Yönetim, amaçların en kısa ve en etkin yoldan gerçekleştirilmesi için; para, insan, makine, malzeme, bilgi gibi kaynakların bir araya getirilerek, eşgüdüm içinde ortak hedefe doğru yönlendirilerek amaçların gerçekleştirilmesidir.

Yönetim bilimiyle uğraşanların çoğu, yönetim faaliyetlerini beş ana başlık altında toplar:

1.Planlama

2.Örgütleme (organize etme)

3.Yürütme (yönetme, yöneltme)

4.Kontrol

5.Eşgüdüm (koordinasyon)

Bu işlevler hem yöneticilerin günlük görevlerini hem de yönetimin evrelerini ifade eder. Birbirinden ayrı gibi görünse de aslında iç içe geçmiş süreçlerdir.

1.Planlama

Yönetim süreci planlama ile başlar. Planlama, işletmenin kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerini belirlemek ve bu hedeflere ulaşmanın yolunu çizmek demektir.

Basitçe ifade etmek gerekirse planlama şu sorulara cevap arar:

· Ne yapılacak?

· Niçin yapılacak?

· Ne zaman yapılacak?

· Nasıl yapılacak?

· Kim yapacak?

Planlama, iş dünyasının pusulasıdır. Ne yazık ki Türkiye’deki işletmelerin önemli bir kısmı bu adımı ya atlıyor ya da yüzeysel yapıyor. Planlama zayıf olunca, diğer yönetim işlevleri de temelsiz kalıyor.

Merak edenler planlama konusunda şu makalelerden detaylı bilgilere ulaşabilirler:

Stratejik planlama

Hz. Yusuf’un 14 yıllık planlaması

Gelecek planlaması

2.Örgütleme (organize etme)

Plan hazırlandıktan sonra sıra işin “kime ve nasıl yaptırılacağına” gelir. Örgütleme, kişi, kurum ve araçlar arasındaki ilişki ve iletişim yöntemlerinin tasarlanmasıdır.

Örgütleme çalışması ile:

· Organizasyon yapısı hazırlanır.

· Organizasyondaki her bir pozisyon için yetki ve sorumluluk tanımları yapılır.

· Departmanlar ve çalışma ekipleri belirlenir.

· Kişiler ve departmanlar arası iletişim sistemi kurulur.

3.Yürütme

Plan yapılmış, organizasyon kurulmuşsa artık harekete geçme zamanıdır. Yürütme, insanları ve kaynakları hedef doğrultusunda çalıştırma sürecidir.

Bu aşamanın kalbi liderliktir. Yöneticinin iletişim becerisi, çalışanları motive etmesi ve örnek olması, işin başarıyla yürümesini sağlar.

4.Kontrol

Kontrol, yapılan işlerin plana uygun gidip gitmediğini görmeyi sağlar. Hedeflerle gerçekleşenler karşılaştırılır, sapmalar tespit edilir, gerekiyorsa düzeltici önlemler alınır.

Kısacası kontrol, yöneticinin “işler yolunda mı?” diye sürekli nabız yoklamasıdır.

Merak edenler kontrol konusunda şu makaleden detaylı bilgilere ulaşabilirler:

Kontrol ve denetim faaliyetleri

5.Eşgüdüm (koordinasyon)

Farklı departmanların, birimlerin ve kişilerin aynı hedefe doğru uyum içinde çalışması eşgüdümle sağlanır. İyi bir koordinasyon sayesinde kaynak israfı önlenir, işlerin akışı hızlanır, çakışmalar ortadan kalkar.

Yönetim işlevlerinin sıralanması

İşlevlerin sıralanmasında farklı düşünenler olsa da planlamanın ilk, kontrolün son işlev olduğu konusunda görüş birliği bulunduğu söylenebilir.

Genel bir sıralama olsa da işlevler kesintisiz, düzgün bir şekilde ve adım adım birbirini izlemez. İş yaşamının her anında yöneticiler bu fonksiyonların her birini birlikte veya ayrı ayrı ifa ederler.

Yönetim işlevlerinin görece önemlilikleri

Yönetim ekollerinin her biri işlevlere farklı ağırlık verse de planlama ve kontrol genellikle en kritik iki adım olarak kabul edilir. Çünkü iyi planlanmamış bir iş, ne kadar iyi yürütülse de hedefe ulaşamaz.

Ülkemizdeki pek çok işletmede “planlama” kültürünün zayıf olması, diğer işlevleri de aksatıyor. Oysa planlı hareket eden şirketler hem kaynaklarını daha verimli kullanıyor hem de krizlere karşı daha dirençli hale geliyor.

…

İster küçük bir aile işletmesi olsun, isterse büyük bir şirket, yönetimin temel ilkelerini içselleştirmek ve işlevleri hakkıyla uygulamak sürdürülebilir başarının en sağlam yoludur.

Ülkemizdeki işletmelerin çoğunluğu yönetim ilkelerini içselleştirmediği gibi, işlevler de eksik ve hatalı uygulanmaktadır. Özellikle “planlama” faaliyeti önemsenmemekte veya az önemsenmektedir. Planlama yetersiz olunca, planlama üzerine bina edilmesi gereken diğer işlevler de yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple öncelikle planlama faaliyetlerine önem verilmelidir.

Kaynak:

Raşit Yıldırım Yönetim Anlayışımız. Aileden Holdinge Bilimsel Yönetim. Hayat Yayınları. İstanbul, 2016.