Büyük hayallerle kurulan aile şirketlerinin çoğu ilk kuşaktan öteye geçemez. ABD’de kurulan şirketlerin yaklaşık %40’ı beş yıl içinde, %80’i ise ikinci kuşağa geçmeden kapanıyor. Devam edebilenlerin yalnızca %15-30’u ikinci kuşağa, %10-15’i üçüncü kuşağa ve %3-5’i dördüncü kuşağa ulaşabiliyor. Türkiye’de durumun da bundan çok farklı olmadığını biliyoruz.
Oysa aile şirketlerinin güçlü ve sürdürülebilir olması yalnızca ekonomiye katkı sağlamakla kalmaz; aynı zamanda aile bağlarını ve aile birliğini de güçlendirir. Türkiye Aile İşletmeleri Derneği (TAİDER) ve Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği’nin (TKYD) sıkça vurguladığı gibi: “Ailede birlik, işletmede süreklilik” ancak kurumsallaşmayla mümkündür.
Kurumsallaşmayı kısaca, “kurallarla ve kurumlarla yönetim” olarak tanımlayabiliriz. Peki bu sürecin temel adımları nelerdir? Süreç beş ana başlıkta özetlenebilir:
1.Niyet ve kararlılık
2.Çalışma grubu oluşturulması
3.Yönetim kurulu ve karar süreçlerinin geliştirilmesi
4.Finansal raporlama sürecinin iyileştirilmesi
5.Diğer adımların aşamalı olarak hayata geçirilmesi
1.Niyet ve kararlılık
Kurumsallaşmanın ilk ve en kritik koşulu, samimi bir kararlılıktır.
Sırf moda olduğu için ya da geçici heveslerle başlanan girişimler, ne kadar iyi hazırlanmış olursa olsun başarıya ulaşmaz. Hatta ileride yapılacak çalışmalar için olumsuz bir “kurumsal hafıza” bırakır.
Öte yandan tüm paydaşların oybirliği şart değildir; kurucu veya hâkim hissedarın yanında nitelikli çoğunluğun desteğiyle de süreç başlatılabilir.
2.Çalışma grubu oluşturulması
Kurumsallaşma çalışmaları genellikle “Kurumsal Gelişim Komitesi” ya da benzeri bir isimle kurulacak bir çalışma grubu tarafından yürütülür. Grup büyüklüğü şirketin ihtiyaçlarına göre belirlenir.
Bu noktada şirket dışından alınacak profesyonel danışmanlık desteği, sürecin sağlıklı ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.
3.Yönetim Kurulu ve karar süreçlerinin geliştirilmesi
Çalışma grubunun önerileri, yönetim kurulunun kararıyla hayata geçirilir. Dolayısıyla kurumsallaşma kararı alındığı anda, yönetim kurulu yapısı ve karar alma süreçleri gözden geçirilmeli ve aşamalı bir dönüşüm başlatılmalıdır.
Gerçek anlamda kurumsal bir yönetim kurulu oluşturmak orta-uzun vadeli bir hedef olsa da bu yolda atılacak ilk adımlar önemlidir.
4.Finansal raporlama sürecinin iyileştirilmesi
Finansal raporlamanın genel amacı; ilgili taraflara, şirketle ilgili kararlar verirken faydalı olacak finansal bilgiyi sağlamaktır.
Bunun için raporların şu nitelikleri taşıması gerekir: İhtiyaca uygunluk, önemlilik, gerçeğe uygunluk, karşılaştırılabilirlik, doğrulanabilirlik, zamanında sunum ve anlaşılabilirlik.
Ne yazık ki ülkemizde bu standartlarda rapor hazırlayabilen şirket sayısı sınırlıdır. Kurumsallaşmak isteyen her işletmenin öncelikle bu alandaki süreçlerini iyileştirmesi gerekir.
5.Diğer çalışmalar
Kurumsallaşma yalnızca belli bir noktaya ulaşıp biten bir proje değildir; sürekli gelişim gerektiren bir yolculuktur. Çalışma grubunun önerileri, yönetim kurulunun onayıyla öncelik sırasına göre adım adım uygulanır.
…
Kurumsallaşmak isteyen şirketler için ilk adım kararlılıktır. Ardından profesyonel danışmanlık desteği alınarak bir çalışma grubu kurulmalı, yönetim kurulu ve karar süreçleri geliştirilerek dönüşüm başlatılmalıdır. Finansal raporlama sistemleri güçlendirilmeli ve diğer çalışmalar planlı şekilde hayata geçirilmelidir.
Unutulmamalıdır ki kurumsallaşma, “bitmeyen bir yolculuk”tur. Bu yolda atılan her adım hem şirketin hem de ailenin geleceğini güvence altına alır.
Detaylı bilgi edinmek isteyenler şu makaleden faydalanabilirler:
Aile şirketlerinin kurumsallaşması ve sürdürülebilirliği
