca bir adayın seçildiği ve bu adayın da papalığı kabul ettiği anlaşılacak.

***

Papa Franciscus ölmeden bir hafta önce, yardımcısı De Vance’yi eşi ve üç çocuğuyla Papa’yı ziyarete gönderen Trump için Katolik Kilisesi’nin hayati önemi var. Amerika’da 77 milyon Katolik bulunuyor ve bunlar Amerika’daki en büyük dini grubu oluşturuyor. Trump’ın yeniden seçilmesinde Katolik oyların büyük etkisi oldu. Katolik oyların yüzde 54’ünü almayı başaran Trump, cenazedeki güç gösterisi ile dünyadaki 1,4 milyar Katoliği etkilemenin peşinde.

Kimin papa olacağı konusunda bitmez tükenmez spekülasyonlardan öte, seçilecek yeni papanın ne tür bir istikamet izleyeceği yönünde üç ana akım dikkat çekiyor. Buna göre ya kardinaller reformların devamı yönünde oy kullanıp yine Franciscus gibi bir aday seçecek, ya geleneksel damar ağır basarak Trump benzeri popülist bir adaya kazanacak. Üçüncü bir ihtimal ise kilisedeki kaosu sonlandıracak menajer yapısına sahip bir adayın seçilmesi.

Hangi görüşün papanın seçilmesinde etkin olacağı henüz bilinmezken, yeni seçilecek adayın belirlenmesinde en etkin olacak ismin ölen Papa Franciscus olacağı kesin. Çünkü papayı seçme hakkına sahip 135 kardinalden 108’i Franciscus tarafından bu göreve getirildi. Konklav tarihinde ilk kez Singapur, Doğu Timor, Papua Yeni Gine, Malezya, Myanmar, Paraguay, Ruanda, Burkina Faso, Laos, Fas ve Haiti ülkelerinden kardinaller bulunuyor. Bu da Franciscus’un Katolik Kilisesi’ne bıraktığı Global Güney mirası olarak tarihe geçti.

***

Franciscus’un Konklav’da tesis ettiği Global Güney hakimiyetine karşı geleneksel Katolik merkezleri olarak bilinen Dublin, Paris, Milan, Venedik ve Los Angeles’dan kardinal temsilci bulunmuyor. Papayı seçen Konklav için bu tarihte hiç yaşanmamış bir durum. Konklav matematiği hesaba katılırsa Franciscus’un ölmenden önce yerine geçecek papaya belirlediğinden bile söz etmek mümkün.

Reform baskısı altındaki Katolik Kilisesi özellikle Avrupa’da etkisini günden güne kaybediyor. Kilise sürekli yenisi ortaya çıkan taciz ve tecavüz skandallarıyla inanılırlığını kaybediyor. Papazların evlenmesinin yasaklanması ve kadın papazların göreve getirilmesi yönünde daha çok seküler çevrelerden gelen baskı ve talepler Katolik kilisesini son yıllarda iyice savunma pozisyonuna soktu.

Avrupalı liderlerin Katolik Kilisesi’nin hamiliği gibi bir rolü üstlenmesi, siyasi gelenek ve teamüller nedeniyle imkansız. Yani din Avrupa’da seçim kazandırma özelliğine sahip değil. Oysa Amerika ve Global Güney’de iktidarı kazandıracak bir gücü en azından küçümsenmeyecek önemli bir etkiye sahip.

***

Trump dünya genelinde 1,5 milyar mensubu bulunan Katolik inancının, kendisine nasıl bir güç sağlayabileceğinin farkında. Gittikçe taraftar ve saygınlık kaybeden Katolik Kilisesi için de Trump gibi bir liderin desteği can simidi olabilir. Batı dünyası yüzyıllar önce aştığını düşündüğü din ve siyaset ayrımı sorunsalı ile yeniden meşgul olacak gibi.

Kim Papa seçilecek sorusunda daha çok, yeni papa siyasetle ve özellik Trump’la ilişkisini nasıl tesis edecek sorusu daha fazla önem kazanıyor. Papa ve Trump yeni dönemde çok sık birlikte anılan iki isim olacak.