Orhan Gencebay’ın şarkısında dediği gibi: “Hatasız kul olmaz.”

Hayatın gerçeği bu: Bilgi eksikliği, dikkat dağınıklığı, zaman baskısı ya da iş ortamının karmaşıklığı… Bunların her biri insanı hata yapmaya sürükler.

Geçtiğimiz yıllarda bir şirkette patron, yeni açılan şubeye müşteri çekmek için büyük bir reklam bütçesi ayırmaya karar verdi. Pazarlama ekibi, bu yatırımın yanlış kanallara yönlendirildiğini, hedef kitleye ulaşamayacağını düşünüyordu. Ancak kimse patronun kararını açıkça sorgulamak cesaretini gösteremedi. Sonuçta milyonlarca liralık bütçe boşa harcandı. Hata, en başta dile getirilebilseydi şirket bu kaybı yaşamayacaktı.

Bu örnek bize şunu gösteriyor: Patronlar da insandır ve herkes gibi hata yapabilir. Peki çalışan, patronunun hatalı olduğunu düşündüğünde ne yapmalı?

Patrona hatası ne zaman söylenmeli?

Bir kurum kültüründe “patrona karşı çıkmak” riskli olabilir. Ancak yapılan hata şirketin gidişatını, çalışanların huzurunu ya da müşterilerin memnuniyetini olumsuz etkileyecekse sessiz kalmak doğru değildir. Sessizlik, hatanın büyümesine ve çalışanda içsel huzursuzluğa yol açar.

Buna karşılık, sonucu önemsiz ve (ofis dekorasyonu veya kahve seçimi gibi) kişisel bir tercihse, dile getirmek gerekmez.

Patronun hatası nasıl söylenmeli?

Uzmanlara göre, patrona hatalı olduğunu ifade ederken şu noktalara dikkat etmek gerekir:

Stresinizi kabul edin

Beynimiz ebeveynlerimizle, öğretmenlerimizle ve benzer otoritelerle yaşanmış geçmiş etkileşimlerin de etkisiyle patronla ilişiklerimizde de stres duygusunu tetikler. Patronla konuşurken gerilmek doğaldır. Bunu bilmek, duygularınızı kontrol etmenizi kolaylaştırır.

Ortamı iyi okuyun

Şirket, kararların hızla alınması ve herkesin aynı fikirde olması gereken bir krizden mi geçiyor? Yoksa istikrarlı ve geribildirime açık bir ortam mı var? Ortam sizin lehinize değilse konuşamayacağınız anlamına gelmez. Görüşlerinizi farklı bir zamanda ve ortamda (belki de bire bir) ifade edebilirsiniz.

Doğru zamanı seçin

Konu hâlâ güncelken ama herkesin daha soğukkanlı olduğu bir anı yakalayın.

Saygılı dil kullanın

“Yanlış yaptınız” yerine, “Bu yöntemle şu risk doğabilir” gibi yapıcı cümleler kurun.

Görüşünüzü somut verilere dayandırın

Görüşlerinizi rakamlara, gözlemlere ya da örneklere dayandırın.

Alternatif sunun

Sadece “hatalısınız” demek yerine “Şöyle yaparsak daha etkili olabilir” demek güven oluşturur.

Geleceğe odaklanın

“Bu yanlıştı” demek, patronu hatalı kararlar alan bir kişi haline konumlandırabilir. Bunun yerine “gelecek yıl şunları yaparsak verimlilik artışı sağlayabiliriz” gibi ileriye dönük görüş beyan etmek yapıcı etki yapar.

Uzlaşmaya açık olun

Patronunuz hata yapabileceği gibi siz de hatalı düşünüyor olabilirsiniz. Bu sebeple mantıklı görüşler sunulduğunda uzlaşıya açık olmalısınız.

Geri adım atmayı bilin

Hemfikir olmadığınız zamanlar mutlaka olacaktır. Hatalı gördüğünüz şey etik dışı veya yasadışı değilse, elinizden gelenin en iyisini yaptıktan sonra durum değişmiyorsa geri çekilmeyi bilin. Başka bir gün yeni bir fırsat çıkabilir.

Peki danışmanlar?

Danışmanların görevi patronların görüşlerini tasdik etmek değil, “farklı görüş” üretmektir. Bir danışman, patronun “söyleyemediklerini söyleyen” ve “alternatif düşünce getiren” biridir.

Bu sebeple danışman, patronun hatalı olduğunu düşündüğü konularda açıkça görüşünü belirtmeli; ama bunu mesleki etik kurallara, saygılı bir dile ve yapıcı önerilere dayandırmalıdır.

…

Profesyonel yaşamda amaç “hata yapmamak” değildir. Hataları en aza indirmek, erken fark etmek ve doğru yönetmek esastır. Patronlar da hata yapar. Önemli olan, bu hataları dile getirirken doğru üslubu bulmak ve iş ilişkisini yıpratmadan daha iyi bir sonuca katkı sunmaktır.

Kaynak:

Rebecca Knight. Patronunuza Hatalı Olduğunu Nasıl Söyleyebilirsiniz? HBR Türkiye, Haziran 2025.