Hükümet sıfırdan pahalıya satılan ikinci el araçlar için düğmeye bastı. Sıfır alınıp hemen daha fazla bir fiyat farkıyla ilana konulan araçların satışına sadece ilan açma tarafıyla yasak getirildi. Yine çözüm odaklı olmayan bir hamleyle bununda arkasını dolanmak oldukça çabuk oldu. İlan sahipleri sıfır fiyatın üzerine çıkmadı ama 111 bin 111 liraya sembolik sıfır ikinci el ilanı açıldı. İlan shipleriarandığında asıl fiyatların ise yine sıfır araç fiyatların üzerinde olduğu ortaya çıktı.
ALİ YILDIRIM
Türkiye’de otomotiv sektörü ilginç bir dönemden geçiyor. Yaşanan kur ve vergi artışları sıfır araç fiyatlarını uçururken, diğer taraftan da gittikçe değersizleşen TL’de otomobili tam bir yatırım aracına dönüştürdü. Yaklaşık 2-3 yıllık süreçte sıfır araç satışlarında yaşanan tedarik sorunu 6 ayı geçen sıralara neden oluyordu. Araç teslimatını bir şekilde öne çekenler aldıkları sıfır otomobilleri hemen ilanlara koydu. Hatta satılan sıfır otomobillerin hemen hemen yüzde 10’u direk olarak ilan sitelerine düşüyordu. Tabi etiketler de liste fiyatlarının üzerine çıkıyordu. Sıfırda 6 ay beklemek istemeyen tüketici ikinci elde 50 bin lira 100 bin lira hatta modeline göre 500 bin lira farkla araçları satın almaya başladı.
Mevcut durum hemen hemen 3 sene sürdü. Hükümet bu konuda tek elin parmaklarını geçmeyen önlemler alsa da bunun etrafından dolanmak 2 gün sürdü. En son 6 bin kilometre 6 ay satamama şartı getirildi. Bu sefer ilanlar 6001 kilometre olarak açıldı. Bireysel satıcılar içinde yılda 3 araçtan fazla satamaz kuralında sıkı takip başladı. Şimdi de ikinci el satışlarına sıfır fiyatını geçemez şartı geçirildi. Fakat alınan önlemler bir türlü çözüme kavuşmadı. Birçok ilanın fiyatı düşmedi. Hala sıfır fiyatlarından pahalı satılmaya devam etti. Aynı zamanda bazı ilanlardan da sadece birkaç sıfır atıldı. 100 bin liraya sıfır otomobil ilanları bile girildi. Bu nedenle alınan karar yine kısa soluklu bir önlemden öteye geçemedi.
İkinci el motorlu kara taşıtları, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan 1 Ocak 2024’e kadar ilan yoluyla pazarlanamayacak. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik dün Resmi Gazete’de yayımlandı.
YENİ SEMBOLİK FİYATLAR
Kararın ardından ilan sitelerinde bazı fiyatlar değişti. Yeni kararı takmayanlar olsada ne olur ne olmaz diyenler 111 bin 111 liralık sembolik fiyatları ilan sitelerinde paylaştı. Yüksek fiyat noterlerde ortaya çıktı.
300 BİN LİRA CEZA ARTI KÂR PAYI
Bu kısıtlama kapsamında, tüm gerçek ve tüzel kişilerin ilan verilmesi aşamasında düzenlemeye aykırılık teşkil edebilecek ilanlar hakkında “ilan platformları” tarafından uyarılacağına işaret edilerek, “Bu uyarıya rağmen söz konusu kısıtlamaya aykırı olarak verilen ilanlar ile ilan verene ilişkin bilgiler, ilan platformu tarafından Bakanlığımıza iletilecektir. Bu düzenlemeye aykırı her bir ilan, Bakanlığımızca ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilecek ve bu ilanları verenler hakkında ilan başına 300 bin liraya kadar idari para cezası uygulanabilecektir.” değerlendirmesinde bulunuldu. Bu karar karşısında verilen para cezasının miktarı da oldukça düşük kaldı. Yani caydırıcı değil. Birçok ilan bakıldığında zaten en az 200-300 bin lira fark ile ikinci el sitelerinde fiyatlanıyor. Hatta lüks modellere gidildiğinde milyonluk fark koyanlar bile var. 3 milyon liraya sıfırı satılan bir elektrikli otomobil ikinci el ilan sitesinde 5 milyona rahatlıkla koyuluyor.
SADECE SAVUNMALARI ALINIYOR
Bakanlık tarafından 6 ay süreyle (1 Ocak 2024 tarihine kadar) uzatılmasına karar verilen “6 ay-6 bin kilometre pazarlama ve satış kısıtlamasına” aykırılık teşkil eden satışlara kısıtlama getirildiği anımsatılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bu düzenlemeye göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesiyle satış yapanların yanı sıra bir takvim yılı içinde yetki belgesiz 3 ve üzeri ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapan tüm gerçek ve tüzel kişilerin ‘6 ay-6 bin kilometre düzenlemesine’ aykırı satışları noterlikler nezdinde engellenmektedir. Bakanlığımızın gerçekleştirmiş olduğu çalışmalar ışığında, gerçek ve tüzel kişilerin ikinci el motorlu kara taşıtı satış kayıtları mercek altına alınmış olmaktadır. 2023 yılı içinde yetki belgesi olmadan, 3’ten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapan bireysel ve kurumsal satıcılar tespit edilmiş olup, bu satıcılardan söz konusu satışlara ilişkin savunmaları talep edilmektedir. Bakanlığımızca savunmaları dikkate alınarak, bu kişiler hakkında önümüzdeki günlerde idari para cezaları uygulanabilecektir. Ticaret Bakanlığı olarak, sektörde yaratılmak istenen arz talep dengesizliği ile birlikte, haksız kazanç sağlama girişimleri ve haksız ticari uygulamalar yakinen takip edilerek, tüketicilerimizin mağduriyet yaşayabileceği fiilleri önlemeye yönelik denetimlerimiz ve müeyyideler ülke genelinde tam bir kararlılıkla devam etmektedir.”
SIFIR FİYATIN ÜZERİNDE SATIŞ SÜRÜYOR
Alınan karara rağmen ikinci el ilan sitelerinde hala devir aynı yükseklikte dönüyor. Birçok otomobilde fiyat değişiklikleri yapılmadı. Aynı zamanda sıfır fiyatının 500 lira 1 milyon lira üzerinde satışlar devam etti. Arayıp fiyatla ilgili soru sorduğumuzda ‘araç benim değil mi, istediğim fiyata satarım’ cevabını verdi.
3.3 MİLYONLUK MERCEDES’E 475 BİN LİRALIK SEMBOLİK FİYAT
Kararın çıkmasının ardından arka kapı önlemleri de alınmaya devam ediliyor. Bazı sıfır ikinci el araç ilanlarına bakıldığında fiyatların çekildiği görüldü. Fakat çözüm hemen bulunmuş. 111 bin 111 liraya sıfır araç ilanları arttı. Bakıldığında 1 milyon liranın üzerinde sıfır fiyata sahip olan araçlar sembolik rakamlarla ilanlarda yer alıyor. İlan sahiplerini aradığımızda fiyatın sembolik olarak yazıldı gerçek fiyatın yine sıfırın üzerinde olan bir rakam telaffuz ediliyor. 3.3 milyon liralık bir fiyata sahip olan Mercedes-Benz EQC ikinci el ilan sitesinde 1001 kilometrede ve 475 bin liralık bir fiyat etiketine sahip bir şekilde satışa sunuluyor.
2 AYDA 808 ADET TOGG TESLİMATI YAPILDI
Otomobil fiyatlarına da kur zammı durmuyor. Değersizleşen TL çerçevesinde maliyetler ve vergiler her geçen gün artarken seçim sonrasında birçok araç modeline ortalama yüzde 10 ila yüzde 40 arasında zam geldi. Öte yandan Togg’da bu zamlardan etkilendi. Daha önce zamma ihtiyaç duymadıklarını aktaran yetkililer, maliyet ve kur artışına daha fazla dayanamadı. Mayıs ayında resmi olarak 306 adet satılan Togg T10X’in haziran performansı da resmi veriler sonrasında 502 adet olarak açıklandı. Yani iki ayda toplamda 808 adet T10X teslimatı yapılmış oldu. Mayıs ayında teslimat hedefi hemen hemen bin adetti fakat evdeki hesap çarşıya uymadı. Togg yetkilileri daha önce yaptığı teslimat açıklamalarında yılsonuna kadar hak sahibi kazanan herkesin araçlarını zamanında teslim edeceklerini ifade etmişlerdi. Ayrıca gelen zamla birlikte T10X’i yüzde 26 zamla teslim alacak kişiler de sosyal medya üzerinden serzenişte bulundu. Hak sahipleri zam oranını oldukça yüksek buldu. Aslında bakıldığında 2 aylık zam oranı birden yapılmışa benziyor.
KARAR 2024’E KADAR GEÇERLİ OLACAK
Bakanlıktan konuya yönelik yapılan açıklamada, otomotiv sektöründe son dönemlerde arz talep dengesini bozacak şekilde oluşan stokçuluk ve haksız uygulamaların ve bunlarla bağlantılı fahiş fiyat artışlarının önüne geçmek, sektörde rekabetçi, adil ve istikrarlı bir piyasa yapısını yeniden tesis ederek, motorlu kara taşıtı alım satımında etkinliği sağlamak için çalışmalara titizlikle devam edildiği bildirildi.
Otomotiv sektöründe gerçekleşen stokçuluk eylemleri ve fahiş fiyat uygulamalarıyla mücadele kapsamında, tüketici mağduriyetlerine sebep olan uygulamaları ortadan kaldırmak adına ilave tedbirlerin uygulamaya alınmasına karar verildiği belirtilen açıklamada, “Bu kapsamda, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’te değişikliğe gidilerek, ikinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanmasına 1 Ocak 2024 tarihine kadar kısıtlama getirilmiştir. Bu düzenleme 15 Temmuz’da yürürlüğe girecek olup, tüm gerçek ve tüzel kişilerin gerek bireysel gerekse ticari ilanlarını kapsamaktadır” ifadelerine yer verildi.
