Asgari ücret artışından sonra gözlerin çevrildiği torba yasadan memur zammıyla birlikte vergiler de çıktı. MTV bir defaya mahsus iki katına çıkarıldı. İçki ve sigarada ÖTV de arttı. Uzmanlar bütçe açığı karşısında ek vergilerin bir çözüm olarak görüldüğünü belirtti. Aynı torbada hem zam hem vergi ‘Kaşıkla verilen kepçeyle alındı’ şeklinde yorumlandı.
TÜİK haziran enflasyonunu yüzde 3.92, yıllık enflasyonu yüzde 38.21 olarak açıkladı. Oranların belli olmasıyla hükümet memur zamlarını içeren teklifi TBMM’ye sundu. 17 maddelik tasarıda maaş zamlarıyla birlikte ek vergiler de yer aldı. Trafiğe kayıtlı olan araçlarla 2023 sonuna kadar tescil edilecek araçlarda ek Motorlu Taşıtlar Vergisi getirilerek, miktar iki katına çıkarıldı. Kurumlar vergisi ise yüzde 20’den yüzde 25’e yükseltildi.
‘SEÇİMDEN SONRA BAŞLAYAN ZAM YAĞMURU ENFLASYONLA SÜRECEK’
İçki ve sigarada da ÖTV tutarı yüzde 14.81 arttı. Böylece 1 litre rakıda vergi 449 liraya ulaştı. Muhalefet temsilcileri “Seçim bitti hükümetin zamlar başladı. Verilen zam vergi olarak geri alındı” tepkisini gösterdi. Baz etkisinin kalkacağına dikkat çeken ekonomistler de temmuz verilerinden itibaren enflasyonun artışa geçeceğini vurguladı. Bütçe açığı etkisi işaret edilerek “Beklenen vergi yağmuru başladı” paylaşımları yapıldı.
TOGG’A DA İLK ZAM
Türkiye’nin otomobili TOGG araçlara yüzde 27 zam geldi. Yeni düzenlemeyle, standart menzili kapsayan en alt paket fiyatı 953 bin TL’den 1 milyon 207 bin TL’ye, en uzun menzilli paket ise 1 milyon 537 bin TL’ye yükseldi. Teslimat bekleyen müşterilerin zamdan etkilenecek olması da gündem haline geldi.
Türkiye’de seçim öncesinde alınan birçok karar hükümetin yeni zaferinin ardından tek tek masaya geliyor. Birçoğu seçim vaatleri arasında yer alan motorlu taşıtlar vergisi (MTV), akaryakıt, alkol ve sigara zamları seçim sonrasında yeniden ele alındı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) görüşülen torba yasayla birlikte zam kalemleri de belli oldu. Seçim öncesinde atılan bilim ve akıl dışı adımlarla birlikte, hükümet tamamen seçimlere odaklanırken gündeme zammın ‘Z’si bile gelmiyordu. Artan dış açık, enflasyon ve işsizlik ekonominin taşlarını tek tek dökerken, deyim yerindeyse ‘köprüyü geçene kadar ayıya dayı’ denildi. Yeni kısmi ekonomi yönetimi özellikle yatırımcılar için dikkat çeken açıklamalarda bulunurken, acı reçeteyi de halka kesti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan öncülüğünde yazılan reçeteden vergi artışlarının çıkması bekleniyordu.
İlk hamle olarak faiz ve enflasyonun üzerine gidileceği verilen mesajlarda beklenti karşılanamadı. Hatta Mehmet Şimşek ekonominin direksiyonuna ilk geçtiğinde “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” demişti. Merkez Bankası ilk politika faizi (PPK) toplantısında faiz artışı yapmış ama bu artışı da piyasalar yeterli bulmamıştı. Bunun üzerine kur yeniden patlayarak rekorlara imza attı. Aynı zamanda enflasyon da bu artıştan etkilendi. Bazı alanlarda alınan önlemler sonrasında, acı reçete vatandaşa da kesilmeye başlayınca. Vergi artışları tekrar yüzünü gösterdi.
Motorlu Taşıtlar Vergisi 2023 yılı için geçerli olmak üzere iki katına çıkarıldı. 2023 yılı için belirlenen genel kurumlar vergisi oranı yüzde 20’den yüzde 25’e yükseltildi. Çevre Kanunu’nda öngörülen cezaların iki katına kadar çıkarılması konusunda Cumhurbaşkanına yetki veriliyor. Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışıyla gerçekleşen devir ve teslimlere yönelik istisna uygulaması kaldırılıyor. Torba kanun düzenlemesiyle birlikte, akaryakıt ve doğalgazın içinde yer aldığı sayılı ÖTV listesine, maktu vergi tutarlarının 6 aylık YİÜFE oranında otomatik olarak artırılmasını öngören bir madde de mevzuata girmiş oldu.
KURUMLAR VERGİSİ YÜZDE 25’E ÇIKTI
Teklife göre, tescil ve kayıtlı bulunan araçlar ile yıl sonuna kadar tescil edilecek yeni araçlar için bir sefere mahsus ek motorlu taşıt vergisi uygulanacak. Kurumlar vergisi ise yüzde 20’den yüzde 25’e yükseltildi. Yüzde 25 olarak uygulanacak kurumlar vergisi, finansal kiralama, faktoring, elektronik ödeme şirketleri, sermaye piyasası kurumları ve sigorta şirketlerinde yüzde 30 olacak. Teklifte kurumların aktifindeki gayrimenkullere uygulanan kurumlar vergisi indirimi yüzde 50’den yüzde 25’e düşürülürken bu gayrimenkullere uygulanan katma değer vergisi istisnasının kaldırılması öngörüldü.
BİR KEREYE MAHSUS YILDA 2 DEFA MTV ALINACAK
MTV, 2023 yılı sonuna kadar yeni tescil edilecek araçlar ve mevcut trafiğe kayıtlı araçlar için iki katına çıkarılıyor. 2023’te bir defaya mahsus olmak üzere ek Motorlu Taşıtlar Vergisi iki defa ödenecek. Ek MTV, aracın sıfır ya da trafiğe kayıtlı olması fark etmeden tüm araçlara uygulanacak. Kanun teklifinde vergi düzenlemelerinin Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanmasında kullanılmak üzere yapıldığı belirtildi. Teklifte kanunun yayımlandığı tarihte kayıt ve tescilli olan taşıtlar ile 31 Aralık’a kadar ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlardan, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılında tahakkuk ettirilen MTV tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisi alınması öngörüldü.
SIRADA BEKLEYEN 19 BİN KİŞİ TOGG’U ZAMLI ALACAK
Otomobil fiyatlarına da kur zammı durmuyor. Değersizleşen TL çerçevesinde maliyetler ve vergiler her geçen gün artarken seçim sonrasında birçok araç modeline ortalama yüzde 10 ila yüzde 40 arasında zam geldi. Öte yandan Togg’da bu zamlardan etkilendi. Daha önce zamma ihtiyaç duymadıklarını aktaran yetkililer, maliyet ve kur artışına daha fazla dayanamadı. Mayıs ayında resmi olarak 306 adet satılan Togg T10X’in haziran performansı verilere yansımadı. Hemen hemen 1000 adet teslimat gerçekleştiğini var sayarsak yaklaşık 20 bin kişi (üretim 28 bin-20 bini son kullanıcıya) haziran sonrası teslimlerde T10X’i yüzde 26 zamla teslim alacak. 12 Nisan’da açıklanan 953 bin liralık başlangıç fiyatı son zamla 1.2 milyon liraya ulaştı. Uzun menzilli versiyonun fiyatı ise 1.5 milyon lira oldu.
ALKOLE ÖTV FARKI GELİYOR
TÜİK’in üretici enflasyonu verilerini açıklamasının ardından, alkol ve sigaranın özel tüketim vergisinde (ÖTV) otomatik artış oranı da belli oldu. Bu hafta itibarıyla kur zammı gelen sigara ve alkole, bir de ÖTV zammı gelmiş olacak. Buna göre, alkol ve tütün ürünlerinin ÖTV’si, 6 aylık üretici fiyatları artış oranı olan yüzde 14,82 oranında artacak.
Cumhurbaşkanı’nın bu oranı değiştirme yetkisi var ancak şu ana kadar bu yetki kullanılmadı. Geçen ay başında yüzde 15 oranında zamlanan sigaraya dün itibarıyla 5 lira daha zam gelmişti. Sigaraya gelen zamların süreceğine işaret eden Türkiye Tekel Bayileri Platformu Başkanı Özgür Aybaş, yüzde 25-30 oranında bir zammın da alkole geldiğini duyurmuştu. Buna göre, zam yapan sigara grubunun en ucuz sigarası 40 liraya çıktı.
Aybaş ayrıca, sigaraya gelen zamların süreceğine işaret ederken bir diğer zammın da alkole geldiğini duyurmuştu. Bu hafta itibarıyla bir alkollü içki grubunun votka, viski ve tekila ürünlerine dün itibarıyla gelen zammın yüzde 25 olduğunu belirten Aybaş, bazı ürünlerde bu zammın yüzde 30’u bulduğunu söylemişti.
AKARYAKITTA OTOMATİK ARTIŞ
Vergi zamlarından akaryakıtta etkilenecek. AK Parti tarafından sunulan torba yasaya akaryakıtta ÖTV’de girdi. 6 aylık üretici enflasyonu otomatik olarak yakıt fiyatlarına yansıyacak. Cumhurbaşkanının da bu vergileri beş kata kadar artırmaya yetkisi olacak. Mevcut yasada Cumhurbaşkanı vergiyi yüzde 50 oranında artırabiliyordu. 2023’ün ilk altı ayında üretici enflasyonu yüzde 14,82 oldu. Şu an litrede benzinde 2,5 TL, motorinde ise 2,06 TL maktu ÖTV alınıyor. Bu ÖTV’ye bir de yüzde 18’lik KDV uygulanıyor. Teklifin yasalaşmasının ardından bir litre benzinde maktu ÖTV 2,9 TL’ye yükselecek. KDV de eklendiğinde benzinde litre başına yaklaşık 43 kuruş zam olacak. Motorinde ise 37 kuruşluk zam gündeme gelecek. Oto gazın ÖTV’si de yine yüzde 14,82 oranında zam gelecek.
‘İLAVE BÜTÇEYE İHTİYACIMIZ VAR’
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler vergi artışlarıyla ilgili şöyle konuştu: “Şehirlerimizde depremin sebep olduğu hasarın büyüklüğü, hepimizin malumu olduğu üzere bu büyük hasarın telafisi ve şehirlerimizin yeniden ayağa kaldırılması için de gerekli çalışmaların kamu kurumlarımızca hızla hayata geçirilmesi lazım. Depremin genel maliyetlerini iki başlık halinde inceleyebiliriz. Birinci başlık, hasar gören şehirlerimizin yeniden planlanması, hasar gören binaların altyapı ve üstyapıların yeniden inşa edilmesinin getireceği büyük maliyettir. İkinci başlık ise depremlerde kaybolan üretim ve ihracat kapasitesiyle istihdam ve vergi kaybının getireceği maliyettir. Bu iki başlığın açıkladığımız ekonomik maliyetlerin büyüklüğü, ülkemizin bütçesinin ilave finansman ihtiyacını açıkça ortaya koydu. Bu ilave finansmanın karşılanabilmesi amacıyla da bazı ekonomik tedbirlerin alınmasının da zaruret oluşturduğu aşikardır.”
21 YILLIK DEPREM VERGİSİ’NE NE OLDU?
CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır: “Deprem… 6 Şubat’ta Türkiye’nin en acı dolu gününü yaşadık. Bir torba yasa geldi. Motorlu Taşıtlar Vergisi’ne depremden dolayı zam geldi, iki katına çıktı. Depremden dolayı. Seçimde bile depremdeki insanların durumunu düşünmeyip o hesabı yaparak Motorlu Taşıtlar Vergisi’ni iki katına çıkartıyorsunuz, deprem için yapıyorsunuz ama bunu seçim sonrasına bırakıyorsunuz. 6 Şubat’tan sonra yapman gereken zamları, deprem vergilerini, deprem yükünü yapmayacaksın, aylarca bekleyeceksin, yüzün kızarmadan seçimden sonra getireceksin. Bir konu daha, yine bu torba yasada borçlanma limitini 3 kat arttırıyor beyefendi. Yani şu anda 728 milyar TL borçlanma yetkisi var. Bunu 2,2 trilyona çıkartıyor. Meclis’te komisyon toplanmalı, ek bütçe için karar almalı. Bu parayı, nerede, nasıl şekilde kullanacağını Meclis’e anlatmalısın. Sen 21 yıl boyunca deprem vergileri topladın. Bu vergileri deprem dışında her yere harcadın. Şimdi bu paraları yine toplayacaksın.”
