İsviçre’de seçmenler, ülke siyasetinin en tartışmalı başlıklarından ikisi için bugün sandığa giderek görüş bildirdi. Oylamanın ilk maddesi, yalnızca erkeklere uygulanan zorunlu askerlik sisteminin kapsamının genişletilerek kadınları da içine alan yeni bir “toplum hizmeti / vatandaşlık hizmeti” modeline dönüşmesini öngörüyor. İkinci öneri ise iklim değişikliğiyle mücadeleyi finanse etmek için süper zenginlere özel bir vergi getirilmesini içeriyor.
İsviçre’nin doğrudan demokrasi mekanizması gereği, 100 bin imza toplanması herhangi bir konunun ulusal referanduma taşınması için yeterli oluyor. Bu nedenle İsviçreliler, yıl içinde birden fazla kez ulusal, kantonal ve yerel oylamalara katılarak birçok konuda doğrudan söz sahibi oluyor.
KADINLAR İÇİN ZORUNLU HİZMET “ASKERLİKLE SINIRLI OLMAYACAK”
Mevcut sistemde kadınlar gönüllü olarak orduya katılabiliyor ancak zorunlu hizmet yükümlülüğü bulunmuyor. Bugün oylanan tasarı kabul edilirse yeni model yalnızca askeri görevi kapsamayacak; çevre koruma, afet ve sivil savunma, yaşlı ve hasta bakımı, tarım ve gıda güvenliği gibi çok çeşitli alanlarda kamu hizmeti sunmayı da içerecek. Böylece zorunlu askerlik, “genişletilmiş bir vatandaşlık hizmeti”ne dönüşmüş olacak.
Öneriyi destekleyenler, toplum yararına hizmetin kadın–erkek tüm yurttaşlar için eşit sorumluluk anlamına geldiğini savunurken, karşı çıkanlar büyük bir idari yük oluşacağı ve sistemin maliyetinin çok yüksek olacağı uyarısında bulunuyor.
SÜPER ZENGİNLERE İKLİM VERGİSİ ÖNERİSİ
Bugünkü referandumun ikinci maddesi, İsviçre’nin iklim hedeflerine ulaşmasını desteklemek için ülkenin en zengin kesimine ek bir vergi uygulanmasını öngörüyor. Buna göre büyük servete sahip kişilerden tahsil edilecek ek vergi, yenilenebilir enerji ve iklim uyum projelerinin finansmanına yönlendirilecek.
Hükümet ve parlamento ise bu öneriyi de reddetme çağrısında bulundu. Yetkililer, söz konusu verginin ülkeye yatırım girişini azaltabileceği, ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği ve idari maliyet yaratacağı görüşünde.
HÜKÜMET İKİ ÖNERİYE DE KARŞI
İsviçre hükümeti ile federal parlamento, her iki referandum maddesinin de ülkeye “büyük mali yük getireceğini” ve ekonomik istikrarı tehlikeye atabileceğini belirtiyor. Bu nedenle seçmenlere “hayır” oyu kullanmaları yönünde tavsiyede bulunuldu.
Oylamanın ilk sonuçlarının, İsviçre’de Türkiye’ye kıyasla iki saatlik zaman farkı bulunduğundan, öğleden sonra açıklanması bekleniyor. Sonuçlar, hem ülkenin zorunlu askerlik sisteminin geleceğini hem de iklim politikalarının finansman modelini doğrudan belirleyecek.
